Fundoset industria, PBB-ja rënie vjetore me 6.8% për të katërtin 3-mujor radhazi

Industria ka hyrë në vitin e dytë të krizës, ku rënia e sektorit nuk po ndalet. Të dhënat e fundit të INSTAT për Prodhimin e Brendshëm Bruto në tremujorin e parë 2024 treguan se industria përpunuese shënoi rënie vjetore me 6.8%.

Sektori i industrisë është zemra e eksporteve shqiptare, por pësoi rënie për të katërtin tremujor radhazi në janar-mars 2024, duke e bërë krizën të qëndrueshme.

Prej tremujorit të fundit të vitit 2022, fabrikat e përpunimit, kryesisht ato për eksport, po përjetojnë rënie të aktivitetit në mënyrë sistematike prej humbjeve që ka krijuar nënçmimi i euros, rritja e pagës minimale dhe kriza e inflacionit pas luftës në Ukrainë, që uli kërkesën për mallra.

Pas një rritje me 7.4% në vitin 2022, sektori i përpunimit ra me rreth 6% në vitin 2023, trend që vijuar edhe në tremujorin e parë të vitit.

Rënia e industrisë më 2024 ishte më e madhja që nga tremujori i dytë i vitit 2020 (-18%) ku e gjithë bota u izolua dhe lëvizja u kufizua për t’u mbrojtur nga përhapja e Covid-19.

Sektori po tkurret si në prodhim, në numër biznesesh dhe punonjësish. Numri i ndërmarrjeve me mbi 50 punonjës në sektorin e industrisë ka shënuar rënie vjetore me 5.3% vitin e kaluar, ku vërehet se 29 ndërmarrje e kanë mbyllur aktivitetin, sipas të dhënave të INSTAT.

Burimet nga tregu bëjnë të ditur se pjesa më e madhe e falimenteve ka qenë në sektorin e prodhimit të veshjeve dhe këpucëve. Përveç faktorëve të brendshëm, fabrikat janë ndikuar nga rënia e kërkesës në tregjet e eksportit.

Falimentet në sektorin e industrisë pritet të jenë edhe më të larta këtë vit, pasi në muajt e parë u shkëputën shumë kontrata me klientët që ishin mbajtur me vështirësi në tremujorin e fundit 2023.

Fabrikat shqiptare u përballën me një kërkesë jo të zakontë pas pandemisë. Kërkesa e fortë për mallra pas heqjes së kufizimeve nga pandemia Covid-19 më 2021 nxiti hapjen e njësive të reja të prodhimit. Fabrikat shpesh kishin kërkesë për mallra dy deri në tre herë më shumë se kapacitetet e prodhimit.

Shumë prej tyre bënë investime në teknologji dhe u zgjeruan më tej, teksa një vit më vonë, klima e biznesit u përkeqësua kryekëput. Rënia e euros ka qenë shkaktari kryesor.

Në vitin 2021 e deri aktualisht, euro ka humbur 23% të vlerës në këmbim të lekun, çka tregon se në masë të ngjashme janë ulur fitimet e eksportuesve të cilët shesin në euro por pagat dhe taksat dhe shumë lëndë të para i paguajnë në lek.

Ekspertët e shikojnë me rrezik rënien pa kontroll të prodhimit dhe përqendrimin e ekonomisë vetëm në dy sektorë, turizmi dhe shërbimet. Prodhimi është garantues në kalimin në zinxhirë më të lartë të vlerës./Monitor