FOTO/ Të jetosh në Kherson, një qytet i pushtuar nga rusët

Rubla ruse do të përdoret në qytetin Kherson të Ukrainës prej kësaj të diele. Vendimi është shpallur nga forcat ruse që kanë marrë kontrollin e qytetit jugor të vendit. Kryetari i bashkisë, Ihor Kolykhaiev, i cili tani është rrëzuar nga autoritetet ruse thotë se nuk beson se kjo do të jetë e mundur pasi i vetmi sistem bankar që funksionon në rajon është ukrainas dhe jo rus.

Pavarësisht se janë të pushtuar prej 60 ditësh, shumë banorë po përpiqen të gjejnë mënyra të vogla për të sfiduar forcat ruse. Një mënyrë është shkëmbimi i çdo ruble që marrin përsëri në monedhën e Ukrainës, hryvnia. Por ka shumë pak mënyra për të sfiduar ushtrinë ruse kur ajo pushton rrugët tuaja.

Shenjat Z, një simbol rus pro luftës janë shfaqur nëpër qytet. Flamujt rusë varen mbi ndërtesat qeveritare të Khersonit. TV ukrainas është ndërprerë dhe jepen vetëm lajme në rusisht. Ushtarët rusë drejtojnë automjete të blinduara përmes qendrës së qytetit, midis një rrjeti pikash kontrolli. Tashmë, ndryshimi i monedhës është një tjetër përpjekje për të fshirë identitetin ukrainas nga qyteti.

“Unë mendoj se shumica e njerëzve do të largohen nga këtu nëse futet rubla” – më tha Olga, e cila nuk donte të përdorte emrin e saj të vërtetë, nga brenda Kherson. “Për momentin ka ende pika shkëmbimi valutor në qytet. Nëse paguhem në rubla, mendoj se thjesht do të shkoj dhe do t’i ndërroj me hryvnia. Mendoj se do ta bëjnë edhe të tjerët. Është vetëm një akt i vogël proteste” – tha ajo, citon lapsi.al. Olga nuk është e vetmja me këtë plan. Raportimet e lajmeve ukrainase thonë se disa pensione janë dhënë në rubla rreth Khersonit, por njerëzit tashmë i kanë këmbyer ato në hryvnia ukrainase.

Jeta në Kherson është bërë gjithnjë e më e vështirë. Shumë prej tyre tani ndihen të shqetësuar edhe për të folur me gazetarë. Kur arrijmë tek Olga dhe e pyesim se si po ndihet, ajo psherëtin. “Unë jam gjallë dhe kam ushqim”, – thotë ajo.

“Rreth 40% e popullsisë janë larguar në 2 muaj që nga pushtimi nga Rusia i këtij qyteti strategjik”, – sipas kryebashkiakut Kolykhaiev. Shumë banorë tregojnë për luftën e tyre për të gjetur pak mallra, pasi raftet e supermarketeve janë bosh. Ata thonë se dyqanet, restorantet dhe bizneset janë mbyllur dhe pjesë të ekonomisë janë ndalur dhe të shkëputur nga pjesa më e madhe e botës.

Në fillim të kësaj jave, forcat ruse emëruan një administratë të re në Kherson sepse Kolykhaiev “nuk po bashkëpunonte” me forcat pushtuese. Duke folur në video-telefonatë nga diku në rajon, Kolykhaiev thotë për BBC se nuk e ka pushuar së punuari. Ai është skeptik nëse Rusia mund ta prezantojë me sukses rublën.

“Nuk kam asnjë konfirmim që është futur rubla”, – thotë ai. “Kur mund të shfaqet? Kur thesari dhe sistemi bankar i Ukrainës do të pushojnë së funksionuari? Çdo gjë mund të ndodhë nën okupim. Nuk mund të hyj në kokën e Rusisë për të gjetur se çfarë po mendojnë. Nëse ata do të përpiqen të fusin zonën e rublës, ne do të ktheheshim në vitin 1992 kur Ukraina fitoi pavarësinë e saj.”

Autoritetet ukrainase kanë sugjeruar se Rusia mund të përpiqet të mbajë një referendum në këtë rajon më 1 maj, duke pyetur votuesit nëse duan pavarësinë nga Ukraina. Çdo përpjekje për ta bërë këtë do të shihej si një mënyrë për të legjitimuar ndërhyrjen e Rusisë, duke sugjeruar që banorët nuk duan të jenë më pjesë e Ukrainës dhe duke e pikturuar Rusinë si çlirimtare.

Rusia mbajti një referendum në Krime pasi Moska e aneksoi atë në vitin 2014, dhe gjithashtu në zonat separatiste të Donetsk dhe Luhansk të mbështetur nga Moska. Rusia ka mohuar planet për të mbajtur një votim në Kherson dhe për momentin banorët e qytetit thonë se nuk kanë parë asnjë shenjë të tij.

Thashethemet janë të ndryshme në kanalet e mediave sociale për atë që mund të ndodhë. Disa ukrainas janë të shqetësuar se Rusia thjesht do të falsifikojë rezultatin dhe do të përdorë të dhënat e dokumenteve të tyre të identitetit – për të cilat kanë frikë se rusët mund të kenë akses në ndërtesat administrative që ata pushtojnë tani për ta mbështetur atë.

“Nuk jam e sigurt se ata kanë nevojë as që popullsia këtu të dijë se ka një referendum,” thotë Olga. “Unë mendoj se ata mund ta bëjnë këtë pa ne. Ndoshta unë tashmë kam votuar.”

Rrugët drejt sigurisë po mbyllen

Disa njerëz brenda Kherson thanë se rrugët për në pjesë më të sigurta të Ukrainës tani janë mbyllur fare. E vetmja rrugë në dispozicion është përmes Krimesë, që do të thotë të udhëtosh në territorin rus, diçka që disa ukrainas na thanë se nuk do të ishin të përgatitur ta bënin.

Maxim, një qytetar ukrainas i larguar nga Kherson thotë se kjo ishte rruga e tij e vetme drejt sigurisë. Ai nuk donte që emri i tij të përdorej pasi familja e tij është ende brenda qytetit. Në kufi ai iu nënshtrua një marrjeje të gjatë në pyetje, pasi një roje sigurie inspektoi trupin e tij për tatuazhe.

“Ishte si një film,” tha ai. “Ti ulesh në një valixhe nën diellin përvëlues për t’u marrë në pyetje. Nuk do ta imagjinoja kurrë se do të më duhej ta kaloja këtë. U tmerrova vërtet, sepse është e frikshme – njerëz me automatikë kalojnë pranë teje.”

“Ata më bënin të njëjtat pyetje duke i përsëritur. Unë kam një tatuazh rrufeje të David Bowie dhe më pyetën “A është për Azov?”
Batalioni i Azov është një regjiment i diskutueshëm që fillimisht ishte një grup i ekstremit të djathtë i përfshirë më vonë në Gardën Kombëtare të Ukrainës. Maxim thotë se shumë nga makinat në radhë kishin targa Kherson. Që atëherë ai ka udhëtuar i sigurt nëpër Gjeorgji dhe për në Evropë.

“Arritja në Gjeorgji ishte si të liroheshe nga burgu. Ndihesh sikur ke kthyer të drejtat e tua njerëzore.” Për ata që janë ende në Kherson ka frikë të thellë për të ardhmen. “Kam frikë nga një katastrofë humanitare,” thotë kryebashkiaku Kolykhaiev. “Jam i shqetësuar për njerëzit që janë ende sot në qytet. Të gjithë janë marrë peng” – thotë ai. ©LAPSI.al