Masat, Kombëtarja dhe Pushteti

Fitorja e kombëtares kundër Armenisë solli një entuziazëm të madh të shqiptarëve të cilët u derdhën në shesh për të festuar, ndonëse jugu i vendit gjendej nën ujin e shiut të rrëmbyeshëm të këtyre ditëve.

Duket se edhe kapiteni i anijes rilindase në këto kohëra shtrëngatash, ka vendosur ta trajtojë kualifikimin për në Francë 2016 si një atribut personal. Si një fitore të rilindjes ndaj të djeshmes, si një fitore të dritës ndaj errësirës. Mjaft t’i hedhësh një sy ditës së djeshme kur ai komentonte se shiu i tepërt do të qe bereqet për kombëtaren apo edhe daljen e tij deri në aeroport për t’i pritur Ai lojtarët e kombëtares. Për t’i takuar Ai i pari lojtarët e kombëtares dhe gjithashtu për t’i marrë ai ata lojtarë të cilëve gjatë fjalimit të tij të gjatë, do t’u theksonte se shumë nuk besuan pas humbjes me Serbinë por qe pikërisht kapiteni i anijes që besoi verbërisht tek ta. Kështu, Rama e veçon veten e tij në raport me të tjerët. është Rama ai që e ndjente thellë brenda vetes se ato do të fitonin duke qenë ai në fakt udhëheqësi dhe drita e cila u tregoi atyre udhën. 

Po si mund ta shpjegojmë këtë dëshirë të Ramës për të ngritur në këmbë një qeveri të tërë e cila gjendet në mes të një aksioni që po prodhon më shumë barsaleta se sa të ardhura në buxhetin e shtetit? Dëshira e kryeministrit për të folur përballë lojtarëve të kombëtares nuk është e paqëllimtë. Me fjalimin e tij kryeministri nuk ka për synim që të vlerësojë apo të gjenerojë besim tek kombëtarja. Synimi i tij i vërtetë janë shqiptarët e verbuar nga arritja e kombëtares deri në këtë pikë. Batutat e tij, që ngjajnë jo pak herë me ato të plakut për të cilin Rama shpesh thotë që “e nxorra në pension”, tregojnë  një kryeministër që nuk ka as dëshirën dhe as pasionin për të folur për hallet e vërteta të këtij vendi. Premtimet e tij për të ndërtuar një stadium me pllaka të arta ku do të jenë emrat e lojtarëve janë një tentativë e tij për t’u përjetësuar në atë stadium si arkitekti i vërtetë i kësaj fitoreje. Ndërkohë që nga ana tjetër janë buka përmes të cilës ai përpiqet që të ushqejë shqiptarët e varfër që i ka futur në darën e disa aksioneve që po prangosin të varfërit dhe të pamundurit.

Inskenimi i një pritje madhështore dhe krijimi i një atmosferë përmes një media si ajo e Digitalb që duket se e ka privatizuar kombëtaren, janë një gjetje e duhur në një kohë të tillë të acartë ku kryeministri ka vendosur një plan emergjent masash për refugjatët sirianë por që nuk ka ndërmend asnjë plan masash për shqiptarët që largohen nga vendi. Pritja e tij ngjason me ato shgarravinat mbi shkresat qeveritare që ai i demonstron në ekspozitat e tij jashtë vendit si piktura. Paraqitja e tij vetëm përballë atyre që shqiptarët sot i kanë heronj është mesazhi se vetëm atij i takon të jetë në arkën e shpëtimtarëve të cilëve emri do t’u shënohet me gërma floriri. Duke harruar (qëllimisht?) që sot vendi ndodhet në një gjendje të jashtëzakonshme sepse qytetet e jugut janë përmbytur e mbi të gjitha Vlora e tij është bërë si dikur Shkodra e Jozefinës që me qesëndi e thërriste Venezia.

Duke harruar po ashtu qëllimisht që shqiptarët po vazhdojnë të ikin nga ky vend me ritme të njëjta dhe se aksionet e tij ekonomike prodhojnë më shumë ilaritet dhe barsaleta se sa mirëqenie. Duke harruar që ligji aq shumë i propaganduar për Arsimin e Lartë ka prodhuar një Arsim Publik Fals!

Po si mund të shpjegohet kjo rrugë që Rama ndoqi për të zeruar problemet e vendit dhe për t’i dhënë një tjetër drejtim halleve të vendit me të cilat qartësisht ai nuk ka dëshirën për t’u marrë? Si shpjegohet që befas ai vendos të heqë tutje kollaren e politikanit artist dhe të shndërrohet në artistin futbollist që përpiqet të bëjë lajm me gjithccka përvecc vendimmarrjes?

Për të shpjeguar këtë situatë na mjafton t’i kthehemi veprës “Masa dhe Pushteti”të nobelistit Elias Canetti.  Canetti shkruan: “Asgjëje nuk i druhet më tepër njeriu sesa prekjes nga e panjohura. Vetëm masa është ajo që e shpëton njeriun nga frika e kësaj prekjeje”. Vetëm masa i bën njerëzit të hedhin tutje frikën, pabarazitë, dallimet e tyre, vetëm shkrirja e plotë e individit në një turmë e bën atë “të ndihet një” – një por me çfarë?

Shkrirja e individit me turmën, përkatësia kolektive, ekzistenca e kësaj mase, që në rastin konkret u ndodh në shesh për ardhjen e kombëtares së futbollit, i dha mundësi iniciatorit, frymëzuesit, sponsorit, udhëheqësit dhe zëdhënësit të saj – Kryeministrit,  – të shpaloste gjithë arsenalin e tij propagandistik. Media si njëra prej altoparlantëve kryesorë të pushtetit i erdhi në ndihmë Ramës për të shpalosur pushtetin mediatik ndaj njerëzve të çliruar nga frustrimet e tyre individuale, të shndërruar në turmën festive që gëzonte harenë e saj po aq sa lideri gëzonte pushtetin e tij. Kombëtarja ishte thjesht “totemi magjepsës” përmes të cilës kryeministri i fliste masës së çliruar në harenë e festës. Sa më shumë kujdesej ai për kombëtaren që të dilte e mirë dhe e apolitizuar, aq më shumë masa përthithte valët politike të tij.

Propozimi që Rama bëri për emrin e stadiumin -Arena e Tiranës- nuk është veçse se një mënyrë përmes së cilës ai përpiqet të fitojë zemrat e masës së atyre tifozëve që dolën të zhgënjyer nga poshtërimi që iu bë atyre në ndeshjen kundër Serbisë. Ironikisht, “kundërshtari” i tij në Serbi u premtoi ekipit kombëtar serb të njëjtën gjë një ditë pasiqë ato kishin mundur Shqipërinë në Elbasan Arena. Njësoj si Vucic, që të shkuarën e tij e ka patur si ministër Propagande nën ish Republikën Jugosllave, Rama u përpoq që përmes premtimeve për dashuri të përjetshme ndaj çunave të kombëtares të tejçonte mesazhin themelor tek masa e padukshme e shqiptarëve që e ndiqnin nga kutia magjike.

Por atëherë si ka mundësi që Rama arrin të shmangë në mënyrë kaq trashanike (ndonëse për disa në mënyrë elegante) vëmendjen nga çështje me kaq shumë rëndësi për vendin dhe shqiptarët?

Përgjigjen e kësaj pyetje duket se e jep një tjetër eksponent i shkollës së Frankfurtit, Theodor Adorno. Kur liderët, shprehet ai, janë të ndërgjegjshëm për psikologjisë së masave dhe e marrin atë në duart e tyre, ajo (pra mendimi i gjithsekujt) në një farë mënyrë pushon së ekzistuari.(“Freudian Theory and the Pattern of Fascist Propaganda.”)

Shekulli XX ka njohur një raport të ndryshëm mes pushtetit dhe masës, kjo për arsye të ndryshme që nuk mund të rreshtohen dhe shtjellohen në këtë shkrim. Në po të njëjtat mënyra Adolf Hitler, Duçe, Lenini apo Josif Stalin (pa harruar edhe diktatorin tonë Hoxha) janë përpjekur përherë të trajtojnë ngjarje të rëndomta apo arritje sportive apo kulturore të vendit të tyre si një shprehje e pushtetit të tyre. Nuk është për t’u harruar se si kronikat e kohës e trajtonin fitoren e ekipit të volejbollit të femrave, Dinamo, si një fitore e sportit proletar ndaj atij kapitalist. Se si Hitleri dhe supremacia Gjermane në sporte e atletikë përmendeshin në fjalimet e Fyrherit, se si Duccja lartësonte kombëtaren Italiane që kish fituar dy kupa bote si virtuozët e fuitbollit botërore. Apo se si ushtarët e ekipit të hokeit në akull sovjet e trajtonin supremacinë e tyre si një supremaci të komunizmit ndaj demokracisë kapitaliste.

Karl Marks shprehej se “Kur historia e përsërit veten nuk është më një tragjedi por një farsë”. Aktualisht  ne po jetojmë farsën e një historie që po përsëritet. Njësoj si në vitet 80 kur brohorisnim arritjet e sportit, ndërsa vendi zhytej në një krizë që do të prodhonte eksodin më të madh të Shqiptarëve, në po të njëjtën mënyrë sot ne brohorasim një arritje që për fat të keq është një vello që na mbulon tingëllimën e heshtjes që këndohet sot.

Nesër kur pluhuri i krenarisë të fashitet, tetori do të vazhdojë të jetë i ftohtë dhe me shi dhe nga ky vend do të vazhdojnë të largohen shqiptarë, ndonëse neve shumë shpejt do të ndërtojmë një stadium të madh ku në pllaka ari do të shënojmë emrat e lojtarëve të kombëtares. Jepini popullit bukë dhe cirk, flisnin oratorët në Romën e lashtë, jepini shqiptarëve kombëtaren e tyre dhe një stadium me emra ari në to dhe më pas merruni me politikë. Marrë nga / Diary of Tirana -Xhabyni/