Presidenti Nicolás Maduro (në të majtë) ka fituar zgjedhjet presidenciale të Venezuelës, sipas rezultateve të pjesshme të shpallura nga këshilli zgjedhor.
Kreu i Këshillit Kombëtar Zgjedhor (CNE), Elvis Amoroso, i cili është një aleat i ngushtë i Maduro, tha se me 80% të votave të numëruara, Presidenti Maduro kishte 51% të votave, krahasuar me 44% për rivalin e tij kryesor.
Opozita venezueliane e hodhi poshtë njoftimin e CNE si mashtrues dhe premtoi të kundërshtojë rezultatin. Ajo tha se kandidati i saj, Edmundo González (në të djathtë sipër) , kishte fituar me 70% të votave dhe këmbënguli se ai ishte presidenti i zgjedhur i ligjshëm.
Opozita tha se numërimet e votave që kishte marrë, si dhe numërimet e shpejta, treguan se González kishte një avantazh prej 40 pikë përqindjeje ndaj presidentit aktual.
Partitë opozitare ishin bashkuar pas González në një përpjekje për të rrëzuar presidentin Maduro pas 11 vitesh në pushtet.
Sondazhet e opinionit të kryera përpara zgjedhjeve kishin sugjeruar që González do ta mundte presidentin.
(Udhëheqësja e opozitës María Corina Machado tha se Edmundo González ishte presidenti i zgjedhur i ligjshëm)
Rezultati i zgjedhjeve do të ketë pasoja shumë përtej vendit të Amerikës së Jugut me 29.4 milionë banorë.
Gjatë 10 viteve të fundit, 7.8 milionë njerëz janë larguar nga Venezuela për shkak të krizës ekonomike dhe politike në të cilën vendi u zhyt nën administratën Maduro.
Sondazhet e kryera në prag të zgjedhjeve sugjerojnë se eksodi tani mund të rritet, me një sondazh që sugjeron se një e treta e popullsisë do të emigronte.
Me emigracionin një temë të nxehtë në zgjedhjet amerikane, qeveria në Uashington, si dhe kombet e Amerikës Latine në të cilat venezuelianët kanë emigruar masivisht, janë prekur nga ajo që ndodh në vendin e Andeve.
Me kë bën biznes Venezuela gjithashtu ka rëndësi sepse ka rezervën më të madhe të naftës në botë.
Maduro fajëson sanksionet amerikane për problemet ekonomike të vendit të tij dhe ka krijuar aleanca të ngushta me Kinën, Iranin dhe Rusinë – vende të cilat gjithashtu kanë një marrëdhënie të vështirë me SHBA-të.
Një ndryshim i qeverisë mund të bëjë që Venezuela të largohet nga këto vende, si dhe nga aleati i saj i ngushtë, Kuba, ndërsa Maduro pritet të thellojë lidhjet e tij me aleatët e tij nëse ai qëndron në pushtet.
Shumë venezuelianë ishin të bindur se donin ndryshim pas 25 vitesh në të cilat partia socialiste PSUV ka qenë në pushtet, fillimisht nën udhëheqjen e presidentit të ndjerë Hugo Chavez dhe pas vdekjes së tij nga kanceri në 2013, nën Nicolás Maduron.
Në radhën e një qendre votimi në Petare, një lagje e varfër në kryeqytet, Karakas, shumë njerëz thanë se po votonin për “ndryshim”.
“Kjo qeveri ka pasur të gjitha mundësitë për ta bërë Venezuelën një vend të madh, por në vend të kësaj ne kemi mjerim,” i tha Héctor Emilio D’Avila gazetarit të BBC, Ione Wells.
“Fëmijët tanë duhet të kalojnë nëpër një xhungël, Darién Gap, në SHBA. Ka shumë venezuelianë të vdekur në xhungël. Fëmijët tanë po vdesin.”
Kishte frikë të madhe se qeveria mund të përdorte mashtrime për të fituar zgjedhjet. Fitorja e Maduros në vitin 2018 gjithashtu u hodh poshtë gjerësisht si as e lirë e as e drejtë.
Megjithatë, opozita kishte shpresuar se udhëheqja e saj do të ishte aq bindëse, saqë do të pengonte çdo përpjekje të administratës së Maduros për të “vjedhur zgjedhjet”.
Një udhëheqëse e komunitetit, Katiuska Camargo, tha për shumë vite që njerëzit nuk dolën në një numër kaq të madh sepse “kishte kaq shumë zhgënjim kolektiv” por se tani njerëzit ishin “të vendosur që këta njerëz të largoheshin menjëherë nga pushteti”.
(Në Karakas, një grup mbështetësish të opozitës mbajtën duart në shenjë proteste për t’u lënë për të numëruar votat)
Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken ishte ndër ata që shprehën skepticizmin e tij pas shpalljes së rezultatit nga Këshilli Kombëtar Zgjedhor, organ i cili dominohet nga besnikët e qeverisë.
Ai tha se SHBA kishte “shqetësime serioze se rezultati i deklaruar nuk pasqyron vullnetin ose votat e popullit venezuelian”.
Zyra e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar shprehu gjithashtu shqetësim për rezultatet, duke bërë thirrje për “publikimin e rezultateve të plota dhe të detajuara për të siguruar që rezultati të pasqyrojë votat e popullit venezuelian”.
Presidenti kilian, Gabriel Boriç, tha gjithashtu se rezultati ishte “i vështirë për t’u besuar”.
Z. Boriç kërkoi “transparencë të plotë të procesverbalit dhe procesit dhe që vëzhguesit ndërkombëtarë jo besnikë ndaj qeverisë të japin llogari për vërtetësinë e rezultateve”.
Presidenti i Uruguait tha për qeverinë Maduro: “Ata do të “fitonin” pavarësisht nga rezultatet aktuale.”
Ndërkohë, aleatët e Maduro nxituan ta urojnë atë.
Në një mesazh urimi, Presidenti Vladimir Putin i tha zotit Maduro: “Mos harroni, ju jeni gjithmonë një mysafir i mirëpritur në tokën ruse”.
Presidenti kuban Miguel Díaz-Canel tha se “dinjiteti dhe trimëria e popullit venezuelian kishte triumfuar mbi presionin dhe manipulimin”.
Maduro e përshkroi rezultatin si “një triumf të paqes dhe stabilitetit” për mbështetësit brohoritës në Karakas, duke lavdëruar sistemin zgjedhor të Venezuelës dhe duke u tallur me kundërshtarët e tij.
Opozita kishte dërguar mijëra dëshmitarë në qendrat e votimit në të gjithë vendin për të shpallur vetë numërimin e votave.
Megjithatë, një zëdhënëse e koalicionit të udhëhequr nga González tha se dëshmitarët e tyre ishin “detyruar të largoheshin” nga shumë qendra votimi.
Votimi në Venezuelë është elektronik. Votuesit godasin një buton të caktuar për kandidatin e tyre të preferuar në një makinë votimi.
Rezultatet elektronike dërgohen në selinë e CNE-së, por makina printon edhe një faturë letre e cila më pas vendoset në një kuti votimi.
Me ligj, partitë lejohen të dërgojnë dëshmitarë për numërimin e këtyre faturave në letra të kryera në çdo qendër votimi, por shumë prej tyre u penguan ta bëjnë këtë.
Plani i tyre kishte qenë të monitoronin këto raporte për të parë nëse ishin në përputhje me rezultatet e shpallura nga CNE, por opozita tha vonë të dielën se deri më tani i ishte dhënë akses në më pak se një të tretën e faturave të printuara.
BBC, përshtati në shqip ©LAPSI.AL