Sot shënohen 18 vite nga sulmet terroriste të 11 shtatorit në Amerikë. Imazhi i dy aeroplanëve të pasagjerëve që fluturojnë në kullat binjake të Qendrës Botërore të Tregtisë janë ngjitur përgjithmonë në kujtesën publike. Megjithatë, kjo nuk ishte hera e parë që Qendra Botërore e Tregtisë u sulmua nga terroristët.
Në 1993, një kamikaz kishte drejtuar një kamion në Qendrën Botërore të Tregtisë në New York, por nuk i rrëzoi dot kullat. Gjashtë vetë vdiqën në atë kohë.
Në vitin 2001, Qendra Botërore e Tregtisë gjithashtu nuk ishte objektivi i vetëm që u godit nga terroristët, 19 prej të cilëve i përkisnin al-Kaedës. Katër aeroplanët e pasagjerëve ishin nisur nga aeroporte të ndryshme të SH.B.A. me tre objektiva të paracaktuar. Dy aeroplanët goditën ndërtesat e Neë York-ut.
E treta goditi Pentagonin, selinë e Departamentit të Mbrojtjes së SHBA dhe shkaktoi pak dëme në ndërtesë. E katërta kishte një objektiv më të madh – Kapitol Hill, selia e qeverisë amerikane në Washington DC.
Pasagjerët e fluturimit të United Airlines treguan një ndjenjë të madhe të guximit dhe gatishmërisë për të sakrifikuar jetën e tyre për të mbrojtur SHBA-të. Ata sfiduan terroristët dhe penguan përpjekjen e tyre për të fluturuar drejt Uashington DC. Avioni u rrëzua në një fushë të hapur në Pensilvani fqinje.
Për atë ditë, më 11 shtator 2001, terrori dukej se ishte bërë mjeshtri i botës. Kishte panik në çdo shtet. Kjo ishte hera e parë që SH.B.A u sulmua nga një forcë e jashtme që nga viti 1941 kur Japonia goditi Pearl Harbour në ishujt Haëaii dhe i pari i parë në Amerikën kontinentale që nga Lufta Revolucionare e Shekullit 18.
Sulmi terrorist dha disa mësime jo vetëm për SH.B.A. por për të gjithë botën. Këto mësime mund të përmblidhen si më poshtë.
Asnjë vend nuk është i paprekshëm
Guximi dhe planifikimi i përpiktë nga Al Kaeda ekspozoi dobësitë e sistemeve të sigurisë për të gjitha vendet e botës. Asnjë vend nuk mund të shihej tani si i paprekshëm.
Për një kohë të gjatë, sulmet terroriste në Indi nga grupet me qendër në Paskistan u trajtuan nga bashkësia ndërkombëtare si çështje e lokalizuar që lind nga armiqësia e mbajtur gjatë midis Indisë dhe Pakistanit dhe fanatizmit fetar në të dy vendet.
Sulmet e 11 shtatorit e shpartalluan atë mit. Për herë të parë, bota e mori këtë mësim se terrorizmi është një politikë e disa shteteve dhe grupeve që aspirojnë të fitojnë fuqi politike duke frenuar fondamentalizmin fetar.
‘Policimi’ është thelbësor
‘Policimi’ është thelbësor për të ndaluar çdo krim përfshirë terrorizmin. Policia, natyrisht, nuk bëhet vetëm nga forcat e policisë, por nga të gjitha agjencitë e vigjilencës. Disa ditë pas sulmeve të 11 shtatorit u shfaqën video që tregonin rrëmbyesit e aeroplanit që u rrëzua në Pentagon ishin duke u kontrolluar në aeroportin e Dulles në Uashington.
Personi i sigurisë shihet në video duke bërë vetëm një punë rutinë, duke kontrolluar si gjithë të tjerët rrëmbyesit, dy prej të cilëve ishin në një listë vëzhgimesh antiterrori dhe një person nuk kishte fotografi në ID. Megjithatë të gjithëve iu dha leja për të hipur në aeroplan, përkthen lapsi.al. Kjo ndodhi në SH.B.A., e cila dihej se ishte më e fuqishme nga vendet e tjera.
Nëse policimi do të ishte bërë me efikasitet, komploti mund të ishte ekspozuar ose të paktën një objektiv mund të ishte shpëtuar dhe terroristët mund të kapeshin të gjallë.
Informacioni i agjencive të inteligjencës nuk duhet të injorohet
Shumica e vendeve të fuqishme ose ato që aspirojnë të jenë të fuqishme krenohen me mbledhjen e tyre të fuqishme të informacioneve nga agjencitë e inteligjencës. CIA e Sh.B.A-së është më e fuqishmja nga të gjitha. CIA kishte mbledhur mjaftueshëm informacion për një sulm terrorist të “afërt” në tokën e SHBA.
Raportet sugjerojnë se CIA i kishte dërguar raportin e saj Condoleezza Rice, këshillëtares së atëhershëme të sigurisë kombëtare të Presidentit amerikan George Bush, me sa duket disa muaj para se të ndodhnin sulmet e 11 shtatorit. Inteligjenca e CIA ishte specifike që al Qaeda po planifikonte sulme “të shumta” dhe “spektakolare” në SH.B.A. në të ardhmen e afërt.
Paralajmërime të ngjashme kanë arritur në Shtëpinë e Bardhë të George Bush por agjensitë shtetërore kryesisht i injoruan ato, duke i konsideruar “raporte të zakonshme” nga terreni operativ pa asnjë “inteligjencë të veprueshme”. Kjo rezultoi masivisht fatale. Mësimi që u nxorr ishte që inteligjenca e komploteve të terrorit nuk mund të merret lehtë, pavarësisht nga numri i raporteve të dërguara nga operativët në terren.
Terrorizmi ndjek paratë
Në çdo rast të sulmive terroriste, paratë janë përfshirë. Në sulmet e 11 shtatorit, paratë rrodhën përmes agjencive ndërkombëtare, por autoritetet i injoruan ato.
Në sulmet e 11 shtatorit u zbulua se paratë u dërgoheshin terroristëve që rrëmbyen aeroplanët nga jashtë. Rrëmbyesit, nga ana tjetër, dërguan para në Emiratet e Bashkuara Arabe në katër grupe, vetëm tre ditë para se të tronditnin botën.
Të katër pagesat u bënë përmes Western Union por kompania ose agjensitë e sigurisë nuk arritën të vënë re transaksionet.
Agjensitë janë bërë më vigjilente dhe ligjet e pastrimit të parave në shumicën e vendeve janë forcuar. Megjithatë, disa strehë të sigurta për pastrimin e parave janë në lojë dhe ato mund të luajnë një fletë të përsosur për komplote terroriste në të ardhmen. Një shtet mund ta harrojë këtë mësim nga sulmet e 11 shtatorit vetëm në riskun e tij.
Paqëndrueshmëria politike krijon terror
Paqëndrueshmëria politike ose luftimi i brendshëm mund të jetë një terren për terrorizmin. Ky është një mësim i maskuar por shumë i rëndësishëm nga sulmet terroriste të 11 shtatorit. Ajo vepron në të dy mënyrat – paqëndrueshmëria politike në vendin e burimit (p.sh. Pakistani, Afganistan) dhe një vend i synuar (p.sh. SH.B.A., India).
SHBA dëshmuan një paqëndrueshmëri të pazakontë politike në muaj dhe vite para sulmeve të 11 shtatorit. Presidenti amerikan Bill Klinton i mbijetoi shkartkimit pasi Dhoma e Përfaqësuesit votoi për fillimin e procedurave. Mocioni ra në Senat.
Kjo kishte ndjekur një rast ngacmimi seksual ndaj Bill Klintonit nga një ish-punonjëse e shtetit në Arkansas, Paula Jones. Ky rast nxori në dritë një tjetër skandal masiv që përfshin Bill Klinton dhe një praktikante të Shtëpisë së Bardhë Monica Lewinsky.
Përplasjet politike në atë kohë në SH.B.A. nuk ishin parë prej dekadash, përkthen lapsi.al. Kur zgjedhjet presidenciale u mbajtën në vitin 2000, gara mbeti e pazgjidhur për 41 ditë. SHBA po jetonte një mosbesim politik. Dhjetë muaj më vonë, koordinimi midis makinerive qeveritare dështoi dhe terroristët arritën të vrisnin 2.977 njerëz në një ditë.
Lufta kundër terrorit nuk ka mbaruar
Që lufta kundër terrorizmit është shumë e gjatë është një mësim që nuk humbet në asnjë vend, përveç atyre që sponsorizojnë terrorin. SHBA po lufton për të shkatërruar infrastrukturën terroriste dhe grupet në Lindjen e Mesme dhe Afganistan.
India po lufton betejën e saj kundër terrorizmit të mbështetur nga Pakistani. Sipas Indeksit Global të Terrorizmit, 77 vende dëshmuan akte terrori në 2017. Ky numër është vetëm gjysma e historisë pasi vetëm tre vjet më parë në 2014, kishte 106 vende si viktima të terrorizmit.
Qartazi, mësimi nga sulmet e 11 shtatorit është që bota nuk mund të lejojë të harrojë se agjensitë kombëtare dhe globale të sigurisë nuk mund të ulin vëmendjen e tyre në çdo moment të kohës në luftën e tyre kundër terrorizmit. Këto agjensi duhet të jenë të kujdesshme çdo herë, ndërsa terroristëve u duhet vetëm një rrugëdalje, një moment pakujdesie, për të pasur sukses dhe për të vrarë njerëzimin.
India Today, përshtati në shqip ©LAPSI.AL
https://www.youtube.com/watch?v=SZfa5Hsi18I&t=50s