• |
ide | kryesore

Zgjedhjet në Turqi/ A do t’i marrë Erdogan edhe 5 vite të tjera pushtet

Arkiva, F1, Planet, Të fundit



Turqit po votojnë në një balotazh të rëndësishëm presidencial për të vendosur nëse Rexhep Tajip Erdogan duhet të mbetet apo jo në pushtet pas 20 vjetësh.

Sfiduesi i tij, Kemal Kilicdaroglu, i mbështetur nga një aleancë e gjerë opozitare, u bëri thirrje votuesve të dalin të votojnë dhe “të heqin qafe një regjim autoritar”. 

Presidenti, i cili është favorit për të fituar, premton një epokë të re që bashkon vendin rreth një “shekulli turk”. 

Por çështja më urgjente është inflacioni i shfrenuar dhe kriza e kostos së jetesës.

Votuesit kanë nëntë orë në dispozicion për të votuar.

Pjesëmarrja në raundin e parë ishte 88.8% mbresëlënëse dhe epërsia e Erdogan ishte 2.5 milionë vota. Kjo është arsyeja pse të dy kandidatët e kanë syrin te tetë milionë që nuk votuan, por që mund të votojnë këtë herë.

Përpara balotazhit, Kilicdaroglu akuzoi rivalin e tij për lojë të ndyrë. Ai akuzoi Erdoganin se kishte bllokuar mesazhet që i kishte nisur votuesve në telefon, ndërsa mesazhet e presidentit kalonin. Pas votimit në Ankara ai u kërkoi turqve të mbrojnë kutitë e votimit.

Partitë opozitare po dërgojnë një ushtri prej rreth 400,000 vullnetarësh në një përpjekje për të siguruar që të mos ketë manipulime votash, si në qendrat e votimit ashtu edhe më vonë në organet zgjedhore.

Vëzhguesit ndërkombëtarë folën për një fushë loje të pabarabartë pas raundit të parë. Por nuk kishte asnjë sugjerim se ndonjë parregullsi në votim do të kishte ndryshuar rezultatin.

Ndërsa votoi në Stamboll, Presidenti Erdogan tha se demokracia turke po kalonte një raund të dytë në zgjedhjet presidenciale për herë të parë dhe sugjeroi që turqit duhet ta përdorin këtë shans për të votuar.

Kilicdaroglu premtoi një stil shumë të ndryshëm të presidencës në ditën e tij të fundit të fushatës: “Unë nuk kam asnjë interes të jetoj në pallate. Unë do të jetoj si ju, me modesti… dhe do t’i zgjidh problemet tuaja.” 

Ishte një goditje për kompleksin gjigant të pallatit të Erdogan në skaj të Ankarasë ku ai u zhvendos kur kaloi nga kryeministër në president në vitin 2014. Pasi i mbijetoi një grushti shteti të dështuar në vitin 2016, ai mori pushtete të gjera, arrestoi dhjetëra mijëra njerëz dhe mori kontrollin e medias.

Një vizitë fushate që Erdgoan bëri të shtunën në mauzoleumin e një kryeministri të ekzekutuar nga ushtria pas një grushti shteti në vitin 1960, kishte jo pak simbolikë brenda.

“Epoka e grushteve të shtetit dhe juntave ka përfunduar,” deklaroi ai, duke e lidhur stabilitetin aktual të Turqisë me sundimin e tij autoritar.

Turqia, megjithatë, është thellësisht e polarizuar, me presidentin që mbështetet në një bazë konservatorësh fetarë dhe nacionalistëve, ndërsa mbështetësit e kundërshtarit të tij janë kryesisht laikë. Por, shumë prej tyre janë gjithashtu nacionalistë.

Për ditë të tëra të dy burrat kanë shkëmbyer fyerje. Kilicdaroglu akuzoi presidentin se është frikacak dhe i fshihet zgjedhjeve të ndershme. Erdogan tha se rivali i tij ishte në anën e “terroristëve”, duke iu referuar militantëve kurdë.

Por pas ditësh retorikë nxitëse për dërgimin e miliona refugjatëve sirianë në shtëpi, kandidati i opozitës iu kthye çështjes numër një të Turqisë, krizës ekonomike, dhe veçanërisht efektit të saj në familjet më të varfra.

Një grua 59-vjeçare dhe nipi i saj u bashkuan me të në skenë për të shpjeguar se si paga e saj mujore prej 5,000 lirash ( 250 dollarë) tani ishte e pamundur për të jetuar pasi qiraja e saj kishte shkuar në 4,000 lira (200 dollarë). .

Kjo dalje e tyre mund të jetë e inskenuar, por kjo është historia në të gjithë Turqinë, me inflacionin në pothuajse 44% dhe pagat dhe shteti nuk po e mbajnë dot atë ritëm.

Ekonomistët thonë se politika e Erdoganit për uljen e normave të interesit në vend të rritjes së tyre vetëm sa i ka përkeqësuar gjërat.

