BE 10 miliardë fonde për Hungarinë, Orban kundërshton ndihmën për Ukrainën

Komisioni Evropian njoftoi sot se po liron rreth 10 miliardë euro të destinuara për Hungarinë, rreth një e treta e shumës totale që është pezulluar për shkak të një sërë shqetësimesh për sundimin e ligjit.

Zhvillimi vjen një ditë përpara se liderët evropianë të diskutojnë ndihmën e re për Ukrainën dhe fillimin e bisedimeve të pranimit të Kievit, të cilat Orban e ka kundërshtuar fuqishëm.

Komisioni argumentoi se Hungaria ka përmbushur një sërë reformash gjyqësore dhe për këtë arsye meriton të ketë akses në një pjesë të financimit me meritë.

Në njoftimin e tij, Komisioni thekson:

Pas një vlerësimi të plotë dhe shumë shkëmbimeve me qeverinë hungareze, Komisioni vlerëson se Hungaria ka ndërmarrë hapat që u angazhua për të ndërmarrë në mënyrë që Komisioni të konsiderojë se përmbush kushtin horizontal të Kartës së të Drejtave Themelore të BE-së në lidhje me pavarësinë e gjyqësorit.

Kjo do të thotë se një pjesë e financimit të Politikës së Kohezionit nuk do të bllokohet më, dhe për këtë arsye Hungaria mund të fillojë të kërkojë rimbursime deri në rreth 10.2 miliardë euro.

Kërcënimi i vetos
Në dhjetor 2022, Komisioni kishte ngrirë 21.7 miliardë euro të fondeve të BE-së të destinuara nga Fondi i Kohezionit për Hungarinë, për shkak të shkeljeve të sundimit të ligjit. Njoftimi i Komisionit vjen një ditë përpara se Këshillit Evropian t’i kërkohet të marrë vendime të mëdha për ndihmën politike, ekonomike dhe ushtarake për Ukrainën, nën kërcënimin e një vetoje nga kryeministri hungarez Viktor Orban.

Në njoftimin e tij, Komisioni thekson se reformat e Hungarisë për të përmirësuar pavarësinë e sistemit të saj gjyqësor janë të mjaftueshme dhe për këtë arsye ajo mund të fillojë të kërkojë rimbursime deri në rreth 10.2 miliardë euro.

Konkretisht, Komisioni Evropian ka nxjerrë dy vendime për gjendjen e shtetit ligjor në vend. Njëra lidhet me kushtet horizontale të autorizimit në lidhje me reformën e sistemit gjyqësor në Hungari dhe tjetra me mekanizmin e kushtëzimit buxhetor. Me këto vendime, Komisioni po ndjek procedurat e ndryshme të nisura nga Këshilli në dhjetor 2022.

Vihet re se Hungaria, si të gjitha shtetet anëtare, duhet të sigurojë plotësimin e kushteve të favorshme gjatë gjithë periudhës së politikës së kohezionit. Komisioni do të monitorojë nga afër dhe në vazhdimësi, veçanërisht nëpërmjet auditimeve, zbatimin e masave nga Hungaria dhe thekson se nëse në çdo moment konstatohet se nuk plotësohet kushti i autorizimit për të kërkuar fondet, ai mund të vendosë sërish të bllokojë financimi.