Në datën 25 Janar, populli i Greqisë morri një vendim guximtar. Ata gëxuan të sfidonin në zgjedhjen e vetme përmes kursimit, dhe të kërkonin një marrëveshje të re. Një marrëveshje të re që do të mbante vendin në zonën euro, me një program të shëndetshëm ekonomik, pa gabimet e të kaluarës.
Populli grek pagoi një cmim të lartë për këto gabime, përgjatë pesë viteve të fundit papunësia u rrit në 28% (60% për të rinjtë), të arrdhurat mesatare u ulen me 40%, ndërsa sipas të dhënave te Eurostat, Greqia u bë vendi i BE-së me indeksin më të lartë të pabarazisë sociale.
Dhe rezultati më i keq: pavarsisht dëmit të rendë në strukturat shtetërore, ky program dështoi në forcimin e konkurencës së ekonomisë greke. Borxhi publik pësoi rritjenga 124% në 180% të GDP-së, dhe pavarësisht nga sakrifica e madhe e popullit, ekonomia greke mbetet ebllokuar në pasiguri të vazhdueshme e cila shkaktohet nga objektivat paarritshëm të bilancit fiskal duke vazhduar më tej ciklin vicioz të kursimit dhe të recesionit.
Qellimi kryesor i Qeversë së re greke gjatë katër muajve të fundit ka qënë t’i japë fund këti cikli vicioz, një fund përkëtë pasiguri.
Duke kërkuar një marrëveshje reciprokisht të dobishme që do të vendosë objektiva realiste në lidhje me tepricat, të cilat gjithashtu edhe do rivendosë rendin e rritjes dheinvestimeve. Një zgjidhje përfundimtare për problemin e Greqisë, eshtë tani me e pjekur dhe me e domosdoshme se kurrë.
Një marrëveshje e tillë do të shënonte fundin e krizës ekonomike në Europë, e cila filloi 7 vjet më parë, duke i dhënë fund ciklit të pasigurisë në Eurozonë.
Sot, Europa ka mundësinë për të marrë vendime që do të shkaktojë një shërim të shpejtë të ekonomisë greke dheeuropiane duke i dhenë fund sekenareve të Grexit, skenarve që pengojnë stabilizimin afatgjatë të ekonomisë europiane dhe që mund, në cdo moment, dobësojnë besimin e qytetarëve dhe investitorëve në monedhën tonë të përbashkët.
Sidoqoftë, disa pretendojnë se pala greke nuk është duke bashkëpunuar për të arritur një marrëveshje, pasi bëhet fjalë për negociata të papajtueshme dhe pa propozime.
A është kjo e vertetë?
Sepse këto orë janë kritike, mbase dhe historike—jo vetëm për të ardhmen e Greqisë por gjithashtu edhe për të ardhme e Europës- do në do të doja të përfitoj nga ky rast për të thënë të vërtetën dhe me përgjegjshmëri të informoj opinin publik të gjithë botës për synimet dhe qëllimet e verteta të Greqisë.
Qeveria Greke, në bazë të vendimit të Eurogrupit më 20 shkurt, ka paraqitur ka paraqitur një paketë të gjerë propozimesh për reforma, me qëllim që të arrijnë një marrëveshjeqë do të kombinohen respekt për mandatin epopullit grek me respektimin e rregullave dhe vendimeve tëqeverisin me Eurozonën.
Një nga aspektet kryesore të propozimeve tona është angazhimi për të ulur- dhe kështu të bëjë të realizueshme-tepricat primare për 2015 dhe 2016, si dhe për të lejuar përtepricat më të larta primare për vitet në vijim, ashtu sicpresim një rritje proporcionale të ritmeve të rritjes sëekonomisë greke.
Një tjetër aspekt, po aq themelor i propozimeve tona ështëangazhimi- për të rritur të ardhurat publike përmes një rishpërndarje të barrës nga shtresat e ulëta dhe të mesme me ato më të larta që kanë shmangur në mënyrë efektive duke paguar pjesën e tyre të drejtë për të ndihmuar në trajtimin ekrizës, pasi ata ishin për të gjitha llogaritë e mbrojtura si nga elita politike dhe trojka e bëri ‘një sy qorr’.
