• |
ide | kryesore

Burg për 97-vjeçaren, sekretare në kampin nαzist ku u vrαnë 10 500 njerëz

-Instant, Arkiva, Lajme, Të fundit
97



Një ish-sekretare që ka punuar për komandantin e një kampi nαzist përqendrimi është dënuar për bashkëpunim në vrasjen e më shumë se 10 500 njerëzve. Irmgard Furchner, tani 97 vjeçe, ishte adoleshente kur u mor në Stutthof të punonte si stenografe nga viti 1943 deri në 1945.

Furchner, gruaja e parë e gjykuar për krimet naziste në dekada, u dënua me 2 vjet burg me kusht. Edhe pse ajo ishte një punëtore civile, gjykatësi pranoi se ajo ishte plotësisht në dijeni të asaj që po ndodhte në kamp.

Rreth 65 mijë njerëz mendohet se kanë vdekur në kushte të tmerrshme në Stutthof. Aty ka pasur të burgosur hebrenj, polakë jo-hebrenj dhe ushtarë sovjetikë të kapur rob. Furchner u shpall fajtore për ndihmë dhe nxitje në vrasjen e 10 505 personave dhe bashkëpunim në tentativën e vrasjes së 5 të tjerëve.

Meqenëse në atë kohë ishte vetëm 18 ose 19 vjeç, ajo u gjykua në një gjykatë të posaçme për të mitur. Në Stutthof, që ndodhet pranë qytetit modern polak të Gdanskut, u përdorën një sërë metodash për të vrarë të burgosurit. Mijëra vdiqën në dhomat e gazit nga qershori 1944.

Gjykata në Itzehoe në Gjermaninë veriore dëgjoi të mbijetuarit e kampit. Disa prej tyre vdiqën gjatë gjyqit. Kur gjyqi filloi në shtator 2021, Irmgard Furchner u arratis nga shtëpia e saj e të moshuarve. Ajo u gjet nga policia në një rrugë në Hamburg.

Irmgard Furchner sentenced at 97 for her role at Nazis' Stutthof  concentration camp - ABC News
Irmgard Furchner

Komandanti i saj, Stutthof Paul-Werner Hoppe u burgos në vitin 1955. Ai u akuzua si ndihmës në vrasje, por u lirua 5 vjet më vonë. Një seri ndjekjesh penale janë zhvilluar në Gjermani që nga viti 2011. Dënimi i ish-rojes së kampit nazist të vdekjes, John Demjanjuk, krijoi precedentin se të qenit roje ishte provë e mjaftueshme për të provuar bashkëpunimin.

Nazi Camp Commander Who Killed 25,000 Jews Gets Mild Sentence - Mémoires de  Guerre
Stutthof Paul-Werner Hoppe

Ky vendim nënkuptonte gjithashtu se punonjësja civile Furchner mund të dilte në gjyq. Kjo pasi ajo punonte drejtpërdrejt me komandantin e kampit. Ajo merrej me korrespondencën rreth të burgosurve të Stutthof. U deshën 40 ditë që ajo të thyente heshtjen në gjyq.

“Më vjen keq për gjithçka ka ndodhur. Më vjen keq që isha në Stutthof në atë kohë. Kjo është gjithçka që mund të them” – tha ajo para gjykatës. Avokatët e saj mbrojtës argumentuan se ajo duhet të lirohet. Sipas tyre ajo ishte vetëm një daktilografiste në zyrën e Hoppe.

Pas luftës, Furchner u martua me një ish-udhëheqës të skuadrës SS të quajtur Heinz Furchstam, të cilin ndoshta e takoi në kamp. Ajo vazhdoi të punojë si punonjëse administrative në një qytet të vogël në Gjermaninë veriore. Burri i saj vdiq në 1972.

Historiani Stefan Hördler luajti një rol kyç në gjyq. Ai shoqëroi 2 gjyqtarë në një vizitë në vendin e kampit. Nga vizita u bë e qartë se Furchner ishte në gjendje të shihte disa nga kushtet e këqija në kamp nga zyra e komandantit.

