Analiza/ Pse dështoi në zgjedhje ekstremi i djathtë i Le Pen

Më pak se një javë më parë, partia e ekstremit të djathtë e Marine Le Pen ishte gati të merrte pushtetin në Francë për herë të parë në historinë e republikës moderne.

Të dielën mbrëma, Le Pen u mblodh me mbështetësit e Tubimit të saj Kombëtar në një pritje të shkëlqyeshme pranë Parkut Floral të Parisit, në lindje të kryeqytetit. Shampanja rrodhi teksa prisnin të bënin gëzuar për rezultatet në raundin përfundimtar të votimit në zgjedhjet parlamentare.

Lexo më tej: Franca drejt ekstremit të djathtë/ A do ta ndjekë pjesa tjetër e Europës? 

Pastaj bota e saj filloi të shpërbëhej.

Kur erdhën rezultatet, Tubimi Kombëtar pësoi një përmbysje mahnitëse, duke përfunduar në vendin e tretë pas aleancës së krahut të majtë dhe madje edhe koalicionit të kryesuar nga presidenti jopopullor Emmanuel Macron.

Tubimi Kombëtar nuk do të vijë në pushtet, lideri i saj Jordan Bardella nuk do të jetë kryeministër dhe partia mund të mos përfundojë as si opozita kryesore në parlament.

Për të mbyllur të gjitha, të martën, ajo u godit nga një hetim korrupsioni mbi akuzat në lidhje me fushatën e saj presidenciale dy vjet më parë.

Lexo më tej: Pas humbjes në zgjedhje, Le Pen në hetim nga Prokuroria e Parisit 

Pra, çfarë shkoi keq për fytyrën e së djathtës ekstreme të Europës?

Gabimet e Bardelës

Duke folur pas humbjes, 28-vjeçari Bardella kaloi një ditë të tërë duke kërkuar falje për humbjen e parë të madhe të karrierës së tij politike. “Ne gjithmonë bëjmë gabime, kam bërë gabime dhe unë marr pjesën time të përgjegjësisë për rezultatet”, tha ai në televizionin francez të hënën.

Duke nuhatur erë gjaku, disa të vjetër të partisë janë kthyer kundër udhëheqjes së re nën Bardellan. Bruno Bilde, një aleat i ngushtë i Le Pen, i cili u grind me të riun, sulmoi drejtuesit e fushatës së Tubimit Kombëtar. Partia “duhet të bëjë një kërkim shpirtëror”, tha Bilde, deputet i Tubimit Kombëtar.

Ai përshkroi “shkaqet strukturore” që penguan fushatën e raundit të dytë të së djathtës ekstreme. Louis Aliot, kryebashkiaku i Perpignan i cili dështoi kundër Bardella në garën e lidershipit të vitit 2022, kritikoi procesin e përzgjedhjes së Tubimit Kombëtar.

Lexo më tej: Macron ka mbaruar tashmë. A mund të ndalohet Le Pen? 

Në vitin 2017, pas performancës dërrmuese të Le Pen në balotazhin e zgjedhjeve presidenciale dhe një debati të dështuar kundër Macron, i dyti në atë kohë i Tubimit Kombëtar, Florian Philippot-in e larguan aq shumë, sa e shtynë përfundimisht atë të largohej nga partia.

Edhe këtë herë, kokat kanë filluar të priten.

Të hënën në mbrëmje, eurodeputeti i sapo zgjedhur Gilles Pennelle dha dorëheqjen nga roli i tij si drejtor i përgjithshëm i Tubimit Kombëtar. Pennelle ishte përgjegjës për planin e Tubimit Kombëtar për fitimin e pushtetit, i quajtur “plani Matignon”. Ai supozohej të ishte aq i sigurt se s’do dështonte, saqë atij i duhej vetëm të “shtypte një buton” për ta nisur këtë plan.

Në qendër të “planit Matignon” ishte përzgjedhja e kandidatëve që mund të vendoseshin menjëherë. Por ja ku gjithçka shkoi keq. Shumë prej kandidatëve rezultuan të papërshtatshëm, ose sepse ishin joprofesionistë ose, në disa raste, bënin komente raciste ose ksenofobike.

