2020-a ka qenë një vit që ka goditur jo vetëm buxhetin e qeverisë qendrore por edhe ato të qeverisjes lokale. Të dhënat e Raportit 9 mujor të përgatitur nga Projekti Financat Lokale i financuar nga SECO/Qeveria Zvicerane, analizojnë treguesit financiarë të pushtetit vendor si dhe janë një material që u vjen në ndihmë Drejtorisë së Financave Vendore në Ministrinë e Financave dhe Ekonomisë. Sipas raportit vërehet se qeverisja vendore ka pasur probleme në lidhje me të ardhurat por edhe shpenzimet gjatë vitit të pandemisë.
Për 9 mujorin 2020 raportohet se janë realizuar 73% e planit vjetor (rreth 16.7 mld lekë), në raport me një vit më parë për të njëjtën periudhë të ardhurat në total për bashkitë rezultojnë me një rënie prej 2.2 mld lekësh. Dukshëm efekti i COVID-19 dhe mbyllja që iu bë ekonomisë, rënia e konsumit si dhe masat e ndërmarra përfshirë kanë ndikuar ndjeshëm në rënien e taksave mbi të gjitha të taksave vendorë që këtë 9 mujor kanë rënë me 14% dhe më pas taksa e pasurisë me rreth 7% krahasuar me një vit më parë. Të ardhurat e bashkive tregojnë se zërin kyç në të ardhurat e mbledhura prej rreth “Taksa e ndikimit në infrastrukturë” ne rreth 36.8% të totalit (6 mld lekë) dhe më pas zë “Taksa mbi ndërtesën” me rreth 18% të totalit (2.9 mld lekë).
Peshën më të madhe në mbledhjen e të ardhurave nga pushtetin vendor e ka Bashkia e Tiranës që ka mbledhur 10.9 mld lekë gjatë 9 mujorit të parë 2020. Për vetë Bashkinë e Tiranës zërin kryesor tek të ardhurat e zë “Taksa e ndikimit në Infrastrukturë” që kap vlerën e 4.8 mld lekësh apo thuajse ½ të totalit të të ardhurave për Bashkinë Tiranë dhe gati 26% e totalit të të ardhurave për të gjitha bashkitë.
Raporti i organizon 61 bashkitë e Shqipërisë në bazë të popullsisë duke i ndarë ato në tre grupe. Sipas tij bashkitë me mbi 100 mijë banorë (11 të tilla bashkë me Tiranën) kanë realizuar 83% të të ardhurave dhe kanë barrën kryesore. Ndëkrohë që 37 bashkitë me një popullsi nën 50 mijë banorë duket se kanë grumbulluar për 9 mujorin 2020 gati 1.8 mld lekë (apo 24.8% të të ardhurave totale të pushtetit vendor).
Në krahun e shpenzimeve bashkitë kanë përmbushur rreth 77% të planit vjetor dhe janë vetëm 2% më pak se sa një vit më parë. Kjo tregon se pushteti vendor nuk është prekur dhe aq në shpenzimet për programet e tij. Por gjithsesi duket se thuajse 40% të shpenzimeve e kanë zënë ato për paga ndaj personelit kurse investimet zunë 9.4% të totalit të shpenzimeve të pushtetit vendor. Një raport ky që është 24% më i ulët se sa 9 mujori i një viti më parë.
Për këtë vit struktura e shpenzimeve ka ndryshuar duke u rritur pesha e shpenzimeve nga transfertat e buxhetit qendror (57%) dhe duke u ulur ajo e shpenzimeve nga të ardhurat e veta. Zërat që janë prekur më shumë nga pushteti vendor për 9 mujorin 2020 kanë qenë mbrojtja e mjedisit, çështjet ekonomike dhe Rendi e siguria. Ato kanë marrë 28% më shumë të buxhetit se sa një vit më parë për t ënjëjtën periudhë. Kjo ka ndikuar në rënien e “Shërbimeve të Përgjithshme Publike”.
Raporti për 9 mujorin 2020 është një tregues se si pandemia ka ndikuar në buxhetin e pushtetit e vendor. Të dhënat sasiore flasin për një goditje në zërin e të ardhurave edhe pse jo në nivelin e pushtetit qendror. Bashkitë duket se kanë tentuar të adaptojnë shpenzimet e tyre për të parandaluar pandeminë me mjetet e tyre./ MONITOR