Zbërthimi i armës së fortë të Putinit në Ukrainë, propagandës

Në fillim të këtij muaji, presidenti rus Vladimir Putin e bëri të paligjshme që mediat të përhapin atë që regjimi i tij konsideron të jetë informacion i rremë në lidhje me luftën e Rusisë në Ukrainë, ose atë që pjesa tjetër e botës e konsideron të vërtetën. Raportimi se si forcat ruse pushtuan pa ndonjë shkak legjitim dhe po bombardojnë aktualisht infrastrukturën civile pa dallim, për shembull, mund t’ju çojë pas hekurave deri në 15 vjet në Rusi.

Sipas Putinit dhe mediave shtetërore ruse, forcat ruse po “denazifikojnë” fqinjët e tyre ukrainas, duke i çliruar ata nga shtypja dhe gjenocidi i përhapur. Putini i përsëriti këto pretendime gjatë një mitingu të madh në një stadium të Moskës të mbushur me të famshëm rusë dhe një turmë që mund të ketë pasur kryesisht punonjës të qeverisë të detyruar të jenë atje.

Pretendimet janë absurde. Ukraina udhëhiqet nga një hebre, presidenti Volodymyr Zelenskyy, dhe nuk ka asnjë provë për ndonjë lloj gjenocidi në vend. Një hetim i Kombeve të Bashkuara nuk zbuloi asgjë të tillë.

Por shumë nga ato që paraqiten si të vërteta nga zyrtarët rusë dhe raportimi nga mediat shtetërore tingëllojnë absurde.

Merrni sugjerimin, të bërë nga përfaqësuesi i Rusisë në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, se SHBA dhe Ukraina kanë komplotuar për të përdorur zogjtë shtegtarë dhe krijesa të tjera me krahë për të përhapur patogjenë vdekjeprurës. Një zëdhënës i ministrisë ruse të mbrojtjes sugjeroi se patogjenët mund të kalonin në Rusi.

Është pjesë e një teorie konspirative më të gjerë, të përhapur nga mediat ruse dhe kineze, së bashku me Tucker Carlson të Fox News, se Shtetet e Bashkuara kanë financuar “laboratore sekrete biologjike” në Ukrainë për të krijuar armë të rrezikshme biologjike. Siç shpjegoi në detaje Poynter, në Ukrainë ka laboratorë të financuar nga SHBA, Kanada, Bashkimi Evropian dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë që hulumtojnë patogjenët, por kjo nuk është njësoj si “armatimi” i tyre.

Ideja e “laboratorwve biologjikë” ka ngritur dyshimin se Rusia mund të planifikojë të lëshojë një lloj arme kimike ose biologjike të sajën në Ukrainë; ambasadori i SHBA-së në OKB e quajti mundësinë “thellësisht shqetësuese”. 

Një version i teorisë është veçanërisht fantastik.

“Kremlini e justifikon ndërhyrjen e tij në sytë e rusëve duke thënë se amerikanët krijuan lëndë që prekin rusët në mënyrë selektive, mbi baza gjenetike”, tha Maria Avdeeva, drejtoreshë kërkimore e Shoqatës Evropiane të Ekspertëve, e cila studion dezinformimin.

“Kjo është gënjeshtra më e ulët, që synon grupet më të dobëta të arsimimit të popullsisë, të cilët besojnë pa kushte në propagandën e Kremlinit,” tha ajo në një email për HuffPost.

(Avdeeva jeton ende në qytetin e saj të lindjes, Kharkiv, Ukrainë, i cili po shkatërrohet sistematikisht nga bombat ruse. Ajo poston video të shkatërrimit në llogarinë e saj në Twitter.)

Një tjetër zyrtar rus akuzoi kohët e fundit Zelenskin për komplot për të ndërtuar “një bombë të pistë” në termocentralin bërthamor të Zaporizhzhia, duke justifikuar kështu sulmin e forcave ruse ndaj tij. Rusia tani konstrollon uzinën.

Është e paqartë se sa njerëz brenda Rusisë i blejnë realisht historitë që Putini po shet. Avdeeva tha se pjesa më e madhe e popullsisë ruse është pasive, e pavullnetshme për të marrë një qëndrim të fortë në asnjë mënyrë. Por disa ukrainas thonë se anëtarët e familjes së tyre ruse kundërshtojnë fjalën e tyre për atë që po ndodh në Ukrainë, duke besuar se Putini të paktën po bën një gjë të ndershme.

Propaganda është një mjet i fuqishëm. Për vite me radhë, zyrtarët rusë dhe media shtetërore kanë kushtëzuar popullin rus që ta trajtojnë Ukrainën me disa dyshime, tha Anton Shirikov, një studiues i dezinformimit në Universitetin e Wisconsin në Madison.

“Ajo që propaganda po thotë tani, dhe ajo që ka thënë për 10 ose më shumë vitet e fundit, është se Putini po rikthen madhështinë e Rusisë, por ka njerëz që janë kundër saj, dhe Ukraina është një lloj fushëbeteje për këtë.” tha Shirikov.

“Për një kohë të gjatë, propaganda ruse përsëriste të njëjtat gënjeshtra: “Shtetet e Bashkuara hynë në Ukrainë dhe e shndërruan atë në një shtet radikal, anti-rus”, “Populli ukrainas është miqësor me Rusinë, por jo regjimi i Kievit, i udhëhequr nga SHBA’ ose ‘Kjo luftë është e pashmangshme sepse Rusia po mbron të drejtën e saj për të ekzistuar’, tha Avdeeva.

Kremlini po bënte akuza të ngjashme kundër Ukrainës tetë vjet më parë kur forcat ruse pushtuan gadishullin e Krimesë, një rajon jugor i Ukrainës që është gjithashtu shtëpia e separatistëve të mbështetur nga Rusia.

“Ata thoshin se kishte fashistë në Ukrainë edhe në vitin 2014,” tha Shirikov.

Avdeeva tha se propaganda ndahet në dy grupe, dezinformim pak a shumë i drejtpërdrejtë i destinuar për popullatën ruse dhe dezinformim më i përpunuar për simpatizantët rusë në mbarë botën, përfshirë Perëndimin. Tani për tani, tha ajo, rusët po ushqehen me “gënjeshtra të egra që çnjerëzojnë ukrainasit dhe legjitimojnë sulmin”. 

Në RT, një kanal shtetëror rus i lajmeve, gazetarët turbulluan informacionin mbi bombardimin e teatrit Mariupol. Teatri masiv po shërbente si një strehë për 1300 njerëz, kryesisht gra, fëmijë dhe të moshuar. Madje kishte fjalën ruse për “fëmijë” të shkruar me shkronja të mëdha në tokë jashtë, por gjithsesi u shkatërrua nga një bombë ruse. Sa i mbijetuan sulmit nuk dihet ende për shkak të rrethimit rraskapitës rus të Mariupolit.

Gazetarja e RT, Maria Finoshina sugjeroi të enjten se teatri në fakt po përdorej si bazë operacionesh për një grup nacionalist ukrainas të ekstremit të djathtë, me fëmijët që vepronin si “mburoja njerëzore”. Ajo hodhi idenë se ukrainasit e ekstremit të djathtë hodhën në erë bazën ndërsa e braktisën atë.

“Kush e bëri këtë? Ne ende po marrim raporte kontradiktore,” tha Finoshina në anglisht.

Në mënyrë të ngjashme, megjithë provat e qarta të forcave ruse që bombardojnë spitalet në Ukrainë, zyrtarët rusë mohojnë sulme të tilla, duke fajësuar në vend të tyre nacionalistët ukrainas. Në mediat ruse, trupat e saj përdorin artilerinë në një mënyrë shumë të saktë dhe nuk sulmojnë civilët. Ambasada ruse në Mbretërinë e Bashkuar pretendoi se një fotografi e një gruaje shtatzënë të gjakosur duke ikur nga një maternitet në Mariupol ishte vënë në skenë dhe gruaja në foto ishte një aktore.

Ajo nuk ishte. Associated Press zbuloi se gruaja, Mariana Vishegirskaya, kishte shkruar në blog për shtatzëninë e saj (shumë reale) dhe më vonë lindi një vajzë. Një grua tjetër që fillimisht i mbijetoi sulmit në spital u fotografua në një barelë duke mbajtur barkun, por më vonë ajo vdiq së bashku me fëmijën e saj, pasi theu legenin nga sulmet ruse.

“Kremlini reagon ndaj çdo dështimi, gabimi dhe llogaritjeje të gabuar në të njëjtën mënyrë – me gënjeshtra, insinuata, propagandë të paimagjinueshme”, tha Avdeeva.

Propagandistët rusë dihet se ndonjëherë përdorin vetë aktorë, tha Shirikov, ose njerëz të thjeshtë të cilëve u thuhet se çfarë të thonë. Por ai gjithashtu theksoi se Ukraina është një vend i madh, shtëpia e 40 milionë njerëzve përpara se lufta të fillonte të krijonte refugjatë, dhe tha se nuk mendonte se do të ishte e vështirë të gjente një grusht të vogël njerëzish të gatshëm për të kritikuar Ukrainën në favor të Rusisë.

Edhe nëse shumica dërrmuese e ukrainasve janë kundër luftës, makina ruse e dezinformimit ka treguar se do të përdorë gjithçka që mundet për të mbështetur argumentet e saj. Udhëzimet thuhet se u dërguan në mediat shtetërore për të përfshirë zërin e Tucker Carlson, moderator amerikan i një emisioni në “Fox News”, që hedh dyshime mbi udhëheqjen e NATO-s gjatë programit të tij të mbrëmjes, popullor në SHBA.

Rezultati afatgjatë i gjithë kësaj propagande është se njerëzit mund të mbeten të pasigurt se çfarë të besojnë. Çështjet ndërlikuese janë sanksionet perëndimore dhe bojkotet vullnetare kundër Rusisë që kanë lënë popullin e saj më të shkëputur nga pjesa tjetër e botës sesa kanë qenë në dekada.

“Unë mendoj se një pjesë e idesë këtu është që ata të përpiqen të nxjerrin gjithçka që munden, thjesht duke shpresuar se një pjesë e saj do të qëndrojë, ose duke shpresuar që njerëzit ta shohin atë dhe të mendojnë … një pjesë e saj duhet të jetë e vërtetë,” tha Shirikov.

Huffington Post, përshtati në shqip ©LAPSI.AL