Të dëbuarit

Zgjedhjet legjislative franceze përfshijnë 577 gara, që do të thotë se partitë shpesh zgjedhin aktivistë lokalë me pak përvojë për t’i përfaqësuar ata, veçanërisht në rrethet ku ata kanë pak shanse për të fituar.

Gazeta franceze hulumtuese Mediapart listoi 106 kandidatë të Tubimit Kombëtar që kishin bërë më parë “deklarata urrejtjeje ose konspirative”. Disa nga rastet më të rënda, duke përfshirë një kandidat që ishte fotografuar i veshur me relike naziste, e shtynë partinë të tërhiqte zyrtarisht mbështetjen nga fushatat e tyre.

Klipet virale përfshinin një kandidate të Tubimit Kombëtar duke pretenduar në mënyrë të sikletshme se ajo nuk mund të akuzohej për racizëm sepse kishte “një hebre si okulist” dhe “një myslimane si dentiste“. Të tjerë u panë në panik ose të paaftë për të artikuluar një argument në debatet e organizuara nga stacionet televizive lokale.

Këto video shërbyen si një kujtesë e dy të metave që janë kombinuar për vite me radhë për t’i shtyrë votuesit t’ia dorëzojnë pushtetin ekstremit të djathtë francez: urrejtja dhe paaftësia.

Fushata Tubimit Kombëtar mund t’i kishte mbijetuar gabimeve të tilla nëse nuk do të kishte qenë për një fushatë të bashkërenduar nga kundërshtarët e Le Pen.

Udhëheqësit në të majtë dhe në kampin e Macron u kërkuan kandidatëve të tyre të kombinojnë forcat taktikisht në një përpjekje për të mbajtur Le Pen dhe Bardellan larg pushtetit. Qindra kandidatë të krahut të majtë dhe të qendrës u tërhoqën nga zgjedhjet për të bashkuar votën kundër Le Penit pas një kandidati të vetëm për të përballur Tubimin Kombëtar.

Lexo më tej: Çfarë është Fronti i Ri Popullor, fituesi surprizë i zgjedhjeve franceze 

Kjo rezultoi fatale për shanset e ekstremit të djathtë. Tani ajo duhet të rigrupohet, përpara fushatës për presidencën në 2027.

“Jordan Bardella do të shpallë një riorganizim të përgjithshëm të partisë,” tha për Le Monde eurodeputeti i Tubimit Kombëtar, Philippe Olivier. “Do të kishte ndodhur, pavarësisht se çfarë. Por do të ketë ndryshime periferike për të marrë parasysh atë që shkoi keq.” 

Tubimi Kombëtar tashmë ka filluar të parashtrojë pikat e diskutimit që synojnë të minimizojnë rëndësinë e zhgënjimit të së dielës. Megjithëse humbi shumicën e balotazheve të saj, Tubimi Kombëtar mori shumicën e votave në mbarë vendin, kanë argumentuar krerët e partisë dhe rriti pjesën e saj të vendeve në kuvend me më shumë se 50.

Triumfi i Tubimit Kombëtar nuk është anuluar, por thjesht është “shtyrë“, tha Le Pen të dielën në reagim ndaj rezultateve. Ajo ia fajësoi humbjen e partisë një “aleance të panatyrshme” midis të majtës dhe kampit të Macron.

Problemet e partisë së ekstremit të djathtë megjithatë mund të përhapen në legjislaturën e re. Le Pen, si udhëheqëse e grupit, do të duhet të vendosë se si t’i trajtojë kandidatët e diskutueshëm që megjithatë ia dolën të zgjidhen.

Këtu përfshihet Roger Chudeau, një deputet që solli telashe në partinë e tij për arsyetimin se ish-ministrja e Arsimit Najat Vallaud-Belkacem nuk duhej të ishte lejuar të shërbente në qeveri për shkak se ishte franko-marokene; dhe Daniel Grenon, i cili pretendoi se “Afrikanët e Veriut erdhën në pushtet” dhe se “këta njerëz nuk kanë vend në poste të larta“.

Politico, përshtati në shqip ©LAPSI.AL