• |
ide | kryesore

Studimi/ Mosha kur je shumë i vjetër për të lindur fëmijë

-Instant, Arkiva, Lapsi Leaks
fëmijë



Mosha e baballarëve, me sa duket, po rritet. Në disa raste, jo pak. Këtë javë, përfaqësuesit e aktorit Al Pacino, 83 vjeç, konfirmuan se ai po bën një fëmijë me të dashurën e tij 29-vjeçaren, Noor Alfallah. Atij do t’i bashkohet në klubin e “baballarëve të moshuar” edhe Robert De Niro, i cili muajin e kaluar konfirmoi se po bëhet baba i fëmijës së tij të shtatë në moshën 79-vjeçare.

Dyshja sigurisht nuk janë baballarët e parë kaq vjetër. Disa aktorë të tjerë meshkuj, muzikantë dhe madje edhe presidentë të SHBA-ve kanë pasur fëmijë vonë në jetë. Dhe mosha mesatare e baballarëve të rinj në përgjithësi ka ardhur duke u rritur me kalimin e viteve. Nga 1972 në 2015, ajo u rrit me 3.5 vjet. Babai mesatar në SHBA është 30.9 vjeç dhe 9% e baballarëve kanë qenë të paktën 40 vjeç kur lindi fëmija i tyre i parë.

Babai më i vjetër ndonjëherë, të paktën sipas rekordeve botërore Guinness, ishte 92 vjeç edhe pse pretendime jozyrtare për burra edhe më të moshuar dalin herë pas here. Megjithatë, të bëhesh baba në moshë të madhe mbart edhe rreziqe.

Në dhjetor 2022, studiues nga Universiteti i Utah-s dhe institucione të tjera publikuan një përmbledhje gjithëpërfshirëse të “moshës së avancuar të babait” dhe ndikimet e saj në fertilitet, problemet në shtatzëni dhe shëndetin e fëmijës.

Studimet sugjerojnë se sperma e burrave në të 40-tat dhe të 50-at e tyre është me cilësi më të ulët për sa i përket vëllimit, numrit, lëvizshmërisë dhe mutacioneve.

Këto ndryshime nënkuptojnë se mosha e avancuar e babait “është e lidhur fort me një rrezik të lartë jo vetëm të infertilitetit, por edhe të humbjes së shtatzënisë pas konceptimit natyral”, shkruajnë studiuesit. Disa studime, theksojnë ata, kanë treguar se një baba i moshuar rrit ndjeshëm rrezikun e abortit.
Pastaj ekziston rreziku i sëmundjes pas lindjes. Dihet që nga vitet 1950 se baballarët e moshuar kanë më shumë gjasa të kenë fëmijë me çrregullime gjenetike.

“Është bërë gjithnjë e më e qartë se mosha e avancuar e babait, ashtu si mosha e avancuar e nënës, është e lidhur me… efekte shëndetësore tek pasardhësit” – shkruajnë studiuesit e Utah.

Studiuesit në Universitetin e Stanfordit zbuluan se babai i moshuar ishte i lidhur me rrezikun e peshës së ulët të foshnjës dhe konvulsioneve tek të porsalindurit. Mosha e avancuar e babait shoqërohet gjithashtu me rritje të shkallës së kancerëve të ndryshëm të fëmijërisë, si dhe me defekte të lindura kardiake.

Sidoqoftë, vlen të kujtohet se si shumë studime që shqyrtojnë lidhjet midis shëndetit dhe shkaqeve të mundshme, mekanizmat janë të paqartë. Mund të ketë faktorë të tjerë ndërlikues që luajnë një rol, siç është mënyra e jetesës së prindërve dhe ndotja e mjedisit.

Studiuesit kanë zbuluar se teksa meshkujt plaken, ata mund të krijojnë mutacione dhe dëmtime të ADN-së në qelizat që formojnë spermën që më pas mund t’i kalohet brezit të ardhshëm.

Historikisht, ka pasur një tendencë për t’u fokusuar te gruaja dhe mosha e saj kur një çift ka probleme me konceptimin. Në të vërtetë, pjesa më e madhe e hulumtimeve është fokusuar në fertilitetin femëror. Tani po bëhet e qartë se ndërsa fertiliteti mashkullor mund të bjerë më ngadalë dhe më vonë në jetë se sa tek gratë, mosha e babait ka ende rëndësi.

Tani për tani, rastet e Pacino dhe De Niros dhe burrave të tjerë në të shtatëdhjetat, tetëdhjetat dhe nëntëdhjetat e tyre mbeten një gjë e rrallë. Por në përgjithësi, atësia nuk është më lojë e të rinjve. Që nga vitet 1970, numri i baballarëve amerikanë të moshës nën 30 vjeç është ulur me 27%, ndërsa numri i baballarëve të moshës 45-49 vjeç është rritur deri në 52%.

Nëse tendencat aktuale vazhdojnë, mjekësia – për të mos përmendur problemet sociale – pa dyshim do të duhet të përshtatet. ©BBC, LAPSI.al



Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *