• |
ide | kryesore

Analiza/ Pse po e konverton Erdogan ish bazilikën e Shën Sofisë

-Instant, Arkiva, Kryesore, Lajme



Kishë, xhami apo muze, historia e Hagia Sofia në Stamboll është më shumë politike sesa fetare. Prandaj ajo ka qenë gjithnjë viktimë e përplasjeve ideologjike ose fetare. E shndërruar “përjetësisht” në një xhami nga Sulltan Mehmeti II, në 1453 kur turqit pushtuan për herë të parë Stambollin, ajo u bë muze në 1934, me urdhër të Mustafa Kemal Atatürk, themeluesit të Republikës Turke. Të Premten, Këshilli Turk i Shtetit e rrëzoi këtë vendim, duke arsyetuar se ai binte ndesh me vendimet e marra nga qeveria që ishte në fuqi 567 vjet më parë dhe për këtë arsye “nuk përputhej me parimet e shtetit të së drejtës”.

Nobelisti Orhan Pamuk kundërshton vendimin e Erdogan për kthimin e Shën Sofisë në xhami

Duke mos marrë parasysh karakterin universal të monumentit që njihet edhe nga UNESCO, shteti turk mori vendimin ta përdorë atë xhami dhe që në 24 korrik pritet të fillojnë lutjet në Hagia Sophia. “Nëse siç Atatürku e bëri atë një simbol të revolucionit të tij laik, Erdogan po bën të kundërtën. Ky vendim nënvizon revolucionin konservator që ka përfshirë gjithë Turqinë, “tha Soner Çagaptay, një specialist turk në Institutin e Ushingtonit për Politikat e Lindjes së Afërt.

Përtej simbolit historik, ky veprim ka qëllime shumë më prozaike: ekonomia dhe popullariteti i presidentit po bien me shpejtësi.

Nëse këto nuk do të kishin ndodhur ai do të kishte mbajtur edhe tani kujdesin e mëparshëm ndaj transformimit të këtij monumenti: “Ju nuk jeni në gjendje të mbushni Xhaminë Blu që është fare pranë, por premtoni të mbushni Hagia Sophia. Le të mos gënjehemi prej këtyre mashtrimeve”, u ishte kthyer ai islamo-nacionalistëve që kërkonin një vit më parë konvertimin e Hagia Sofisë.

Që atëherë, koha politike ka ndryshuar.

I mundur nga Partia Republikane Popullore e opozitës (CHP, Partia Atatürkut) në bastionin e tij në Stamboll, si dhe në disa qytete të tjera të mëdha gjatë zgjedhjeve lokale të vitit 2019, Rexhep Tajip Erdogan po bën gjithë akrobacitë për rifitimin e bazës së vet elektorale. Dhe për të arritur këtë, nuk gjeti lëvizje më të mirë sesa kundërsulmi ndaj presekutorëve laikë të CHP, që cilët i kishin privuar për tetëdhjetë e gjashtë vjet besimtarët nga e drejta për tu lutur në këtë bojekt kulti.

Encyclopédie Larousse en ligne - basilique Sainte-Sophie de Constantinople

Tendenca

Që nga humbja e tij vitin e kaluar, popullariteti i Presidentit, ai i partisë së tij islamo Konservatore AKP dhe i aleatëve të tij ka vazhduar të bierë. Një sondazh i MetroPOLL i kryer në fund të qershorit kreditoi aleancën presidenciale me vetëm 36.5 përqind, krahasuar me 45 përqind për opozitën. “Erdogan ka fituar pothuajse çdo zgjedhje që nga viti 2002, duke u mbështetur në një axhendë të rritjes ekonomike. Vendi ka hyrë në recesion, sidomos pas epidemisë së koronavirusit. Dhe kjo është hera e parë që një gjë e tillë ndodh gjatë pushtetit të tij të gjatë”tha Soner Çagaptay.

