Agjencia e shëndetit publik të Suedisë ka regjistruar atë që konsiderohet si rasti i parë i një lloji më të rrezikshëm Lisë së majmunit jashtë kontinentit afrikan. Personi u infektua gjatë qëndrimit në një zonë të Afrikës ku aktualisht ka një shpërthim të madh të variantit “mpox Clade 1”, tha agjencia. Lajmi vjen vetëm disa orë pasi Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) deklaroi se shpërthimi i mpox në pjesë të Afrikës ishte tani një emergjencë e shëndetit publik me shqetësim ndërkombëtar.
Të paktën 450 njerëz kanë vdekur në Republikën Demokratike të Kongos dhe sëmundja që atëherë është përhapur në zonat e Afrikës Qendrore dhe Lindore. Sipas Olivia Wigzell, ushtruese e detyrës së kreut të agjencisë suedeze të shëndetit publik, personi i infektuar kishte kërkuar ndihmë mjekësore në Stokholm dhe fakti që ai po trajtohej në Suedi nuk do të thotë se ekzistonte rrezik për popullatën më të gjerë.
Mpox, e cila më parë njihej si lija e majmunit, transmetohet përmes kontaktit të ngushtë, si seksi, kontakti lëkurë me lëkurë, por edhe të folurit ose nga frymëmarrja pranë një personi tjetër. Sëmundja shkakton simptoma të ngjashme me gripin, lezione të lëkurës, por mund të jetë fatale nga 4% të rasteve që çojnë deri në vdekje. Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve tha se simptomat zakonisht shfaqen 6-13 ditë pas infektimit, përmes etheve dhe dhimbjeve të kokës, skuqjeve ose plagëve dhe dhimbjeve të muskujve.
Shumica e njerëzve përjetuan simptoma të buta deri në mesatare të ndjekura nga një shërim i plotë, por individët me imunitet të kompromentuar ishin në rrezik më të madh. Ajo është më e zakonshme në pyjet tropikale të shiut të Afrikës Perëndimore dhe Qendrore ku ka mijëra infeksione çdo vit. Aktualisht ka një sërë shpërthimesh të mpox që po ndodhin njëkohësisht dhe ato janë pjesërisht të nxitura nga lloji i ri dhe më serioz i identifikuar në shtator të vitit të kaluar.
Ekzistojnë dy lloje të Clade 1 dhe rasti suedez është identifikuar si Clade 1b. Që kur mpox Clade 1b u zbulua për herë të parë në Republikën Demokratike të Kongos, ka pasur raste të konfirmuara në Burundi, Kenia dhe Ruanda, përpara se rasti i ri të identifikohej në Suedi. Clade 2 shkaktoi një emergjencë të shëndetit publik në vitin 2022. Ai ishte relativisht i butë dhe rreth 300 raste të tij janë identifikuar tashmë në Suedi.
OBSH për Evropën tha se ishte duke u angazhuar në mënyrë aktive me autoritetet shëndetësore të Suedisë për “mënyrën më të mirë për të menaxhuar rastin e parë të konfirmuar të mpox Clade 1b”. Ajo u kërkoi vendeve të tjera të veprojnë shpejt dhe në mënyrë transparente si Suedia, pasi ka të ngjarë të ketë “raste të tjera të importuara të Clade 1 në rajonin evropian gjatë ditëve dhe javëve të ardhshme”.
Brian Ferguson, profesor i asociuar i imunologjisë në Universitetin e Kembrixhit tha se ky ishte “qartësisht një zhvillim shqetësues”, por jo befasues duke pasur parasysh ashpërsinë dhe përhapjen e shpërthimit në Afrikë. Vaksinat janë të disponueshme, për ata që janë në rrezik më të madh ose që kanë qenë në kontakt të ngushtë me një person të infektuar, por shumë ekspertë shqetësohen se nuk ka vaksina ose fonde të mjaftueshme për t’i çuar ato te njerëzit që kanë më shumë nevojë për to.
Lajmet për rastin e parë jashtë Afrikës mund të shkaktojnë alarm, ishte e pritshme. Siç kanë treguar shpërthime të tjera sëmundjesh, veprimi i shpejtë ndërkombëtar mund të ndihmojë në ndalimin e përhapjes së mëtejshme të sëmundjes. ©BBC, LAPSI.al
Ramapox