Historiani tha në gjyq se 27 mjete transporti me 48 000 njerëz mbërritën në Stutthof midis qershorit dhe tetorit 1944. Nazistët vendosën të zgjerojnë kampin dhe të përshpejtojnë vrasjet masive me përdorimin e gazit Zyklon B. Hördler e përshkroi zyrën e Hoppe si “qendrën nervore” për gjithçka që ndodhi në Stutthof.

Gjatë dëshmisë së tij, ai lexoi provat e siguruara nga bashkëshorti i Furchner-it në vitin 1954. “Në kampin e Stutthof njerëzit u sulmuan me gaz. Stafi në shtabin e komandantit e dinte për këtë” – tha ai.

Kryetari i trupit gjykues Dominik Gross tha se ishte “përtej imagjinatës” që Furchner nuk mund të kishte vënë re tymin dhe erën e keqe të vrasjeve masive. “E pandehura mund të kishte hequr dorë në çdo kohë” – shtoi ai. I mbijetuari i kampit, Josef Salomonovic i cili dëshmoi në gjykatë, ishte vetëm 6 vjeç kur babai i tij u vra me injeksion vdekjeprurës në Stutthof në shtator 1944.

“Ajo është indirekt fajtore,” u tha ai gazetarëve në gjykatë dhjetorin e kaluar. “Kjo edhe nëse ajo thjesht u ul në zyrë dhe vuri vulën e saj në certifikatën e vdekjes së babait tim.”

Një tjetër i mbijetuar i Stutthof, Manfred Goldberg, tha se zhgënjimi i tij i vetëm ishte në natyrën e dënimit. “Është një fund i paramenduar që një 97-vjeçare nuk do të detyrohej të vuante një dënim në burg. Kështu që mund të jetë vetëm një dënim simbolik” – tha ai për BBC

Gjyqi i Furchner mund të jetë i fundit që zhvillohet në Gjermani për krimet e epokës naziste. Megjithatë disa raste janë ende duke u hetuar. Dy raste të tjera kanë shkuar në gjykatë vitet e fundit për krimet naziste të kryera në Stutthof.

Vitin e kaluar një ish-roje kampi u shpall i papërshtatshëm për gjykim edhe pse gjykata tha se kishte një “shkallë të lartë probabiliteti” që ai të ishte fajtor për bashkëpunim. Në vitin 2020, një roje tjetër e kampit SS, Bruno Dey, u dënua me 2 vjet burg me kusht për bashkëpunim në vrasjen e më shumë se 5 mijë të burgosurve. ©LAPSI.al



4 Comments

  1. Gjermanet kane bere denazifikimin e shoqerise se tyre midis te tjerave edhe duke denuar penalisht nazistet, ne Shqiperi askush nuk u denuar per terrorin komunist mbi shoqerine shqiptare. Perkundrazi ish komuniste sot drejtojne vendin e bisneset me shume sukses. Ata kane ne dore ekonomine e politiken. Bashkefajtor e bashkevuajtes ishte nje sllogan per te shmangur fajsine e komunisteve. Shoqeria shqiptare vazhdon te jete e diferencuar e armiqesore ndaj njeri tjetrit. Krimet nuk falen e kriminelet nuk u denuan.

    1. Gjermanet kane bere denazifikimin e shoqerise se tyre midis te tjerave edhe duke denuar penalisht nazistet, ne Shqiperi askush nuk u denuar per terrorin Salinist mbi shoqerine shqiptare. Perkundrazi ish Salinistet sot drejtojne vendin e bisneset me shume sukses. Ata kane ne dore ekonomine e politiken. Bashkefajtor e bashkevuajtes ishte nje sllogan per te shmangur fajsine e Salinisteve. Shoqeria shqiptare vazhdon te jete e diferencuar e armiqesore ndaj njeri tjetrit. Krimet nuk falen e kriminelet nuk u denuan.

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *