17 dhjetor 2020 shënon përvjetorin e 50-të të vdekjes së Parashqevi Qiriazit. UNESCO, përmes faqes së saj zyrtare i ka bërë asaj një dedikim të veçantë. Ajo jep një kronologji të jetës dhe veprës së saj, duke e cilësuar atë si “një nga figurat kryesore të iluminizmit shqiptar të fundshekullit XIX dhe fillimit të shekujve XX”.
“Roli i saj pionier në edukimin dhe emancipimin e grave në Perandorinë Osmane mund të krahasohet vetëm me arritjet e Marianne Hainisch në Austri, Annestine Beyer në Danimarkë ose Maria Montessori në Itali” – thuhet në shënimin e UNESCO.
Parashqevi Qiriazi lindi në Manastir më 2 qershor 1880. Ajo ishte gruaja e parë që shkroi një libër shkollor në gjuhën shqipe dhe e vetmja grua që mori pjesë në Kongresin e Manastirit i cili kodifikoi alfabetin shqip në nëntor 1908. Mbajtëse e dy diplomave (Robert College, Stamboll dhe Oberlin College, Ohio, USA), ajo mori pjesë në Konferencën e Paqes në Paris në 1919.
Ekziston një listë e gjatë e roleve të shquara që Parashqevi Qiriazi luajti në skenën e arsimit të grave dhe më gjerë, në lëvizjen kombëtare shqiptare për pavarësi nga Perandoria Osmane.
Asgjë nuk mund ta minonte vendosmërinë e saj, as kushtet e vështira të punës, as presionet politike, dy luftërat Ballkanike dhe dy Luftërat Botërore, madje as momentet e vështira të kaluara në një kamp përqendrimi, ku ajo u dëbua në 1943 me motrën e saj Sevasti dhe anëtarët e tjerë të saj familjen, si rezultat i veprimtarisë së tyre antifashiste.
Revista që ajo drejtoi në rininë e saj, si dhe shoqata e grave ku ajo ishte një nga themeluesit, mbanin emrin e Yllit të Mëngjesit, i cili i shkonte për shtat mrekullisht kësaj gruaje, kontributi i së cilës në emancipimin e popullit shqiptar ishte i paçmuar. ©LAPSI.al
Titane Grua .Flm Nga zemra
AliU