Ekonomia turke nuk e ka marrë veten nga kriza monetare e gushtit 2018. Sipas një raporti të fundit nga Konfederata e Sindikatës së Disk, papunësia së shpejti mund të prekë 16 milion njerëz (kundër 3.8 milionë zyrtarisht). Ekonomia dhe biznsi janë përparësitë absolute të turqve. Prandaj pushtetit i duhet të ndryshojë sa më shpejt kurbën për të rifituarpopullaritetin. “[Ky vendim] tregon se qeveria, ose Erdogani, nuk janë më në gjendje të prodhojë politika ose projekte të reja për të stimuluar dhe mobilizuar publikun. Kështu që ata po e konvertojnë Hagia Sophia si kartën e fundit për të luajtur, “tha Rusen Çakir, një ekspert për Islamin politik në Medyascope TV, në fillim të qershorit.

Qeveria dëshiron të mobilizojë duke u fokusuar në temën e Turqisë fitimtare duke evokuar kohët e lavdishme osmane por edhe betejat që Erdogan ka hapur sot në vende si Libia, Iraku, apo Mesdheu Lindor … Ekranet e televizionit dhe shtypi besnik janë urdhëruar të propogandojnë historinë e një vendi që rritet duke luftuar me armiqtë e tij historikë. Mes tyre e parë është Greqia, e cila u trishtua shumë nga vendimi për të konvertuar Hagia Sophia-n. Ankaraja dhe Athina janë duke negociuarnjë numër dosjesh, duke filluar nga çështja e migracionit deri në përcaktimin e ujërave territoriale, duke mos harruar statusin e seminarit ortodoks Halki në Stamboll.

Sainte-Sophie d'Istanbul, les chrétiens expriment leurs inquiétudes

E pakthyeshme

Javën e kaluar, Sekretari i Shtetit amerikan Mike Pompeo, që është shumë pranë qarqeve ungjillorë, ishte gjithashtu i shqetësuar për qëllimet turke. “Hagia Sophia, e vendosur në territorin tonë, është pronë e Turqisë, si të gjitha objekete tona kulturore”, u përgjigj zëdhënësi i Ministrisë së Punëve të Jashtme, Hami Aksoy. “Dëmi që ky akt do ti shkaktojë imazhit të Turqisë, si një vendi kryesisht mysliman, por i hapur dhe në paqe me trashëgiminë e tij të krishterë, do të jetë i pakthyeshëm dhe domethënës,” analizoi Soner Çagaptay. Fndërkohë që sipas tij përfitimi i popullaritetit për Presidentin pritet të mbetet minimal.

Erdogan zgjodhi një moment simbolik për ta shpallur këtë vendim para bashkëqytetarëve të tij. Ai e bëri fiks në ora 20 53.duke iu referuar vitit 2053, që ai e ka shpallur si një objektiv që Turqia i ka vënë vetes për tu bërë një fuqi e madhe, pra pikërisht gjashtëqind vjet pas 1453, viti kur ra Kostandinopoja. Në këtë moment Erdogan nënshkroi dekretin që i’a ktheu Hagia Sophia-n besimtarëve myslimanë.

Kështu, ish baziliaka që ata e thërrasin si “Urtësia e Shenjtë” u bë xhamia 84,685 në vend.

Burimi: Liberation/ Përgatiti Lapsi.al

A l’intérieur de la basilique Sainte-Sophie, à Istanbul. Quand a été construite Sainte-Sophie à Istanbul ?

