Ka të ngjarë të jetë zgjerimi më i shpejtë i NATO-s ndonjëherë dhe ai që do të rivizatojë hartën e sigurisë së Europës. Udhëheqësit finlandezë deklaruan të enjten besimin e tyre se Finlanda duhet t’i bashkohet organizatës më të madhe ushtarake në botë për shkak të luftës së Rusisë në Ukrainë. Suedia së shpejti mund të ndjekë këtë shembull.
Nëse këto vende aplikojnë për anëtarësim, kjo do të kishte pasoja të gjera për Europën Veriore dhe sigurinë transatlantike.
Pa dyshim, kjo do të zemërojë gjithashtu fqinjin e tyre të madh Rusinë, e cila fajëson, të paktën pjesërisht, luftën e saj në Ukrainë për zgjerimin e vazhdueshëm të NATO-s më afër kufijve të saj. Është e paqartë se si presidenti rus Vladimir Putin mund të hakmerret. Kremlini tha të enjten se sigurisht anëtarësimi i Finlandës dhe Suedisë në NATO nuk do të përmirësojë sigurinë europiane.
Më poshtë është një vështrim i shkurtër se çfarë mund të nënkuptojë anëtarësimi i Finlandës dhe Suedisë në aleancën 30-vendëshe të NATO-s, me partnerët nordikë që pritet të shpallin synimin e tyre për t’u bashkuar brenda disa ditësh.
Finlanda dhe Suedia
Jo neutrale si Zvicra, Finlanda dhe Suedia tradicionalisht e mendojnë veten si ushtarakisht “të paangazhuar”.
Por lufta e Rusisë në Ukrainë dhe dëshira e dukshme e Putinit për të krijuar një “sferë ndikimi” me qendër Moskën, i ka tronditur në thelb nocionet e tyre të sigurisë. Vetëm disa ditë pasi ai urdhëroi pushtimin e 24 shkurtit, opinioni publik ndryshoi në mënyrë dramatike.
(Presidenti finlandez Sauli Niinisto i drejtohet një konference shtypi me kryeministrin britanik në pallatin presidencial në Helsinki, Finlandë, më 11 maj. Johnson ishte në një vizitë njëditore në Suedi dhe Finlandë përpara vendimit të tyre nëse do të aplikojnë për NATO anëtarësimin.)
Mbështetja në Finlandë për anëtarësimin në NATO ka qëndruar rreth 20-30% për vite me radhë. Tani është mbi 70%. Të dy janë partnerët më të afërt të NATO-s, por mbajtja e lidhjeve të mira me Rusinë ka qenë një pjesë e rëndësishme e politikës së tyre të jashtme, veçanërisht për Finlandën.
Tani ata shpresojnë për mbështetje sigurie nga shtetet e NATO-s, kryesisht Shtetet e Bashkuara, në rast se Moska hakmerret. Britania u zotua të mërkurën se do t’u vijë në ndihmë.
Rajoni Nordik
Anëtarësimi në NATO për të dy vendet, bashkimi me fqinjët rajonalë, Danimarkën, Norvegjinë dhe Islandën, do të zyrtarizonte punën e tyre të përbashkët të sigurisë dhe mbrojtjes në mënyra që nuk e ka bërë pakti i tyre i Bashkëpunimit të Mbrojtjes Nordik.
NORDEFCO, siç njihet, fokusohet në bashkëpunim. Të punosh brenda NATO-s nënkupton vënien e forcave nën komandë të përbashkët.
(Aleanca NORDEFCO)
Pranimi do të shtrëngonte kontrollin strategjik nordik në Detin Baltik, pika detare e hyrjes së Rusisë në qytetin e Shën Petersburg dhe enklavën e tij të Kaliningradit.
Finlanda dhe Suedia gjithashtu u bashkohen atyre, së bashku me Islandën, në zemër të trekëndëshit të formuar me Atlantikun e Veriut dhe zonat detare në Arktik, ku Rusia projekton fuqinë e saj ushtarake nga gadishulli verior i Kolës. Planifikimi i integruar ushtarak i NATO-s do të bëhet shumë më i thjeshtë, duke e bërë më të lehtë mbrojtjen e rajonit.
NATO
Finlanda dhe Suedia janë partnerët më të afërt të NATO-s. Ato kontribuojnë në operacionet e aleancës dhe në policimin ajror.
Më e rëndësishmja, ata tashmë përmbushin kriteret e anëtarësimit në NATO, për demokracitë funksionale, marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë, kufijtë e pastër dhe forcat e armatosura që janë në hap me aleatët. Pas pushtimit, ata formalisht nxitën shkëmbimet e informacionit me NATO-n dhe ulen në çdo takim për çështjet e luftës.
(Konferencë për shtyp, Sekretari i Përgjithshëm të NATO-s Jens Stoltenberg, Ministri i Punëve të Jashtme të Finlandës, Pekka Haavisto dhe Ministrja e Punëve të Jashtme të Suedisë, Ann Linde.)
Të dy shtetet po modernizojnë forcat e tyre të armatosura dhe po investojnë në pajisje të reja. Finlanda po blen dhjetëra avionë luftarakë të nivelit të lartë F-35. Suedia ka avionë luftarakë të cilësisë së lartë, Gripen.
Finlanda thotë se tashmë ka kapur udhëzimin e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes prej 2% të prodhimit të brendshëm bruto. Edhe Suedia po rrit buxhetin e saj ushtarak dhe pret të arrijë objektivin deri në vitin 2028. Mesatarja e NATO-s u vlerësua në 1.6% vitin e kaluar.
Rusia
Putini ka kërkuar që NATO të ndalojë zgjerimin dhe në fjalimin e tij të 9 majit fajësoi Perëndimin për luftën.
Por opinioni publik në Finlandë dhe Suedi sugjeron se ai i ka shtyrë ata në krahët e NATO-s.
Nëse Finlanda bashkohet, ajo do të dyfishonte gjatësinë e kufirit të aleancës me Rusinë, duke shtuar 1300 kilometra të tjera (830 milje) për mbrojtjen e Moskës.
Putin ka premtuar një përgjigje “ushtarake, teknike” nëse ata bashkohen. Por shumë trupa nga distrikti perëndimor i Rusisë pranë Finlandës u dërguan në Ukrainë dhe ato njësi pësuan viktima të rënda, thonë oficerët ushtarakë perëndimorë.
Deri më tani, Moska nuk po bën asgjë të dukshme për t’i bindur këto dy shtete, ndoshta përveç disa incidenteve ku avionët rusë hynë në hapësirën e tyre ajrore. Kremlini tha të enjten se përgjigja e tij mund të varet nga sa afër lëviz infrastruktura e NATO-s drejt kufijve të Rusisë.
Disa në NATO shqetësohen se rusët mund të vendosin armë bërthamore ose më shumë raketa hipersonike në enklavën e Kaliningradit, përtej Detit Baltik, të ndara midis aleatëve Poloninë dhe Lituaninë.
Time, përshtati në shqip ©LAPSI.AL
shenje jo e mire, do sjelle tension. rusia po shtyhet qellimisht, evropa e nenshtruar nga amerika , ne rrjesht
po i shko rusise ne kufij. gabim. pervec amerikes vendet e tjera jane ushtarakisht zero. loje luftrash, nderkohe na cajne karin me tregun e lire , te drejtat, lirite , pavaresine etj qe nuk i pjerdh njeri.. …
Levizje e cmendur. Amerikanet i kane fut fitilin europes qe mga pranvera arabe dhe dyndja me refugjate deri te ngacmimi i vazhdueshem i putinit deri ne prag lufte nukleare..