Zbardhet dokumenti i BE: Negociatat për Shqipërinë shtyhen për më 2020

Është zbardhur dokumenti i përpiluar ditën e djeshme nga presidenca finlandeze para mbledhjes së ministrave të Jashtëm, në prag të takimit të krerëve të qeverive të vendeve anëtare të Bashkimit Evropian, të cilët do të vendosin për çeljen ose jo të negociatave të anëtarësimit për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.

“Negocitata për Shqipërinë shtyhen për në gjysmën e parë të vitit 2020.”- shkruhet në raport. Në dallim nga Shqipëria, në dokument kërkohet hapja e negociatave për Maqedoninë e Veriut.

Ashtu sikurse propozohej nga Busndestagu gjerman, hapja e bisedimeve Shqipëri-BE pritet të kryhet pas përmbushjes së dy kushteve immediate: Sigurimi i funskionimit të Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë, si edhe realizimi i Reformës Zgjedhore sipas rekomandimeve të OSBE-ODIHR-it. “Para konferencës së parë ndërqeveritare, e cila duhet të zhvillohet jo më vonë se në gjysmën e parë të vitit 2020, në varësi të përparimit të arritur, Shqipëria duhet të sigurojë funksionimin e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë, dhe të bëjë përparim të mëtejshëm në reformën zgjedhore në përputhje me  rekomandimet e OSBE / ODIHR.”- shkruhet në dokumentin e hartuar nga presidenca finlandeze e Këshillit të BE-së.

Më poshtë gjenden të zbardhura konstatimet e Këshillit mbi ecurinë e deritanishme të Shqipërisë (lexo më poshtë), ku theksohet në mënyrë identike me propozimin e Bundestagut gjerman se pas çeljes së negociatave, hapja e njëpasnjëshme e kapitujve të “acquies communitarire”,  do të të duhet të paraprihet nga përmbushja e kushteve afatgjatë, që variojnë nga inicimi i hetimeve në rastet e akuzave për mashtrim elektoral e deri tek zbatimi i çfarëdo vendimi relevant të Gjykatës Kushtetuese për zgjedhjet lokale të 30 qershorit 2019.

Ndërsa, në rastin e Maqedonisë së Veriut, vlerësohet progresi i arritur në reforma në vendosjen unanime të nisjes së bisedimeve me Brukselin zyrtar.

SHQIPËRIA

15. Këshilli mirëpret që vendi ka demonstruar vendosmërinë e tij për të përparuar në axhendën e reformës në BE dhe ka dhënë rezultate të prekshme dhe të qëndrueshme, duke përmbushur kushtet e identifikuara nga përfundimet e Këshillit në qershor 2018 për hapjen e negociatave të pranimit. Këshilli mirëpret që vullneti politik për të ecur përpara është demonstruar vazhdimisht nga qeveria, me gjithë një atmosferë politike të polarizuar.

16. Këshilli mirëpret zbatimin e vazhdueshëm të Reformës gjithëpërfshirëse në Drejtësi dhe rezultatet konkrete të arritura, veçanërisht në rivlerësimin e të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve (vetingu), me të gjitha rastet prioritare dhe një numër të konsiderueshëm të çështjeve shtesë të përfunduara. Këshilli mirëpret përparimin e vazhdueshëm në verifikimin e gjyqtarëve për Gjykatën Kushtetuese dhe prokurorët për Strategjinë Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK).

Këshilli vëren nevojën për të mbushur tani vendet e lira, përfshirë në Gjykatën Kushtetuese. Ai mirëpret krijimin e organeve të reja për vetëqeverisje të pavarur të gjyqësorit, veçanërisht Këshilli i Lartë Gjyqësor, Këshilli i Lartë Prokurorial dhe Këshilli i Emërimeve të Drejtësisë, duke çuar në formimin e SPAK-ut, Byrosë Kombëtare të Hetimit (NBI) dhe Gjykatës përkatëse. Zbatimi i Reformës Gjyqësore duhet të vazhdojë. Këshilli vë re pozitivisht forcimin e të dhënave të hetimeve proaktive, ndjekjeve penale dhe dënimeve përfundimtare në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, përfshirë në nivelin e lartë. Bashkëpunimi policor me shtetet anëtare të BE-së është intensifikuar, duke çuar në operacione të suksesshme të zbatimit të ligjit në shkallë të gjerë dhe arrestimin e ndjekjen penale të drejtuesve të rrjetit të organizuar kriminal. Këshilli sheh me pozitivitet veprimet e vendosura të Shqipërisë kundër kultivimit dhe trafikimit të drogës. Lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar duhet të vazhdojë në të gjitha nivelet dhe duhet të rritet proaktiviteti në inicimin e operacioneve.

17. Reforma e Administratës Publike vazhdoi në mënyrë të qëndrueshme, duke rritur profesionalizmin dhe transparencën e procedurave të rekrutimit në shërbimin civil dhe efektivitetin në ofrimin e shërbimeve publike, si dhe përmirësimin e bërjes së politikave përmes futjes graduale të vlerësimeve të ndikimit. Këshilli rithekson rëndësinë e mbrojtjes efektive të të drejtave të njeriut, përfshirë personat që u përkasin pakicave, romëve dhe politikave antidiskriminuese, për të cilat masat u ndoqën më tej. Në këtë drejtim, Këshilli inkurajon Shqipërinë të marrë miratimin e plotë të legjislacionit sekondar për të zbatuar ligjin kornizë për mbrojtjen e minoriteteve dhe të përparojë në përkufizimin dhe zbatimin pasues të reformës së të drejtave të pronës tashmë të nisur.

18. Në përputhje me konkluzionet e përbashkëta të dialogut ekonomik dhe financiar, Këshilli i bën thirrje Shqipërisë të përparojë më tej me konsolidimin fiskal, të përmirësojë planifikimin dhe ekzekutimin e investimeve publike, të përmirësojë mjedisin e biznesit dhe investimeve, të investojë në burime të rinovueshme të energjisë përtej hidrocentraleve dhe në zhvillimin e qëndrueshëm të turizmit.

19. Këshilli i rekomandon fuqishëm Shqipërisë përafrimin e plotë me të gjitha pozicionet dhe deklaratat e Politikës së Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë së BE-së. Këshilli mirëpret angazhimin dhe përparimin e treguar në luftën kundër terrorizmit dhe kundërshtimin e ekstremizmit të dhunshëm, dhe inkurajon Shqipërinë të ndjekë më tej këto përpjekje. Këshilli gjithashtu mirëpret nënshkrimin e marrëveshjes së statusit midis BE-së dhe Shqipërisë për vendosjen e ekipeve europiane të kufirit dhe rojës bregdetare në Shqipëri, e ndjekur nga vendosja e parë ndonjëherë e ekipeve jashtë BE-së dhe fillimi i operacioneve të tyre. Këshilli gjithashtu mirëpret pjesëmarrjen e vazhdueshme të Shqipërisë në misionet e përbashkëta të sigurisë dhe mbrojtjes.

20. Këshilli vëren pozitivisht përpjekjet e Shqipërisë për të vendosur masa efektive për të kundërshtuar numrin e madh të kërkesave për azil të parashtruar nga shtetasit shqiptarë në shtetet anëtare të BE-së dhe vendet e asociuara të Shengenit. Këto masa duhet të ndiqen dhe forcohen më tej, së bashku me bashkëpunimin e vazhdueshëm dhe dialogun me vendet më të prekura, derisa fenomeni të adresohet në mënyrë efektive.

21. Në dritën e progresit të arritur në reformat dhe kushteve të vendosura njëzëri nga Këshilli në qershor 2018, Këshilli pajtohet me hapjen e negociatave të pranimit jo më vonë se në gjysmën e parë të vitit 2020, të ftojë Komisionin të paraqesë, pa vonesë, një propozim për një kornizë për negociatat në përputhje me konkluzionet e Këshillit Europian në dhjetor 2006 dhe në përputhje me paragrafin 3. Për të mbështetur rrjedhën e reformës, parimi i parë themelor duhet të jetë i integruar në procesin e negociatave, duke përfshirë një qasje për të forcuar më tej për sundimin e ligjit. Korniza e bisedimeve do të miratohet nga Këshilli. Para konferencës së parë ndërqeveritare, e cila duhet të zhvillohet jo më vonë se në gjysmën e parë të vitit 2020, në varësi të progresit të bërë, Shqipëria duhet të sigurojë funksionimin e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës Supreme dhe të bëjë përparim të mëtejshëm në Reformën Zgjedhore në përputhje me rekomandimet e OSBE/ODIHR-it. Para se të hapen kapitujt e parë, Shqipëria duhet të trajtojë çështjet e mëposhtme: inicimin e hetimeve ndaj gjyqtarëve dhe prokurorëve të dyshuar për sjellje kriminale si rezultat i gjetjeve nga procesi i vetingut, inicimi i hetimeve në rastet e akuzave për mashtrim elektoral, sigurimi i funksionimit të SPAK-ut, të forcojë më tej rekordin e hetimeve, ndjekjeve penale dhe dënimeve përfundimtare në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar përfshirë në nivelin e lartë, të miratojë dhe zbatojë ligjin zgjedhor në përputhje me rekomandimet e OSBE/ODIHR-it, si dhe të zbatojë çfarëdo vendimi relevant të Gjykatës Kushtetuese për zgjedhjet lokale të 30 qershorit 2019. Këshilli më tej fton Komisionin të përfundojë procesin e ekzaminimit analitik të acquis së BE-së me vendin, duke filluar me kapitujt mbi gjyqësorin dhe të drejtat themelore dhe drejtësinë, lirinë dhe sigurinë.

22. Këshilli inkurajon Shqipërinë të vazhdojë përpjekjet e saj për reforma, veçanërisht në fushat themelore për procesin e pranimit në BE. Partitë e opozitës duhet të riangazhohen në mënyrë konstruktive në institucionet demokratike. Të gjithë aktorët politikë duhet të angazhohen në axhendën e reformës së BE-së dhe të dialogojnë për të kapërcyer polarizimin politik.

MAQEDONIA E VERIUT

13. Me progresin e arritur në reformat dhe kushtet e përcaktuara unanimisht nga Këshilli në qershor 2018, Këshilli, duke iu nënshtruar miratimit nga Këshilli Europian, vendos të hapë negociatat e pranimit me Republikën e Maqedonisë së Veriut. Këshilli fton Komisionin të paraqesë, pa vonesë, një propozim për një kornizë për negociata në përputhje me konkluzionet e Këshillit Europian në dhjetor 2006 dhe integrimin e një qasjeje të rishikuar në përputhje me paragrafin 3. Për të mbështetur vijimin e vazhdueshëm të reformës, parimet themelore duhet të integrohen në procesin e bisedimeve, duke përfshirë një qasje të forcuar më tej për sundimin e ligjit. Para konferencës së parë ndërqeveritare, e cila duhet të zhvillohet jo më vonë se në gjysmën e parë të vitit 2020, ky kuadër negociues do të miratohet nga Këshilli. Këshilli më tej fton Komisionin të përfundojë procesin e ekzaminimit analitik të acquis së BE-së me vendin, duke filluar me kapitujt mbi gjyqësorin dhe të drejtat themelore dhe drejtësinë, lirinë dhe sigurinë.