Analiza/ Si përndjekia nga drejtësia po e bën Trump-in shumë më të fortë

Në podium në një tubim të fushatës në Ioua, të martën mbrëma, Donald Trump sfidoi vendimin e Gjykatës së Lartë të shteti të Kolorados që kërcënon ta largojë atë nga votimi presidencial në shtet.

“Kurrë mos harroni,” i tha ai turmës. “Armiqtë tanë duan të ma marrin lirinë, sepse unë kurrë nuk do t’i lejoj ata t’ju heqin lirinë. Është shumë e thjeshtë, nuk do t’i lë ata ta bëjnë këtë.” 

Kjo ngjarje shënoi një kapitull të ri në thellimin e përplasjes midis ish-presidentit dhe sistemit amerikan të drejtësisë.

Gjykata e Kolorados deklaroi se Trump nuk mund të jetë në fletët e votimit të republikanëve për President në atë shtet sepse ai ishte përfshirë në protestat pas zgjedhjeve të vitit 2020, që kulmuan me sulmin e 6 janarit 2021 në Kapitolin e SHBA nga një grup mbështetësish të tij. Vendimi i Gjykatës në Kolorado godet pikërisht ambiciet e Trump për të rifituar Shtëpinë e Bardhë në vitin 2024.

Por siç ka bërë Trump me 91 akuzat penale me të cilat po përballet në të gjitha juridiksionet shtetërore dhe federale këtë vit, ai do të përpiqet ta kthejë kërcënimin e fundit ligjor në flori politik. Është një mundësi për të që të shqetësojë mbështetësit e tij dhe të krijojë simpati në të gjithë partinë republikane me më pak se një muaj para se votuesit të fillojnë të votojnë në grupet parlamentare të Ioua-s.

Vendimi bombë u përshëndet nga demokratët dhe kundërshtarët e Trump si një moment i ri ku Trump më në fund do të vendoset para përgjegjësisë. Por rruga ligjore për ta ndaluar atë nga gara për Shtëpinë e Bardhë është ende shumë e vështirë.

Një gjë është e qartë: Gara presidenciale e Amerikës në 2024 do të ngjajë shpesh herë me një dramë gjyqësore. Dhe beteja për Shtëpinë e Bardhë mund të jetë po aq për kaosin gjyqësor që rrethon Trump, sa do të jetë për çështjet tradicionale si ekonomia, imigracioni dhe punët e jashtme që debatohen në zgjedhjet më konvencionale.

Deri më tani, lufta e Trump kundër akuzave se ai komplotoi për të përmbysur zgjedhjet e 2020-ës vetëm sa e ka zmadhuar epërsinë e tij në garën për kandidat presidencial brenda Partisë Republikane. Mbështetësit e tij dhe disa nga kritikët e tij thonë se kjo dinamikë mund të përforcohet sërish pas lëvizjes së Kolorados.

“Kur pikturohet se një gjykatës liberal apo një prokuror liberal vendos gishtin e madh në peshoren e drejtësisë, ajo ofendon ndjeshmërinë e njerëzve në mes,” i tha Chip Saltsman, kryesuesi i fushatës për ish-kandidatin presidencial Mike Pence, Financial Times. “Është karburant për bazën.” 

Duke folur për FT në Uaterloo të martën, Bobby Kaufmann, një ligjvënës i shtetit të Ioua-s që ka mbështetur Trump, tha se paditë me të cilat po përballej nga Nju Jorku në Fulton County, Georgia, ishin një “tallje”. 

“Nëse shikoni se çfarë ka ndodhur që nga këto akuza, nuk ka qenë gjë tjetër veçse lart, lart, lart në sondazhe, sepse banorët e zakonshëm të Ioëa-s dhe amerikanët e zakonshëm e kuptojnë se nëse kjo mund t’i ndodhë një miliarderi njujorkez, sigurisht që mund të na ndodhë edhe ne djemve të vegjël”, tha Kaufmann, babai i të cilit, Jeff Kaufmann, kryeson partinë republikane në Ioua dhe gjithashtu ka mbështetur Trump.

Pas bombës nga Kolorado, kundërshtarët republikanë të Trump u mblodhën të gjithë në mbrojtje të tij.

Nikki Haley, ish-guvernatorja e Karolinës së Jugut, u tha gazetarëve se ajo synonte të mundte Trumpin “në mënyrë të drejtë”, duke shtuar: “Ne nuk kemi nevojë të kemi gjyqtarë që marrin këto vendime, ne duhen votues për të marrë këto vendime.” 

Guverantori i Floridas, Ron DeSantis akuzoi demokratët se “abuzonin pushtetin e tyre” për të ndjekur Trump përmes sistemit ligjor. Por guvernatori i Floridës u përpoq gjithashtu të argumentonte se vendimi i fundit ishte një arsye që pjesëmarrësit e grupit parlamentar të Ioua-s dhe votuesit e tjerë primar ta zgjedhin atë në vend të ish-presidentit.

“A duam që viti 2024 të jetë rreth këtij gjyqi, atij rasti, këtij rasti, që duhet të investojmë qindra milionë dollarë në gjëra ligjore?” DeSantis tha në përgjigje të pyetjes së një votuesi në lidhje me vendimin e Kolorados. “Apo duam që viti 2024 të jetë për çështjet tuaja, për të ardhmen e vendit?” 

Sarah Longuell, një strategjist anti-Trump, postoi në X: “Unë mendoj se duhet ta mposhtim Trumpin në kutinë e votimit, jo në gjykatë”. 

Gjykata supreme e Kolorados e skualifikoi Trumpin nga votimi presidencial republikan i shtetit mbi bazën se ai u përfshi në kryengritje, kur një grup mbështetësish të tij sulmuan Kapitolin e SHBA në një përpjekje për të ndaluar certifikimin e fitores së Joe Biden në zgjedhjet presidenciale. Në një vendim 4-3, shumica citoi Amendamentin e 14-të të Kushtetutës së SHBA-së, i ratifikuar pas Luftës Civile. Ky amendament ndalon këdo që të mbajë poste nëse ata janë përpjekur të rrëzojnë qeverinë.

“Vendimi i gjykatës nuk është vetëm historik dhe i justifikuar, por është i nevojshëm për të mbrojtur të ardhmen e demokracisë në vendin tonë”, tha Noah Bookbinder, president i grupit “Qytetarë për Përgjegjësi dhe Etikë në Uashington”, i cili kishte mbështetur paditësit në këtë rast.

Jason Crou, një kongresmen demokrat i Kolorados, e mirëpriti vendimin. “Kushtetuta mbron të drejtën e votës dhe ndalon kandidatët që abuzojnë me procesin ose kryejnë kryengritje. Donald Trump i ka bërë të dyja”, shkroi ai në X.

Por gjykatat në një pjesë të vogël të shteteve të tjera deri më tani kanë hedhur poshtë argumentin se Amendamenti i 14-të e ndalon Trump të mbajë detyrën. Trump është zotuar të paraqesë një apel kundër vendimit të Kolorados në Gjykatën e Lartë të SHBA-së dhe gjykata e Kolorados e ka pezulluar vendimin e saj deri më 4 janar për t’i dhënë Gjykatës së Lartë një shans për të vendosur nëse do të ndërhyjë apo do të lejojë që vendimi të hyjë në fuqi.

Kjo e ka vënë Gjykatën e Lartë të SHBA-së në mes të një tjetër beteje politike të tensionuar dhe urgjente.

Trump nuk është dënuar për kryengritje kundër SHBA-së, madje edhe akuzat penale shtetërore dhe federale me të cilat po përballet në lidhje me përpjekjet e tij për të përmbysur rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020 nuk përfshijnë kryengritjen.

Nëse Gjykata e Lartë e SHBA-së merr çështjen e Kolorados, “do të isha i tronditur nëse [ajo] nuk e anulon atë vendim,” tha Klarman. “Unë thjesht nuk mendoj se ka ndonjë argument të mirë në një demokraci se pse një gjykatë duhet të pengojë shumicën e votuesve republikanë të kenë preferencat e tyre.” 

Sa i përket Bidenit, ai u tha gazetarëve se nuk do të komentonte vendimin e Kolorados dhe efektin e këtij vendimi kundrejt rivalit të tij të mundshëm në kandidimin e vitit të ardhshëm për Shtëpinë e Bardhë.

“Nëse zbatohet amendamenti i 14-të (në këtë rast), unë do t’ia lë gjykatën të marrë atë vendim,” tha presidenti Biden. “Por ai sigurisht mbështeti një kryengritje. Nuk ka pikëpyetje për të. Asnjë. Zero. Dhe ai duket se po dyfishon (Biden nënkupton kryengritjen).” 

Financial Times, përshtati në shqip ©LAPSI.AL