Udhëheqësi pro-perëndimor i Malit të Zi po lufton për të shtrirë kontrollin 30-vjeçar të partisë së tij të vendit kandidat të BE të dielën në sondazhet e mbizotëruara nga debatet mbi identitetin dhe ankthi mbi një ekonomi të goditur nga pandemia.
Partia e Presidentit Milo Gjukanoviç është një nga forcat më të pathyeshme politike në Ballkan, duke e çuar Malin e Zi nga fundi i komunizmit në vitet 1990 në pavarësinë nga Serbia në 2006, dhe tani në pragun e Bashkimit Evropian.
Por, i është akuzuar nga rivalët se drejton një rrjet klientelizmi dhe korrupsioni, kampi i presidentit mund ta ketë të vështirë të formojë një shumicë pas garës së së dielës.
Koalicioni qeverisës aktualisht ka një avantazh të ngushtë – 42 nga 81 vendet në parlament – dhe sondazhi i ardhshëm pritet të jetë edhe “më i ashpër” sesa zgjedhjet e kaluara, tha Milos Besic, një analist në Podgorica.
Votimi vjen në një vit trazirash politike, me protesta të mëdha kundër Gjukanoviç mbi një ligj feje që ndezi tensionet për identitetin kombëtar që e ndjek ende Malin e Zi 14 vjet pasi u nda nga Serbia.
“Përveç një krize shëndetësore për shkak të koronavirusit, gjëja që do të shënojë zgjedhjet në vijim është një thellim i ndarjeve brenda shoqërisë së Malit të Zi,” i tha Besiç AFP-së.
– Rreshti fetar –
Në njërën anë të përçarjes është Partia Demokratike e Socialistëve (DPS) e Gjukanoviç, e cila paraqet veten si mbrojtëse të kombësisë malazeze dhe pozicionimin pro-perëndimor të shtetit.
Ndërsa presidenti 58-vjeçar ka marrë duartrokitje për vendosjen e Malit të Zi në rrugën e BE-së, kritikët e akuzojnë atë për drejtimin e vendit si një fushë personale, duke pasuruar veten dhe aleatët ndërsa shumë njerëz të thjeshtë luftojnë për t’ia dalë.
Që nga zgjedhjet e fundit parlamentare në vitin 2016, plasaritjet në sundimin e tij kanë filluar të shfaqen, me dy lëvizje protestuese në vendin e vogël të Adriatikut prej 620,000 banorësh.
I pari shpërtheu vitin e kaluar për shkak të një skandali korrupsioni, kur një manjati me profil të lartë tha se ai po i jepte goditje partisë DPS të Gjykanoviçit për vite me rradhë.
Freedom House me qendër amerikane këtë vit zbriti Malin e Zi nga një demokraci në një “regjim hibrid”, duke përmendur “vite të rritjes së kapjes së shtetit, abuzimit të pushtetit dhe taktikave të burrit të fortë” nën Gjukanoviç.
Fillimi i vitit 2020 solli marshime të reja protestuese për një ligj të diskutueshëm që mund t’i dorëzonte Malit të Zi pronësinë e manastireve të drejtuara nga Kisha Ortodokse Serbe me qendër në Beograd.
Ajo zemëroi ndjekësit e Kishës – organi kryesor fetar i vendit – dhe vuri erë në lundrimet e një opozite pro-serbe, të krahut të djathtë, të njohur si Fronti Demokratik.
“Ai që guxon të sulmojë atë që është e shenjtë, ai i përket së kaluarës”, deklaroi drejtuesi i grupit Zdravko Krivokapic.
Rreth një e treta e popullsisë identifikohet si serbe dhe disa nacionalistë mohojnë një identitet të veçantë malazez.
Gjukanoviç ka përdorur reagimin e fortë ndaj çështjes së kishës, për të ngjallur frikën për kërcënimet ndaj pavarësisë së Malit të Zi, duke akuzuar udhëheqësit e kishave se po përpiqeshin të “Serbizonin” Malin e Zi.
“Rëndësia e zgjedhjeve të ardhshme është e padiskutueshme, dhe për fat të keq, ne përsëri ndeshemi me një front të forcave anti-Malazeze,” tha Djukanovic.
Ai kujtoi ngjarjet gjatë zgjedhjeve të fundit kur autoritetet thanë se kishin prishur një komplot grusht shteti të mbështetur nga Rusia që synonte të prishte planet e Malit të Zi për t’u anëtarësuar në NATO.
Dy liderë të opozitës pro-serbe u dënuan me burg për incidentin, për të cilin ata thonë se ishte krijuar për t’i eliminuar ata nga skena politike.
– Problemet ekonomike –
Ndërsa betejat e identitetit zhvillohen në qendër të vëmendjes, shumë votues vajtojnë për mungesën e përqëndrimit në çështjen e rëndësishme ekonomike – veçanërisht pasi pandemia shpartallon sektorin jetësor të turizmit.
“Unë e konsideroj shkatërruese që elementët kryesorë të fushatës janë flamuj, kishë, besim dhe jo rroga të ulëta, mungesa e mundësive për përparim, largimi i të rinjve”, tha Milica, një pronar 36 vjeçar i dyqanit artizanal në Podgorica , i cili nuk donte t’i jepte emrin e plotë.
Një rënie e shpenzimeve turistike – poshtë 92 përqind këtë verë – pritet të dërgojë valë shoku përmes ekonomisë, e cila është drejtuar drejt tkurrjes së saj më të keqe që nga pavarësia.
Disa janë të shqetësuar gjithashtu për votimin në mes të pandemisë, e cila ka infektuar afro 4500 dhe vrau gati 90 njerëz.
“Nuk do të votoj për herë të parë në 30 vjet. Kam frikë nga koronavirusi dhe të them të vërtetën, nuk kam askënd që të votoj”, tha Vesna, një 64-vjeçare nga kryeqyteti. /France 24, përshtati në shqip ©LAPSI.AL