Lira turke ka arritur nivelet më të ulëta rekord, kërkesa për valutë të huaj është rritur dhe rezervat valutore neto të bankës qendrore janë në territor negativ për herë të parë që nga viti 2002.

“Banka qendrore nuk ka valutë të huaj për të shitur,” thotë Selva Demiralp, profesore e ekonomisë në Universitetin Koc. “Tashmë ka një lloj kontrolli kapitali. Ne të gjithë e dimë se është e vështirë të blesh dollarë. Nëse ato vazhdojnë me norma të ulëta interesi, siç ka sinjalizuar Erdogan, e vetmja mundësi tjetër janë kontrolle më të rrepta të kapitalit. 

Në lindje të Ankarasë, në Kirikkale, janë ndërtuar blloqe kullash moderne. Duket si një kohë bumi për këtë qytet, të drejtuar nga partia e presidentit. Por shumë njerëz këtu janë duke u stërmunduar ekonomikisht.

Fatma drejton një parukeri prej 13 vitesh, por në dy vitet e fundit ka rënë dhe kostoja e qirasë dhe e produkteve të flokëve është rritur shumë.

Ajo votoi për një kandidat ultranacionalist që doli i treti dhe nuk u beson dy burrave të mbetur në garë.

Pak dyer lart rrugës, Binnaz po punon një makinë qepëse në një dyqan për rregullimin e rrobave.

Njerëzit nuk mund të përballojnë fustane të reja, kështu që ajo po fiton shumë më tepër, edhe pse qiraja e saj mujore është trefishuar në 4000 lira. Megjithë ekonominë e goditur të Turqisë, ajo po e vë besimin e saj te presidenti.

Jashtë një supermarketi, Emrah Turgut thotë se ai është gjithashtu i lidhur me Erdogan sepse ai nuk ka besim në opsionin tjetër dhe beson pretendimet e pabaza të presidentit se partia më e madhe opozitare bashkëpunon me terroristët.

Partia e dytë më e madhe opozitare e Turqisë, HDP, mohon çdo lidhje me militantët PKK, por presidenti Erdogan ka përdorur mbështetjen e tyre për kandidatin rival për të sugjeruar një lidhje me terroristët.

Kushdo që fiton të dielën, parlamenti i Turqisë është tashmë i vendosur në kontrollin e Partisë AK të Erdoganit me rrënjë islamike dhe aleatit të saj nacionalist të ekstremit të djathtë, MHP.

AKP ka edhe deputetin më të ri, i cili mbërriti në parlament në prag të votimit presidencial.

Zehranur Aydemir, 24 vjeç, beson se nëse Erdogan fiton, atëherë ai do të vendosë themelet për një shekull në të cilin Turqia do të bëhet një fuqi globale: “Tani Turqia ka një vizion më të madh dhe mund të ëndërrojë më shumë.” 

Është një tjetër projekt madhështor i Erdoganit, por ekonomia e Turqisë ka të ngjarë të provojë një detyrë më të ngutshme, kushdo që të fitojë balotazhin.

BBC, përshtati në shqip ©LAPSI.AL 



2 Comments

  1. Kur njerzit ne kete bote te binden se ka Zot ligj hyjnor krijim dhe funksion hyjnor do ti pershtaten dhe do ken qartesi gjalleri siguri zgjillje shpres thotë:

    Lind pyetja a eshte e gjith bota ne nje pozit kuptimi pastrimi dhe pershtatje te tij padiskutim treguesit i japin zhvillimet si rezultat angazhimi dhe skan nevoj komenti ceshtja eshte tjua kujtojme te gjitheve prer qart thjesht le te angazhohemi ne mendime fjal vepra si te deshirojm por duhet te vetdijsohemi qe Ai qe gjithcka krijoj qe ne sikur gjith bashke te behemi smund ta sfidojm e krijoj sipas vullnetit VetJo egos interesit tone ku nese nuk i pershtatemi saktesisht keti krijimi dhe udhezimi duke mos kaluar kufijt duhet ta dijme se jemi vene kunder vetes vetshkatrrim dhe vetndeshkim me e bukra eshte se kete se duam per veten ton dhe ikje nga kjo sa pa vepruar vetem si thot i madhi Zot jeta qenka nje krijim i bukur madheshtor udhzimi nje mrekulli urtesija egoja nje semundje poshteruese vlerat nje depo miresija sprovat nje mrekulli lehtesuese shpirti nje gjalleri qartesuese un ne krijim dhe udhezim si pasqura tije shoh cdo mundesi te mundeshme qe I madhi Zot njerzve ju mundesoj per te fituar habitem perse njerzit ne menyr te organizuar angazhohen ne humbje U them te gjitheve Zoti ju udhezofte

  2. Ka çu autobuze edvin palla n turqi per mikun e vet i dha nji dore qarku elbasanit me dylbere te rilindjes

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *