Polemikat pas sulmit ndaj Trump: Raportuam snajperin, pse nuk e ndaluan?

Nga Guido Olimpio, Corriere della Sera

Si mundi të arrinte Thomas Matthew Crooks në një çati disa qindra metra larg tubimit të një ish-presidenti të Shteteve të Bashkuara, i pashqetësuar? Pse nuk u ndalua? Si mundi Thomas Matthew Crooks, 20-vjeçari që tentoi të vrasë Donald Trump, të pozicionohej i patrazuar në një çati disa qindra metra larg tubimit të ish-presidentit amerikan? Pse nuk u ndal, pavarësisht se disa video e shfaqin qartë atë duke marrë në shenjë para se të qëllonte?

Këto janë disa nga pyetjet që autoritetet do të përpiqen t’i përgjigjen në orët në vijim – e para pas sulmit ndaj kandidatit republikan për Shtëpinë e Bardhë. Ja analiza e firmosur nga Guido Olimpio.

Katër rrathët e një sulmi, një veprim me një objektiv primar në qendër: Donald Trump.

Rrethi i parë: para ngjarjes

E para. Shërbimi Sekret ka detyrën e vështirë për të mbrojtur presidentin, zonjën e parë dhe disa personalitete, përfshirë edhe kandidatin sfidues. Të gjithëve u është caktuar një emër i koduar:

“Celtic” – në të kaluarën – për Biden, “Pioneer” për Kamala Harris dhe “Mogul” i rezervuar për Trump. Nuk e dimë nëse janë emrat aktualë. Mbrojtja fillon shumë përpara një ngjarjeje publike, si p.sh. një tubim apo turmë. Vlerësohen kërcënimet, studiohet prania e elementëve potencialisht të rrezikshëm në zonë – ndoshta zbulohet sepse kanë postuar apo thënë diçka – ka një analizë. Do të shohim nëse gjuajtësi kishte lëshuar ndonjë sinjal. Një hetim në të cilin hyri menjëherë FBI.

Rrethi i dytë: pse nuk u ndalua sulmuesi?

E dyta. Në zonën e takimit, Shërbimi Sekret vendos gjithmonë ekipin e Kundër Snajperit (për t’iu përgjigjur një snajperi), ekipin e Kundër Sulmit (për të kundërshtuar një rrezik edhe më të madh) dhe një mori truprojesh. Orët e fundit janë ngritur polemika për mungesën e vëzhgimit të zonës përreth podiumit. Shumë ekspertë – ish-zyrtarë – nënvizuan se ishte i nevojshëm një zbulim i kujdesshëm i ndërtesave pranë podiumit, pasi ato përfaqësonin një pikë të dukshme qitjeje.

Më tej, “teatri” i pritës është i rrethuar vetëm nga disa struktura apo magazina, ndaj verifikimi kërkonte forca të kufizuara. Një zonë urbane me një sërë ndërtesash do të kishte qenë shumë ndryshe. Mbetet për t’u kuptuar nëse ka pasur mungesë koordinimi mes njësive vendore dhe Shërbimit Sekret.

Nuk është ende e qartë se si sulmuesi arriti të hipte në çati pa u parë. Dikush nga turma e vuri re praninë e tij dhe do të kishte lajmëruar disa policë, por ishte vonë. CNN, sipas burimeve të informuara, raporton se i riu që qëlloi me armë zjarri ishte vënë re jashtë tubimit nga policia që e konsideroi të dyshimtë.

Një rindërtim grafik i bërë nga një vëzhgues në ueb tregoi gjithashtu se Matthew Crooks kishte një pamje të qartë dhe të favorshme, ndërsa vetëm një nga grupet e gjuajtësve të Shërbimit kishte një pozicion me një “horizont” të qartë (i dyti pengohej nga disa pemë).

Siç raportohet nga agjencia Reuters, Ben Maser – një saldator 41-vjeçar – tha se ishte jashtë perimetrit të tubimit, duke dëgjuar Trump, kur vuri re dy agjentë që dukej se po kërkonin dikë. Në atë moment, edhe ai filloi të kontrollonte zonën.

Një person i intervistuar nga BBC tha se ai pa personin e armatosur dhe u përpoq pa sukses të lajmëronte policinë dhe shërbimet sekrete. “Ne vumë re djaloshin duke u ngjitur në çatinë e ndërtesës pranë nesh, 15 metra larg”, tha Greg Smith. “Ai kishte një pushkë, shihej qartë një pushkë. Ne po e tregonim atë, policia ishte aty dhe ne po thoshim: “Hej, mor burrë, është një djalë në çati me pushkë”… dhe policia nuk e dinte se çfarë po ndodhte.” Smith tha se ai u përpoq të lajmëronte autoritetet për tre ose katër minuta, por mendoi se ata ndoshta nuk mund ta shihnin personin e armatosur për shkak të pjerrësisë së çatisë. “Pse nuk ka shërbime sekrete në të gjitha këto çati?” “Nuk është një vend i madh. “Është një gabim sigurie, një gabim 100% sigurie.”

Disa burra nga ekipi Counter Sniper e neutralizuan atë, duke e vrarë, por ndërkohë elementi “armiqësor” kishte hapur zjarr, duke shënjestruar Donald Trump. Sulmuesi u neutralizua vonë.

Rrethi i tretë: evakuimi (i hutuar).

E treta. Agjentët e mbrojtën Trumpin dhe qëndruan në një rreth duke e mbajtur të përqafuar. Pamjet e transmetuara në TV, në një moment të caktuar, e shfaqnin politikanin qartësisht të dukshëm dhe të pambuluar. Situata ishte e rrezikshme, nëse do të kishte pasur një sulmues të dytë të përzier mes kalimtarëve, disa metra larg?!

Akoma më keq, nëse do të ishte hedhur një pajisje plasëse. Askush, përveç një agjenti të vetëm qëndronte përpara podiumit, i cili ishte i aksesueshëm për të paktën një fotograf. Evakuimi – vazhdojnë të theksojnë ekspertët – nuk ishte i shpejtë, herë pas here dukej i hutuar. Pamjet televizive “dokumentuan” edhe lëvizjet e një shoqërueseje, e cila nuk mundi ta vendoste armën në këllëf.

Trump pas të shtënave

Rrethi i katërt: kohët e vështira të Shërbimit Sekret

Së katërti. Shërbimi Sekret “arriti” në këtë situatë pas periudhave të vështira dhe nën presidentë të ndryshëm. Kujtojmë ndërhyrjen brenda Shtëpisë së Bardhë, shkeljet e përsëritura të portave të rezidencës, stafin që përfundoi në telashe për sjellje të papërshtatshme për rolin dhe prestigjin e tyre. Që nga viti 2022, ai drejtohet nga Kimberly Chetley, një veterane me 28 vjet në shërbim dhe një stazh në Pepsi Cola. Ishte ajo që evakuoi Dick Cheney-n në orët tragjike të 11 shtatorit 2001 dhe më vonë u kujdes për Joe Biden kur ai mbante postin e zëvendëspresidentit. Megjithatë, në krye të sektorit operacional është Cynthia Sjoberg Radway, një nga shumë gra që i janë bashkuar departamentit. Po flasim për një agjenci që ka burime, përdor mjete speciale (mendoni Bishën, limuzinën super të blinduar dhe kolonën që e ndjek), ka 150 degë dhe ka 7 mijë zyrtarë, por që nuk duhet t’ia lejojë vetes të bëjë qoftë edhe një herë gabim.