Historia e Shën Sofisë

E ndërtuar nga bizantinët si një kishë, Shën Sofia u kthye në një xhami pas pushtimit otoman të Kostandinopojës. Më vonë, pas shpalljes së Republikës Turke, u kthye në një muze nga Ataturku si simbol laicitetit. Gjendja e saj ka qenë gjithmonë e debatueshme gjatë periudhës republikane, dhe ka patur iniciativa të ndryshme nga politikanët për t’ia ndryshuar pozitën.
Shën Sofia, një nga simbolet e Stambollit, u ndërtua prej druri në vitin 360 nga perandori romak Konstantin, por ajo u dogj e shkrumbua pjesërisht gjatë një revolte në vitin 404. Perandori Teodos e restauroi më vonë ndërtesën, në 415-ën. Kur binaja u shkrumbua përsëri gjatë trazirave të Nika-së më 532, perandori Justiniani I e pati rindërtuar atë me gurë. Shën Sofia u rihap përsëri për adhurim në 537-ën, pas pesë viteve ndërtim, duke e bërë ndërtesën e tanishme mishërimin e tretë të Shën Sofisë. “Shën Sofi” do të thotë “Urtësi e Shenjtë”, që është një prej karakteristikave të Jezu Krishtit.
Ka zëra se Justiniani I u tregoi njerëzve për një shenjt që i doli në ëndërr dhe i tregoi tablonë e Shën Sofisë mbi një pjatë të argjendtë. Kur arkitekti tregoi po ashtu se shihte të njëjtën ëndërr, ndërtimi i binasë nisi menjëherë pas kësaj shenje spirituale. Por emri Shën Sofi nuk iu dha vetëm ndërtesës madhështore në Stamboll. Ka një sërë vendesh adhurimi me atë emër në shumë qytete të sunduara nga Perandoria Bizantine, por asnjëra prej tyre nuk është aq e lavdishme apo e famshme sa ajo në Stamboll. Të gjitha ceremonitë dhe tubimet fetare gjatë kohës së Perandorisë Bizantine u mbajtën te Shën Sofia. Kubeja e saj është shembur disa herë përgjatë historisë, dhe më vonë u rindërtua me material më të lehtë.

Sainte-Sophie, symbole culturel d'Istanbul, redeviendra-t-elle une mosquée ?

Visiter la basilique Sainte-Sophie à Istanbul : photos, tarifs, horaires - La souris globe-trotteuse



78 Comments

  1. Ne mutlu Türküm diyene!

    Per Gay Greeks rob qirat armiku i armikut tim eshte miku im.

    1. Yo nigga whats up bro, u cool bruh, u da best bruh.

      Ik o kar qiu nbyth mos komento nga pidhi satëme se tqiva listen e dasmes pidhropsh.

  2. Po per Xhamite e Andaluzise, qe kryqtaret barbare i kthyen ne Kisha , dhe muslimanet u masakruan e ua nderruan fene me dhune e genocid pse nuk flitet.

      1. Jo o kurv jo , nje nga shkaqet qe u kthy ne mysliman ishte qe te mos perdhunohej nga turku . Prandaj i perghunuari dhe mbushes haremesh ke qene ti dhe kurvat si puna jote .

    1. Po per mijera te krishteret qe vriten cdo vit e per kishat qe digjen ne ato shtete vrima muti pse nuk flitet?

  3. Ajo qe eshte interesante ne kete shkrim eshte fakti se miqte e Rames po bien. Tsunami filloi me Thacin po vazhdon me Vucic e Erdoan dhe natyrisht tani e ka rradhen Rama i cili gjendet per vete ne qender te je cikloni qe do e marre me vete

  4. Shen Sofia nuk eshte problem se na eshte kishe, e po behet xhami, por ka qene dikur e dikur eshte bere xhami, andaj nese qeveria turke e sheh si variant qe ta hape, per falje, dhe te jete edhe muze, c;fare te keqe ka ketu, qe perfolet Erdogani, kur ne, ne krye kemi nje diktator edhe me te zi se ai, pra, ky artikull, na hedh kunder Erdoganit, per te shpetuar faqeziun Rama. Ne nuk kemi keq qe te jemi mire me maredhenie me Turqine, si shtet i fuqishem ballkanas, por edhe mire kuptuar per shqiptaret.Bashkohem me mendimin e atij Historianit,, per transformimin e Andulazise, me kohen e inkuzicionit qe prishen, e kethyen te tera xhamite ne kisha, e popullin e atjeshem e vrane, dhe e kthye ne besimin e krishteter me dhune, Kete le tia leme te kaluaresMe komente qe ka, apo paska turqia, ka qeverine e saja, e shtetin e saj, qe dine te dalin nga situatat e ndryshme sepse punojne per popullin e tyre, por keta tonet.,,, qe e kane mendjen vetem ta xhvasin e vjedhin kete mjeran popull. Prandaj se c;ben turku, e dine ata, me ligjet e vendimet e tyre, ne kemi problemet ma te veshtira se nje kishe.

  5. Vllau i madh i kunjt ?!Nje diktator si Erdogan,eshte turp i vertete i njerzimit !?Burgjet per ata qe mendojne ndryshe jan plot ?!Ky eshte vellai yt,por jo i Shqiptareve!!?
    Historia me turq e erdogane ka marre fund,bashke me ordinancen e tij,edvin hajdutin e monumentet e tij antigelyniste neper Tirane,qe i kane bere monstrat ne sherbim te diktatorit !!!
    SHQIPERIA E SHQIPTAREVE, VDEKJE TRADHETAREVE !

  6. MUA NUK ME INTERESON , BILES DO TE DOJA TE ISHTE MUZE . POR KUR SHOH SE ANASTASI THOTE SE ESHTE NJE GABIM ATEHERE THEM SE ERDOGAN KA BERE MIRE .

  7. Erdogan nuk ndihet mire me kostumin europian. Atij do ti shkonte fort per shtat callma ne koke e shallvaret e halldupit ne bythe qe te binden me mire ca budallenj pseudo-liberale ne Europe qe islamizmi ka qene, eshte e do jete perhere armik i Europes dhe qyteterimit saj.

    1. Per inatin e grekofilave shqipfoles per sa kohe qe greqimja do kete pretendime territoriale ndaj shqiperise Turqia ka qene,eshte dhe do te jete aleatja me e madhe e shqiptareve ne Ballkan.

      ARMIKU I ARMIKUT TIM ESHTE MIKU IM.

      RROFTE TURQIA

      RROFTE SULLTAN ERDOGANI

  8. Per inatin e sime vjehrre vajta e fjeta me mullixhine eshte nje thenie popullore. Konkluzioni i kesaj thenie me mire nje mike si Turqia qe nuk pretendime territoriale ndaj Shqiperise se sa nje Europe rospi,keqedashese,perçarese dhe armike e shqiptareve.

    RROFTE TURQIA

  9. Shkrimtari austriak: Shqiptarët, njerëz që e kanë passion spiunllëkun, militantizmin dhe konspiracionin

  10. Shqiptaret jane te vetmit ne Ballkan qe kane mes tyre Dumbabiste nostalgjike te Turqise pushtueses aziatike 5 shekullore! Eshte me shume se fatkeqsi kombetare, qe nuk e has ne asnje treve ballkanike e asnje popull tjeter ballkanas.

      1. PYT GJYSHEN SE TA TREGON AJO . PO DESH PYT EDHE GJYSHIN SE EDHE AI TE NJEJTEN PUNE KA BERE O PROGUKT KURVASH

  11. Nuk duam t’ja dijme per 500 vjet pushtim turk sepse ne socialistet Erdoganin e shohim nga verra e bythes se timonierit Rama dhe na duket Baba e Cok gjyzel bashke.

  12. Turqia na pushtoj per 500 vjet por tokat na i la nuk i morri me vete. Europa na ndau ne 5 shtete pasojat e ketij pushtimi neo kolonialist europian po i vuajme tani.

    1. Feja e Shqiptarit eshte Shqiptaria! Cfare te bente i shreti Pashko, kete lloj kombi kishte! Nuk dinte nga ta luante! thotë:

      Na ndau ne 5 shtete se u pa se cfare race jemi! Gjithe ata bejlere e agallare nga mbine?! Thjesht Turqia ju dha toke dhe titull, dhe keta ndruan fene. E thjeshte! Jemi komb materialist. Per para shesim dhe bythen! Jo se te tjeret nuk jane, por ne jemi te vecante ne kete aspekt.

      I keni pare si jane konvertuar ne ditet tona? Ilir eshte bere Ilia! Nazmiu eshte bere AvramosI Marjeta eshte bere Elpidha! 🙂 Dhe thua pse na ndau kurva Europe?! Per shume gjera na ndau, por kryesorja eshte besimi. Na vjen apo jo mire.

      Edhe Moldavia u pushtua nga otomanet, por nuk e ndroi fene! Kerse ne e themi ne histori qe na konvertoi turku me dhune. A big bull SHIT!!!

      Me pak fjale, gjithmone do vuajme per gabimet qe kemi bere, dhe po bejme.

  13. Investimet Turke gjenden kudo ne Shqiperi dhe Ballkan kurse investime nga BE jane zero. Turqia eshte partner serioz ne Shqiperi.

  14. Historia e zakonshme e palacove qe i fshehin milionat e vjedhura tek kutite e kepuceve. Kur i vjen fundi bejne cdo maskarallek per ta shtyre. Si gjithe te tjeret ne lindje dhe Erdogani eshte nje hajdut i vogel i popullit te tij qe shet dokrra hini per te vazhduar t’i vjedhe dhe t’i sundoje. Veshtire te behet kjo ane e botes perderisa ka njerez qe nuk ia bere plotesisht njerez dhe i falen matrapazeve ordiner te tipit Erdogan qe fsheh leket tek kutite e kepuceve si te ishin zoter. Brrr. Bote e peshtire dhe e neveritshme qe te trazon stomakut. Per dreq historia na i taksi keta ardhacake kunderrmues ne kete ane te ndricuar te globit sa per te na prishur gjakun dhe kulturen.

  15. Erdogani eshte mik i shqiptareve komentuesit te tipit Neri jane grekofil minoritar te maskuar te tipit Vangjel Dule. Nuk do as mend e kalem per te kuptuar qe komentet e tyre te cojn uje ne burimin e armiqve tane te perbetuar grekve dhe serbve.

    1. Me miq qe vjedhin dhe dhunojne popullin e vet nuk ke c’i do armiqte. Gjithsesi Erdogani eshte lider i madh, serioz dhe i ndricuar, nga ato qe fshehin leket tek kutite e kepuceve.

  16. Pershendetje miqve te mi alvanos nga Lesbos e Mykonos. GayGreek Pistolero me uzaqi dhe muziqi tallava do alvanos hajdari. Ne do ti ndihmojme vellezerit skipetar me sume dhe hajdar drejt per ne evropiqi.

  17. Erdo-han te qifsha mustaqet o kacarrum i katunit, o evlati i majmunit, o bythqim hamamesh.

  18. Vetem nder shqipfoles gjenden akoma ca vemje te osmanllinjve. Ju qifte Kina ate Erdoganin e pragu c’ju mban o rrace muti.

    1. Me ne fund dolen shqiptar ne komente se na mbyti ky morri i Azise qe do te na nxjerre turq me patjeter. Eshte propagande e zeze dhe e sponzorizuar qe kush ka mundesi duhet ta prishi kur e sheh.

  19. Shkrimtari austriak: Shqiptarët, njerëz që e kanë passion spiunllëkun, militantizmin dhe konspiracionin,lepirjen,oportunizmin

  20. Prostitutat në Hamburg kërkojnë rihapjen e bordellove,prostitutat ne tirone mbrojne erdokarin turk me zell te madh,shpellkaret dun baben salih ne pd

    1. Dhe ti Super-prostituta Ethem Lalaj njohes i mire i zanatit tend te prostitucionit duhet ta dish se ato prostitutat qe mbrojne Erdoganin turk jane koleget tua rilindjote qe Erdoganin e kane amanet nga miku i tij Ramuti ne Tirane.
      Por nuk ke faj ti, fajin e kane ato qe te shkallmojne bythen e qe ti i quan shpellkar. Per faj te tyre ti diarrete i nxjerr nga goja.

  21. Neri menderi greko jevgjit defteri sumaxhi i dhjeri.
    Neri greko pederi nqs nuk te pelqen shqiperia mund te shkosh me gjithe Janullatos ne Hell-Ass pa te drejte kthimi.

    Shqiperia e Shqiptareve vdekje tradhtareve.

    1. Merre vesh mire o zgjyre Azie. Ketu i thone Shqiperi dhe Europe. 2053-shi i Erdoganit nuk do vi kurre ketu sado gjak-prishur si puna jote te paguajne duart e zeza te Anadollit.

  22. Neri menderi ku e ke europen rospi? Perse s’te fut ne BE? Perse kjo Europe te diskriminon? Perse kjo Europe nuk investon ne shqiperi? Perse kjo Europe te ka braktisur me shekuj? Perse kjo Europe te ka coptuar dhe ndare ne pese shtete ne ballkan? Perse kjo Europe do qe te shperbej si komb? Perse kjo Europe te ndau nga Maqedonia e Veriut ne rastin e hapjes se negociatave? Perse kjo Europe nuk hodhi asnje cent ndihme kur ra termeti ne shqiperi kurse Erdogani dhe Turqia po ndertojne 500 pallate per ata fatkeq qe humben banesat e tyre per shkak te kesaj fatkeqesie natyrore. Neri pederi kur ti pergjigjesh ketyre pyetjeve me argumenta ndishta une dhe nje pjese e shqiptareve mund te ndrojme mendim dhe te dakortesohemi me ty.

    1. Meqe po ballafaqohet Europa me Turqine si fillim duhet te te kujtojme qe ja 3-4 milion turq qe i kane ngritur minaret ku kane dashur i ke vetem ne Gjermani. Eshte Erdogani ai qe i fryn konflikteve te shek.XV. Sa per problemet e integrimit ka vetem nje pergjigje: quhet Edi Rama, shoku ideologjik i Erdoganit. Po te kishte pergjigje tjeter nuk do na ishin hequr kurre vizat ne 2010. Ke 1 milion e gjys shqiptare qe kane zgjedh ta mbajne me buke Shqiperine nga BE-ja sepse nuk i lidh asgje fare me boten e Sulltanit. Per me teper kushti i marredhenies tone me Europen nuk eshte kontraktual, por eshte shume me thelbesor: Ne jemi Europiane, sepse e mbajme mend veten vetem ne keto ane. Nuk ka asnje tradite gojore, apo te cfaredoshme qe na tregon si te ardhur. Armiqte tane kane qene gjithmone ardhacaket, qe duke tentuar te na bejne si vetja na kane ftohur edhe me pjesen tjeter te Europes, por nuk ia kane arritur dhe nuk do t’ja arrijne qellimit. Pjesa me e madhe e shqiptareve jane shume te natyrshem ne perendim, e sillen sikur kane perkitur atje gjithmone. Eshte natyra jone. Prandaj nuk kemi cfare t’i kerkojme Europes sepse ne jemi Europiane, te vetmen gje qe ne fakt ia kerkojme vetes, eshte te sillemi me shume si te tille, sepse sigurisht mundemi.

  23. Neri mender dhjeri u perpoqe te na kthesh pergjigje por prape nuk je i sakte. Pse si kujton ti se kurva plake me emrin europe na do te miren? Vertet memdon keshtu apo je i manget nga trute? Pse si kujton ti se Edi Rama qendron ne pushtet pa lejen e tyre? Ata kane instaluar regjime autokrate te tipit Rama per ta shkaterruar kete vend dhe surrelsi drogaxhi po e ben me se miri punen e tij perballe padroneve qe i japin urdhera. Neri mender dhjeri ke dicka per te thene per dhjetra mijra shqiptare qe kjo europe rospi i ka ndare ne 5 shtete?

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *