Ç’është kjo vapë/ Cerberus apo “flakët e ferrit” kanë pushtuar Europën

Një valë e llahtarshme të nxehti ka përfshirë pjesë të mëdha në Europën Jugore dhe Afrikën veriperëndimore. Temperaturat pritet të shënojnë rekord në ditët në vijim. Temperaturat pritet të kalojnë 40C në zona të Spanjës, Francës, Greqisë, Kroacisë dhe Turqisë. Në Itali, temperaturat mund të arrijnë deri në 48.8C. Një paralajmërim “alarmi i kuq” është lëshuar për 10 qytete, përfshirë Romën, Bolonjën dhe Firencen.

Të martën, një person vdiq në mes të rrugës veri të Italisë. Mediat italiane raportuan se punëtori 44-vjeçar po lyente vijat e bardha të rrugës në qytetin Lodi, pranë Milanos, para se të rrëzohej në tokë nga vapa. Ai u dërgua në spital ku më pas humbi jetën. Disa turistë në këtë vend kanë humbur ndjenjat në rrugë goditja e nxehtësisë. Mes tyre ishte edhe rasti i një britaniku pranë Koloseut në Romë. Njerëzit janë këshilluar të pinë të paktën 2 litra ujë në ditë dhe të shmangin kafen dhe alkoolin, të cilat janë dehidratuese.

Dy turiste australiane në rrugët e Romës i thanë BBC-së se ishin “me të vërtetë të befasuar” nga vapa. “Kjo po i prish pak planet tona si turistë. Ne po përpiqemi të mos dalim në mes të ditës” – thanë Maria dhe Gloria nga Melburni.

Ndërsa turistët italianë Andrea Romano dhe Michele La Penna i thanë BBC-së se qyteti i tyre i lindjes Potenza, në malet Apenine, ka “temperatura më njerëzore ” se Roma.

“Ne duhet të fillojmë të bëjmë diçka për ndryshimin e klimës. Ne duhet të jemi më të përgjegjshëm. Dëmi është bërë tashmë. Ne duhet të bëjmë diçka për të. Por jo vetëm qeveria… Gjithçka fillon nga njerëzit. Secili prej nesh duhet të bëjë diçka: përdorni më pak plastikë, mos përdorni ajër të kondicionuar, përdorni makina elektrike”, – tha Andrea.

Vala e të nxehtit “Cerberus” që ka marrë emrin nga Shoqëria Meteorologjike Italiane sipas përbindëshit me 3 koka që shfaqet në Ferrin e Dantes pritet të sjellë kushte ekstreme në ditët e ardhshme. Spanja është zhytur për ditë të tëra në temperatura deri në 45C dhe temperaturat gjatë natës në pjesën më të madhe të vendit nuk ranë nën 25C.

Qeveria rajonale e Andaluzisë ka nisur një shërbim ndihme telefonike për njerëzit e prekur nga i nxehti, i cili ka marrë 54 mijë telefonata që kur u hap në fillim të qershorit. Një imazh satelitor i regjistruar nga misioni Copernicus Sentinel i BE-së zbuloi se temperatura e sipërfaqes së tokës në rajonin e Extremadura kishte arritur në 60C të martën.

Shërbimi kombëtar i motit në Mbretërinë e Bashkuar, Met Office, thotë se temperaturat do të arrijnë kulmin të premten. BBC Weather thotë se zona të mëdha të Evropës Jugore mund të shohin temperatura mbi të 40-at dhe ndoshta edhe më të larta. Por edhe kur Cerberus “të vdesë”, parashikuesit italianë të motit paralajmërojnë se vala e ardhshme e të nxehtit e quajtur Charon sipas varkës që dërgoi shpirtrat në botën e krimit në mitologjinë greke do t’i ngrejë përsëri temperaturat në 43C në Romë dhe ndoshta në 47C në ishullin e Sardenjës.

Por nuk është vetëm Evropa ajo që po vuan të nxehtin. Kjo verë ka parë të thyhen rekordet e temperaturës në disa pjesë të Kanadasë dhe SHBA-së, si dhe në një pjesë të Azisë, përfshirë Indinë dhe Kinën. Temperaturat e detit në Atlantik kanë arritur nivele rekord ndërsa akulli i detit Antarktik është në shkallën më të ulët të regjistruar ndonjëherë. Dhe do të bëhet edhe më e nxehtë. Një fenomen i quajtur “El Niño” po ndodh në Paqësorin tropikal. Ai ka tendencë të rrisë temperaturat me mesatarisht rreth 0.2C.

Kjo mund të mos tingëllojë shumë, por shto afërsisht 1.1C që ndryshimi i klimës ka rritur temperaturat mesatare në mbarë botën dhe po i afrohemi rrezikshëm pragut 1.5C poshtë të cilit që bota ka rënë dakord të përpiqet të mbajë temperaturat globale. Megjithatë le t’i vendosim gjërat në një kontekst historik për të na dhënë një perspektivë. Java e parë e korrikut llogaritet të ketë qenë java më e nxehtë që nga fillimi i regjistrimeve.

Shkencëtarët thonë se mund të përdorin flluskat e ajrit të bllokuara në akullin e lashtë të Antarktidës për të matur edhe temperaturat e më shumë se 1 milion vjet më parë. Këto të dhëna sugjerojnë se java e kaluar ishte java më e nxehtë për rreth 125 mijë vjet. Një studim i ri thotë se 61 672 njerëz vdiqën në Evropë si pasojë e të nxehtit vitin e kaluar. Instituti ISGlobal në Barcelonë, i cili hulumton shëndetin global, tha se Italia kishte më shumë vdekje që mund t’i atribuohen të nxehtit, me 18 010, ndërsa Spanja kishte 11 324 vdekje dhe Gjermania 8,173.

Frika është se vapa mund të shkaktojë shumë më shumë vdekje këtë verë. Qytetet në Spanjë me rrezikun më të lartë të vdekjeve të shkaktuara nga nxehtësia janë Madridi, Barcelona, Valencia, Sevilla, Málaga, Murcia, Palma de Mallorca dhe Bilbao, sipas hulumtimit të ISGlobal. Ekspertët thonë se periudhat e motit jashtëzakonisht të nxehtë po bëhen më të shpeshta dhe ndryshimi i klimës do të thotë se tani është normale të përjetohen temperatura rekord.

Edhe Mbretëria e Bashkuar po përjeton një korrik që ka qenë pak më i lagësht se normalja, me temperatura mjaft të ulëta. Por kjo është kryesisht në kontrast me motin në Mbretërisë së Bashkuar në qershor, i cili ishte më i ngrohti në histori me një diferencë të konsiderueshme – diçka që, sipas autoriteteve kishte “gjurmën e gishtit të ndryshimit të klimës”. ©Marrë nga BBC, përshtati në shqip LAPSI.al