Anulimi i papritur i takimit të planifikuar të Shtëpisë së Bardhë midis Presidentëve të Serbisë dhe Kosovës, ofron një mundësi për t’u ndalur dhe ekzaminuar se ku Shtetet e Bashkuara dhe aleatët evropianë mund të bashkëpunojnë në mënyrë më efektive kur t’i afrohen Ballkanit Perëndimor.
Presidenti i Komisionit Evropian Ursula Von Der Leyen, njoftoi se do të presë udhëheqjen nga të dy vendet në Bruksel.
Pavarësisht nga vendi i ngjarjes, është në interesin më të mirë të Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve tanë evropiane që t’i kushtojnë vazhdimisht kohë dhe vëmendje këtij rajoni kompleks.
Shembuj të Moskës dhe Pekinit që punojnë për të degraduar vlerat demokratike perëndimore, ndërsa avancojnë vizionin e tyre autoritar, rriten me ritme alarmante.
Si vendi më i madh në ish-Jugosllavi, Serbia është një çelës për një Ballkan të qëndrueshëm, të sigurt dhe paqësor. Dialogu dhe në fund të fundit, njohja e Kosovës është një domosdoshmëri. Uashingtoni dhe Brukseli duhet të përsërisin rregullisht këto fjali pasi ato do të përfitojnë vetëm për rajonin.
Ndërsa kryeministri britanik Winston Churchill tha, “Ballkani prodhon më shumë histori sesa mund të konsumojë”. Historia po ndodh para syve tanë dhe shtron pyetjen nëse Uashingtoni dhe Brukseli po shikojnë në drejtimin e duhur.
Një ditë pasi Kosova shpalli pavarësinë në vitin 2008, Presidenti George W. Bush njohu vendin më të ri në botë duke deklaruar se historia do të “sillte paqe në një rajon të shkatërruar nga lufta”.
Shumë shpesh, ata që shqyrtojnë Ballkanin flasin për të kaluarën. Fëmijët e luftës sigurisht që kërkojnë kohë për t’u shëruar. Sidoqoftë, shqetësimet shumë reale të qytetarëve të përditshëm – veçanërisht brezi i mijëvjeçarit të lindur pas luftës – duhet të merren parasysh.
Siguria nga konflikti i armatosur nuk mund të mbivlerësohet, por siguria ekonomike është po aq e rëndësishme. Të shohin me sytë e të rinjve ndërsa hyjnë në fuqinë punëtore, të zhvendosen në shtëpinë e tyre të parë dhe të rritin fëmijët e tyre është ajo që politikanët e Ballkanit shpesh e lënë pas dore të shohin.
Tetorin e kaluar liderët e Serbisë, Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut u takuan në Novi Sad. Me shumë fanatizëm, ata njoftuan detaje për atë që u faturua shpejt në një “mini-Shengen”. Zona e Shengenit ka qenë një ndërruese e lojërave socio-ekonomike në të gjithë 26 vendet dhe nuk ka asnjë arsye pse një ndryshim në Ballkan nuk do të kishte rezultate të matshme dhe pozitive. Natyrisht, djalli është në detaje dhe këtë e ka vënë në pritje Pandemia. Uashingtoni dhe Brukseli duhet ta fillojnë këtë dhe të inkurajojnë bashkëpunimin midis Beogradit, Prishtinës, Podgorica dhe Sarajevës, transmeton Lapsi.al
Vetëm javën e kaluar, rajoni u zhvendos në mënyrë të konsiderueshme më afër të paturit energji elektrike më të përballueshme dhe të besueshme. Është porositur një linjë transmetimi 400 kV ndërmjet Kragujevac dhe Kraljevo. I gjithë projekti do të zhvillohet nga Ukraina në Itali. Financimi gjerman siguroi një kredi 15 milion EUR. Brukseli mund të stimulojë mundësitë për modernizimin e rrjetit të energjisë elektrike dhe ta bëjë këtë në një kontekst i cili hap tenderët për firmat amerikane dhe evropiane dhe eleminon marrëveshjet me ndërmarrjet shtetërore kineze.
Një ditë pasi Krishtlindjaeve Ortodokse Vucic mori pjesë në komisionimin e tubacionit të gazit natyror Turk Stream në Stamboll. Atij iu bashkuan presidentët Putin dhe Erdogan dhe kryeministri bullgar Boyko Borisov. Rusia manipulon çmimet e gazit duke i ëvnë vendet në Evropën Lindore kundër njëri-tjetrit. Monopolet nuk janë kurrë të mira.
Një zotim për bashkëpunim më të madh rajonal ekonomik është angazhimi më i rëndësishëm që mund të dalë nga takimi i Shtëpisë së Bardhë.
Prosperiteti ekonomik do t’u sigurojë politikanëve në Ballkanin Perëndimor mundësinë për të marrë vendime të vështira. Uashingtoni dhe Brukseli janë të pozicionuar mirë për të udhëhequr, promovuar dhe investuar në këtë lloj bashkëpunimi.
I Dërguari Special Richard Grenell u zotua se Shtëpia e Bardhë përqendrohet në përparimin ekonomik në rajon. Ai sugjeroi që përpjekjet drejt një zgjidhjeje politike të jenë qëllimi i Brukselit. Nismat inovative të politikës ekonomike nuk mund të vijnë sa më shpejt dhe të gjitha demokracitë e tregut të lirë mund të luajnë një rol.
Mosha mesatare e Serbisë është 41. Banka Botërore vlerëson se popullsia, prej shtatë milion, është gati të zvogëlohet në 5.8 milion gjatë tre dekadave të ardhshme. Kjo do të ishte një rënie prej 25% nga 1990. Serbë të panumërt të rinj po lënë komunitetet rurale dhe qytete me madhësi të mesme për në Beograd. Shumë të tjerë largohen nga Beogradi për në Berlin, Neë York dhe gjetkë jashtë vendit.
Kosova ka popullsinë më të re të çdo vendi evropian. Përafërsisht një e katërta e qytetarëve janë 14 ose më të rinj. Sidoqoftë, ajo vazhdimisht ka numrin më të lartë të papunësisë në të gjitha brezat.
Jeta e përditshme e familjeve të reja në rajon përfiton nga aftësia për lirinë kufitare rajonale për të udhëtuar, energji me kosto të ulët dhe investime. Të dy qeveritë – së bashku me Uashingtonin dhe Brukselin – do të përfitojnë duke parë këtë lente.
Uashingtoni më parë i kushtoi vëmendje të konsiderueshme tubacionit Trans-Adriatik i cili përfundimisht buron në ujërat e Azerbajxhanit dhe do të jetë tubacioni i parë evropian që anashkalon plotësisht Rusinë. Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (EBRD) që punon me 16 banka tregtare sapo i ka kushtuar një kredi 1B EUR. Duke supozuar një përfundim të afërt të TAP, Brukseli duhet të përshpejtojë planet për ta bërë tubacionin Jon Adriatik të nxisë një realitet. Kjo do të shndërronte në mënyrë dramatike ndërlidhjen e energjisë dhe, rrjedhimisht, sigurinë ekonomike të Malit të Zi, Kroacisë dhe Bosnjës. Ishte një përparësi e BERZH për vitin 2018 dhe duhet të mbetet.
Menjëherë pasi u kthye nga Uashingtoni në Mars, Presidenti Vuçiç deklaroi kategorikisht, “solidariteti Evropian nuk ekziston. Kjo ishte një përrallë në letër. Të vetmit që mund të na ndihmojnë në këtë situatë të vështirë dhe kjo është Kina. ”Diplomacia e maskave është shfaqur më qartë në Serbi.
Pekini paraqet një sfidë të gjerë për Uashingtonin dhe Brukselin. Ndërsa vëmendja është përqendruar me të drejtë në zhvillimin 5G, vëmendja duhet të jetë shumë më e gjerë. Pekini paraqet një marrëdhënie shumë praktike me vende si Serbia që nuk janë ende në BE. Politikanët në rajon shohin parakalime kineze përmes lenteve të afateve zgjedhore dhe “fitoreve” të menjëhershme sesa diskutimeve pa mbarim të pafundme për hapjen e kapitujve të BE-së.
Ajo që filloi si investime kineze në infrastrukturën kritike tani ka përparuar në një prani shumë më të thellë në akademikë, media dhe aktivitete kulturore.
Në të vërtetë, edhe në Kroaci, një anëtar i BE dhe NATO, projekti më i madh i urave në Evropë po ndërtohet nga një firmë shtetërore kineze. Kjo erdhi në kurriz të një ofertuesi austriak.
Rrugët moderne dhe transportit nuk mund të llogariten. Një udhëtim dy-orësh më parë nga Beogradi në Cacak tani zgjat më pak se 50 minuta.
Ky nuk është një argument për investimet kineze, por për pragmatizmin dhe të kuptuarit se vonesa e zgjatur zgjerimi i BE-së ka pasoja reale në jetën e individëve të përditshëm.
Një takim që Presidenti Vucic pati me Administratën Trump në Mars ishte me udhëheqjen e Korporatës së re të Financave të Zhvillimit (DFC). Nëse investimi vazhdon, ai duhet të synojë jo vetëm efektet maksimale të punës, por edhe të kërkojë bashkëpunim rajonal ndërkufitar. Kur bëhet fjalë për investime në Ballkan, duhet të zhvillohet një dialog i rregullt i hapur ndërmjet DFC dhe BERZH.
Ndërsa debati vazhdon për të ardhmen e marrëdhënieve Trans-Atlantike dhe pasojat e anulimit të një Samiti të Shtëpisë së Bardhë, mbetet fakti se vëmendja e vazhdueshme e synuar për nevojat e njerëzve të përditshëm në rajon ka munguar.
Një debat mbi termin akademik “Trans-Atlantik” nuk duhet të vijë drejt përfundimit të kufijve të BE dhe NATO. Në fund të fundit, është në interes të të gjithë të përfshirëve që të kemi një Evropë të tërë, të lirë dhe me paqe. Kjo do të thotë se ne nuk duhet të anashkalojmë atë që shpesh quhet “nënbesimi i butë” i Evropës.
Zgjedhjevt në Serbi, një qeveri e re në Kosovë, Gjermania në krye të Kryesisë së Këshillit të BE-së dhe interes të qëndrueshëm bipartizan nga Uashingtoni – përparimi i vërtetë dhe domethënës socio-ekonomik rajonal është i mundur./ John Cappello and Ari Mittleman, ModernDiplomacy.eu Përktheu Lapsi.al