Çfarë e pret Ukrainën në vitin 2023

Ukrainasit kanë besim se do ta fitojnë luftën, por frika për një ofensivë të përtërirë ruse në vitin 2023 po rritet.

Në fund të vitit 2022, një ndjenjë krenarie dominoi Ukrainën.

Pas më shumë se 10 muajve luftë, forcat e armatosura të Kievit kishin çliruar pothuajse gjysmën e zonave që Rusia pushtoi në fillim të vitit.

“Në të kaluarën, kjo ndjenjë krenarie mezi ishte e njohur për shumicën e popullsisë së Ukrainës; tani është bërë masive,” tha për Al Jazeera Svetlana Chunikhina, nënkryetare e Shoqatës së Psikologëve Politikë, një grup në Kiev.

Ukraina kaloi nëpër dy revolta popullore anti-ruse, në 2004 dhe 2014. Por çdo herë, qeveritë pro-perëndimore të sapozgjedhura dhe të mbështetura gjerësisht u zhytën në skandale korrupsioni dhe luftëra në terren, në sallat e pushtetit.

Megjithatë, këto ditë, ukrainasit mbështesin me shumicë dërrmuese Presidentin Volodymyr Zelenskyy, i cili u zgjodh në vitin 2019 me një rekord 71 për qind të votave.

Ndërkohë, fuqia e oligarkëve miliarderë, të cilët dikur kontrollonin rajone dhe degë të tëra të ekonomisë dhe shiheshin gjerësisht si kukulla politikë, është zbehur në mënyrë dramatike.

“Uniteti i qeverisë dhe i publikut në luftën për pavarësinë dhe lirinë e Ukrainës është realiteti i ri psikologjik”, tha Chunikhina, duke cituar sondazhet e fundit.

Ukraina beson se do ta fitojë luftën

Rezistenca David kundër Golias ndaj forcave ruse që Moska dikur e quajti “ushtria e dytë më e mirë në botë” pas asaj të Shteteve të Bashkuara, mbush pothuajse çdo ukrainas me pritjen e një fitoreje të afërt ushtarake.

Rreth 97 për qind e ukrainasve janë të bindur se triumfi i Kievit ndaj Moskës është i sigurt, sipas një sondazhi nga Rating Group, një anketues i pavarur, i publikuar në fund të nëntorit.

Kjo vendosmëri e sapogjetur rritej sa herë që Rusia pësonte një disfatë poshtëruese.

“Ne nuk i rezistojmë vetëm armikut tonë, por gjithashtu i mësojmë aleatët tanë” në Perëndim, i tha Al Jazeera-s gjeneral Ihor Romanenko, ish-zëvendës shefi i shtabit të përgjithshëm të Ukrainës pasi dronët ukrainas goditën një aeroport strategjik thellë brenda Rusisë më 5 dhjetor.

Një muaj më vonë, në ditën e parë të vitit 2023, trupat ukrainase vranë të paktën dhjetëra ushtarë rusë në një sulm të madh në Donetsk, një nga sulmet më të përgjakshme të luftës.

I gjithë kombi preku fundin në vitin 2022. Pra, e vetmja rrugë është lart, pasi nëntë nga 10 ukrainas e shohin 2023-n me optimizëm dhe vetëm 6 për qind janë “pesimist”, tha sondazhi i Rating Group.

Dikur i polarizuar thellë midis lindjes dhe jugut rusishtfolës dhe provincave qendrore dhe perëndimore që flasin ukrainasen, kombi ish-sovjetik ka dëshmuar një unitet të paprecedentë emocional dhe politik.

Në qytetin juglindor të Mariupolit, të mbijetuarit ndihmuan njëri-tjetrin të gjenin ujë dhe ushqim mes bombardimeve të pandërprera.

Në rajonet perëndimore, banorët që dikur tallnin rusishtfolësit mirëpritën miliona “lindorë” të zhvendosur.

Në Kiev, njerëzit shkëmbyen këshilla se si të ruanin ushqimin dhe të ngrohnin dhomat e tyre të gjumit me pajisje të improvizuara mes ndërprerjeve dëshpëruese të energjisë për orë të tëra.

“Ka më shumë solidaritet, besim spontan dhe bashkëpunim,” tha psikologia Chunikhina.

Pasojat ekonomike

Por kur bëhet fjalë për ndjenjat individuale, krenaria dhe uniteti i lënë vendin ndjenjave të fajit sepse shumë ukrainas mendojnë se nuk kanë bërë mjaftueshëm për t’i rezistuar agresionit, tha ajo.

Vetëvlerësimi është i pabarabartë dhe i paqëndrueshëm, veçanërisht në mesin e atyre të çrrënjosur nga lufta në një zonë në formë gjysmëhëne në Ukrainën lindore dhe jugore, tha ajo.

Ka më pak tolerancë dhe shumë më shumë stres, dhe shumë ukrainas rrezikojnë të zhvillojnë çrregullime të stresit post-traumatik (PTSD) dhe kushte të tjera psikologjike, tha ajo.

Përsa i përket ekonomisë, gjërat nuk janë aspak optimiste.

Ukraina humbi 30.4 për qind të prodhimit të saj të brendshëm bruto (PBB) në vitin 2022.

Zonat e pushtuara nga Rusia në brezin e ndryshkut në lindje dhe në jug nuk kontribuojnë më në ekonomi. Miliona janë të zhvendosur, të papunë dhe të varfër.

Lexo më tej: Një ditë pas deklaratës së Putinit, media shtetërore ruse: Hyn në fuqi armëpushimi 36 orësh për Ukrainën

Rusia ka kryer një duzinë sulmesh masive në infrastrukturën e Ukrainës pasi raketat dhe dronët e saj synojnë metodikisht stacionet e energjisë dhe ngrohjes, duke goditur gjithashtu ndërtesa banimi, spitale dhe shkolla.

Në vitin 2023, Ukraina përballet me tre skenarë ekonomikë. Asnjëri prej tyre nuk duket shumë optimist, sipas Aleksey Kushch, një ekonomist me bazë në Kiev.

Skenari i parë është se një luftë e zgjatur do të shkaktojë një rënie të lirë ekonomike prej 5 deri në 15 përqind të PBB-së dhe inflacion galopant prej 20 përqind, tha ai.

Kursi i këmbimit të hryvnia, monedha e Ukrainës, megjithatë do të mbetet e qëndrueshme për shkak të infuzioneve të konsiderueshme të ndihmës perëndimore, tha ai.

Skenari i dytë shpaloset nëse lufta përfundon dhe ekonomia rikthehet me rritje të PBB-së prej rreth 5 përqind, inflacion më të vogël dhe një hryvnia më të fortë, tha ai.

Dhe skenari i tretë është një “hibrid” i dy të parëve. Lufta përfundon në verë, ekonomia do të rimëkëmbet ngadalë me zero rritje ekonomike dhe inflacioni dhe zhvlerësimi i hryvnia do të jenë në 20 për qind, tha ai.

“Kombinimi i faktorëve negativë ka më shumë gjasa. Pra, një krizë demografike, një shkatërrim i konsiderueshëm i ekonomisë dhe rritja e varfërisë në më shumë se 50 për qind të popullsisë e pret Ukrainën”, tha Kushch për Al Jazeera.

Frika nga një ofensivë e përtërirë ruse

Ndërkohë, frika e Ukrainës vazhdon për sulme potencialisht masive ruse nëpërmjet Bjellorusisë, aleatit kryesor të Moskës.

Javët e fundit, mijëra trupa ruse janë grumbulluar në Bjellorusinë jugore, pranë kufirit me Ukrainën dhe rreth 200 km (124 milje) në veri të Kievit.

Minsk ka thënë se nuk do t’i bashkohet luftës së Rusisë, por ka lejuar Moskën të përdorë territorin bjellorus për të pushtuar Ukrainën më 24 shkurt.

“Ne po bëhemi gati për çdo lloj skenari të mbrojtjes. Kushdo që dëshiron të bindë Minskun, nuk do t’i ndihmojë, ashtu si çdo ide tjetër e sëmurë në këtë luftë kundër Ukrainës dhe ukrainasve,” tha Zelenskyy në video më 18 dhjetor.

Vetëm disa orë më parë, presidenti rus Vladimir Putin për herë të parë vizitoi selinë e “operacionit special ushtarak”, siç e quan Moska pushtimin, në një vend të pazbuluar.

Dhe një ditë më parë, ministri i tij i Mbrojtjes Sergei Shoigu “inspektoi” vijën e frontit në rajonin juglindor të Ukrainës, Donetsk.

“Gjithçka duket si goditjet e fundit të gjera përpara një avancimi të madh rus nga të paktën dy anët. Veriu i Luhanskut [në lindje të Ukrainës] dhe Bjellorusia”, tha Nikolay Mitrokhin, një historian me Universitetin e Bremenit të Gjermanisë, për Al Jazeera.