Që nga fillimi, qeveria ka demonstroi qëllimin dhevendosmërin e saj për të trajtuar këto çështje duke krijuar një ligj të veçantë për t'u marrë me mashtrimin e shkaktuar nga trekëndëshi i transaksioneve, dhe duke intensifikuar kontrollet doganore dhe tatimore për të reduktuarkontrabandën dhe evazionin fiskal.
Ndërsa, për herë të parë në këto vite, ne vendosem taks te pronarët e medias për borxhet e tyre të pashlyera në sektorin publik grek.
Këto veprime janë duke ndryshuar gjërat në Greqi, siç dëshmohet me përshpejtimin e punës në gjykata për administrimin e drejtësisë në rastet e evazionit të konsiderueshme të taksave. Me fjalë të tjera, oligarkët qëjanë mbrojtur nga sistemi politik tani kanë shumë arsye për të humbur gjumin.
Përveç këtyre qëllimeve gjithëpërfshirëse që përcaktojnëpropozimet tona, ne gjithashtu kemi ne kemi ofruar planemjaft të hollësishme dhe specifike gjatë diskutimeve tona me institucionet që kanë krijuar ura lidhëse midis pozicioneve tona respektive që na ndanin disa muaj më parë.
Pala greke, në veçanti, ka pranuar për të zbatuar një sërë reformash institucional, të tilla si forcimi i pavarësisë së Sekretariatit të Përgjithshëm të të Ardhurave Publike and për Shërbimin e Statitikave të Greqisë (ELSTAT), ndërhyrjet për të përshpejtuar administrimin e drejtësisë, si dhe ndërhyrjet në tregjet e produktit për të eliminuarshtrembërimet dhe privilegjet.
Gjithashtu, megjithë kundërshtimin tonë të qartë përmodelin e privatizimit të promovuar nga institucionet qënuk krijon perspektivë rritje dhe as transferojnë fonde përekonominë reale dhe borxheve të paqëndrueshme, ne e pranuam për të ecur përpara, me disa modifikime të vogla,në privatizimet për të provuar qëllimin tonë të ndërmarrë hapa drejt afrimit në anën tjetër.
Gjithashtu, ne ramë dakord për të ë zbatuar një reformë të madhe TVSH-je duke thjeshtuar sistemin dhe përforcimin e dimensionit shpërndarëse të tatimeve në mënyrë që tëarrihet një rritje në grumbullim dhe në të ardhura.
Ne kemi paraqitur propozime specifike në lidhje me masat që do të rezultojë në rritje të mëtejshme të ardhurave. Këto përfshijnë një taksë të veçantë me kontributë në fitimeshumë të larta, tatim mbi e-betting, intensifikimin e kontrolleve për mbajtësit e llogarive bankare me shuma të mëdha- që u shmangen taksave, masa për mbledhjen e borxheve të sektorit publik, një taksë të veçantë luksoze,dhe një proces tenderimi për transmetimin dhe licencat e tjera, të cilën troika rastësisht ka harruar pesë vite rradhazi.
Këto masa do te rrisi te arrdhurat, dhe do të bejnë pa pasur ndikim ne recesion, si dhe nuk ulin me shume kerkesen aktive as vene me shume pengesa ne shtresat e mesme dhe te ulta shoqërore.
Veç kësaj, ne rramë dakord për zbatimin e një reforme madhore të sistemit të sigurimeve shoqerore që permban unifikimin e arkave të pensioneve dhe zhvlerson direktivat e ligjit te cilat bejne te mundur ne menyre te gabueshme daljen para kohe ne pension, te cilata rrisin moshen e vertet te daljers ne pensjon.
Keto reforma, do te zbatohem, pavarësisht se humbjet për arkat, te cilat kanë krijuar problemin afatmesëm të mbijetesës së tyre, kanë të bëjnë kryesisht me përzhgjedhjet politike të dy qeverive të me parshme në Greqi dhe veçanërisht të Troikës, e cila ndan përgjësi për këto humbje: rezervat e arkave të pensioneve janë ulur me 25 miliard euro nëpërmjet PSI dhe nga papunsia e madhe, e cila kryesisth ka të bëjë me programet e kursimit që u zbatuan në Greqi në vitin 2010.
Ne fund- dhe pavarësisth angazhimit tonë për fuqinë puntore për të rivendosur legjislacionin Europian për tregun e punës, e cila ishte shpërbëre plotësisht pesë vitet e fundit me pretekstin e konkurences- pranuam zbatimine reformave ne sektorin e punesimit pas konsultave me Organizatën Ndërkombëtare të Punës, e cila kishte shprehur një opinion pozitiv për propozimet e qeverisë greke.
Duke pasur parasysh ato që përmenden me sipër, është shume e llogjikshme të pyesim pse zyrtaret e institucioneve janë kaq këmbëngulës, që Greqia të mos bëjë propozimet e saj.
Kujt qëllimi i shërben zgjatja e memorandumit të likuditetit të ekonomisë greke? Vecanërisht duke qënë se Greqia ka treguar se deshiron të mbaj obligacionet e saj nderkombëtare, duke paguar me shume se 17 miliard euro ne interesat dhe zhvlerësime (pothuajse 10 GDP), nga gushti i vitit 2014 pa invesitme të jashtme.
Dhe kush është qëllimi i këtyre përhapjeve që pretendon se nuk jemi pranë një marrveshjeje, e cilo do t’i jepte fund pasigurise ekonomike dhe politike ne europe dhe në mbarë botën, e cila ushqehet nga çështja greke?
Përgjigja zyrtare që japin disa është që nuk jemi pranë një marrëveshjeje sepse pala greke këmbëngul në propozimet e saj të rivendosë konsultimet kolektive dhe nuk pranon të zbatojë ulje të metejshme të pensioneve.
Dhe këtu gjithashtu duhet të bej disa sqarime:
Në lidhje me cështjen e konsultimeve kolektive, qëndrimi i palës greke është se është e pamundur për ligjin e mbrojtjes të të punësuarve në Greqi të mos pajtohet kriteret europiane ose akoma me keq të shkel në menyre flagrante legjislacionin Europian per punetoret. Kjo është arsyeja per të cilin bera nje deklarat te perbashkët me Presidentin Juncker.
Në lidhje me ceshtjen e pensioneve, qendrimi i qeverise Greke janë plotesisht të vertetuara dhe i arsyeshëm. Në Greqi, pensjonet kanë pesuar shkurtim ne total nga 20% deri në 48% deri në vitet e memorandumit; kohët e fundit 44,5% e pensionistëve morrën pension nën kushtet e varferise relative, ndersa pothuajse 23,1% e pensionistëve, sipas të dhënave të Eurosatit jetojnë në kushte të varferise dhe te perjashtimit social.
Është e dukshme se këto shifra, të cilat janë rezultat i politikes se momorandumit, nuk mund të jenë të durueshëm jo vetëm për Greqinë, por për çdo vend të qytetëruar.
Pra, le të jemi të qartë:
Mungesa e marrëveshjes deri tani, nuk ka të bëj me të ashtuquajturin qendrimin e pa lëkundur dhe e pakuptueshme të Greqisë.
Ka të bëjë me këmbënguljen e disa faktoreve institucional të vendosin propozime absurde dhe te tregojnë mungesë totale interesi për perzgjedhjen demokratike të kohëve të fundit nga ana e popullit grek, pavarsisht pranimit publik të tre institucioneve se do të tregonin fleksibilitetin e nevojshëm që të respektojnë vrdiktin popullor.
Cfarë krijon këtë këmbëngulje?
Një menim i parë do të ishte se kjo këmbëngulje ka të bëjë me dëshirën e disave për të mos pranuar gabimet e tyre dhe në vend të kësaj, të afirojnë zgjedjet e tyre duke mos pranuar gabimet.
Gjihtashtu, nuk duhet të harrojmë pranimin publik që u bë disa vite me parë nga FMN, që bënë gabim llogaritjen të thellësisë së krizës që do të krijonte memorandumi.
Sido që te jetë e konsideroi një qasje e cekët. Thjesht nuk mund të besoj se e ardhmja e Europës mbeshtetet në qëndrimin këmbëngulës dhe të pandryshuar të disa personave.
Ne këtë kuader, përfundimi im është se çëshja e Greqisë nuk ka të bej vetëm me Greqinë; Ndodhet ne epiqendren e konfliktit midid dy strategji te kundërta diametrike që knë lidhje me të ardhmen me unifikimin europian.
Strategjia e parë ka të bej me thellimin e unifikimin europian ne kuader te barazisë dhe të solidaritetit misdi popujve dhe qytetarve të saj.
Mbështetës të kësaj strategjie, fillojnë me çështjen se nuk është e mundur të kërkojmë nga qeveria e re greke të ndjekë rrugën e qeverive të meparshme- të cilat, nuk duhet të harrojmë, dështuan në mënyrë dramatike. Kjo çështje është pika e nisjes, sepse në te kundërt, do duheshin të hiqesin zhgjedhjet për vendet që ndodhe në një Program. Dmth do duhet të pranonim se institucionet do të caktojnë ministrat dhe kryeministrat, dhe qytetarët duhet të mos kishin të drejtën e votës deri në perfundimin e Programit.
Me fjale të tjera, kjo do te thotë zhvleresim i plotë i demokracisë në Europë, fundi i cdo kuptimi të demokracisë dhe fillimin e shperberjes dhe nje darje e pa pranuar e Europes se Bashukar.
Kjo do te thote fillimin e krijimit e një monste teknokratike, që do të cojë në një europë krjtesisht të huaj nga parimet e saj themelore.
Strategjia e dytë kërkon pikërishth këtë: Ndarjen e Eurozonës dhe si pasoje dhe te BE-së.
Hapi i parë për për t’i arritur këtë është krijimi i Eurozonës me dy ritme duke pasur në thlbin e saj rregulla të fortë per programe kursimi dhe përshtatje dhe me caktimin e një ministri të Financave nga Eurozona me pushtet të palimituar dhe me mundësinë për mos pranojë akoma dhe buxhete pavarësisht shteteve që nuk përshtaten me doktrinant e liberalizmit ekstrem.
Për ato vente që refuzojnë t’i nënshtohen në parimin e ri, ygjidhja do jet një: ndeshkim i rrept. Program i detyrueshëm kursimi. Dhe akoma me keq, me shume kufiyime ne levizjet e kapitaleve, sanksione disiplinore, gjoba, akoma dhe monedhe paralele.
Duke gjukuar kushtet aktuale, duket se kjo fuqi e re Europiane ka filluar të ndërtohet dhe Greqia është viktima e parë. Për disa, kjo përfaqëson një mundësi të artë për të dhën një shembull nga Greqia për vende të tjera që do mund të mendonin të mos ndiqnin këtë menyrë të re disipline.
Ajo që nuk është marë parasysh, është sasia e lartë e riskut dhe rreziqet e shumtë që përmban kjo strategjia e dytë. Kjo strategji nuk vë në rrezik vetëm fillimin e fundit të planit të Unifikimit Europian duke e kthyer Eurozonën, nga një bashkim monetar në një një zonë e këmbimit valutor, por gjithashtu përmban pasiguri politike dhe ekonomike e cila ka shume mundësi të ndryshoi krejtësisht bilancet ekonomike dhe politike në Perëndim.
Europa, për këtë gjendet në udhëkryq. Pas leshimet serioze që beri qeveria greke, vendimi tani varet nga institucionet, të cilat në cdo rast- me përjashtimin e Komisionit Europian- nuk janë të zgjedhur dhe nuk japin llogari para popullit, por mesa duket janë ne duart e liderve të Europës.
Cila do jete strategjia që do të mbizotëroi? Ajo që bën thirje për një Europe solidariteti, barazie dhe demokrasie, apo ajo që ben thirrje për thyerjen dhe ndarjen.
Nese disa, megjithate, mendojnë ose duan të besojnë se kjo përgjigje ka të bëjë vetëm me Greqinë, bëjnë një gabim të madh. Do ju propozoja të lexonin vepren e shkëlqyer të Hemingway, «Për kë bie kambana»