Analiza e New York Times/ Në krizën e Ukrainës, Putin përballet me një zgjedhje të ashpër

Rusia mund të marrë kontrollin mbi Ukrainën ose të mbajë lidhje të forta ekonomike me Europën. Do të jetë e vështirë t’i bëjë të dyja.

Ndërsa angazhohet në diplomaci shtrënguese me Perëndimin, Presidenti Vladimir Putin i Rusisë përballet me një zgjedhje të ashpër: Ai ose mund të lëvizë ushtarakisht për të kontrolluar Ukrainën ose mund të ruajë lidhjet ekonomike me Europën. Por do ta ketë të vështirë t’i bëjë të dyja.

Për mirë apo për keq, marrëdhënia europiane me Rusinë është një marrëdhënie ndërvarësie.

Europa ka ende shumë nevojë për gazin dhe naftën ruse, dhe Rusia për të ardhurat nga shitja e tyre. Gazi rus përbën 40 për qind të furnizimeve të kontinentit. Në Gjermani është më shumë se 55 për qind dhe nafta ruse 25 për qind. Në të njëjtën kohë, Rusia ende mbështetet shumë në shitjet e energjisë, të cilat përfaqësojnë më shumë se 30 për qind të ekonomisë së saj dhe më shumë se 60 për qind të eksporteve të saj.

Kjo do të thotë se edhe nëse vendosen sanksione, Europa do të duhet të vazhdojë të blejë energji nga Rusia, pavarësisht nëse gazsjellësi Nord Stream 2, i cili është projektuar për të sjellë gazin rus në Europë, duke anashkaluar Ukrainën, do të nisë së funksionuari apo jo. Megjithatë, kontinenti më pas do të diversifikonte furnizimet shumë më shpejt larg Moskës.

Aq sa po afrohen tani Rusia dhe Kina, siç dëshmohet nga një deklaratë e përbashkët e jashtëzakonshme e bërë nga Putin dhe lideri kinez Xi Jinping javën e kaluar në Lojërat Olimpike, tregut kinez do t’i duheshin shumë vite për të kompensuar humbjen e Europës.

Putin pa dyshim që do t’i drejtohej Kinës, tha Alexander Gabuev, kryetar i Programit “Rusia në Azi-Paqësor” në Qendrën Carnegie në Moskë. “Nëse një luftë e re ndodh në Ukrainë, Vladimir Putin sërish do të ketë nevojë për një mik dhe ai mik do të jetë shoku i tij i pasur, aleati dhe fqinji i tij, Xi Jinping”, tha zoti Gabuev.

Të dy vendet po përpiqen të paraqesin një front të bashkuar kundër ndikimit global të Shteteve të Bashkuara, si në Europë ashtu edhe në Azi. Por, se sa Rusia dëshiron të largohet nga tregjet e saj Europiane dhe sa Kina dëshiron të zemërojë europianët, këto janë pyetje të hapura.

Kina, gjithashtu, ka interesa të rëndësishme tregtare dhe diplomatike në Europë, të cilat nuk do të dëshironte t’i rrezikonte duke përqafuar nga afër një Rusi agresive, dhe Pekini ka qenë gjithmonë një mbështetës i vendosur i kufijve ndërkombëtarë dhe kundër ndërhyrjeve të jashtme. Ndërsa Pekini dhe pjesa më e madhe e vendeve të botës e konsiderojnë Tajvanin një pjesë të Kinës, Ukraina është një rast krejtësisht i ndryshëm.

Marrëdhëniet në rritje Rusi-Kinë, tha zoti Gabuev, po i kundërvehen gjithnjë e më shumë Uashingtonit, “por nuk është një aleancë ku të dyja palët mbështesin njëra-tjetrën për gjithçka”. 

Një shkëputje e madh me Europën mund të zgjasë plot një dekadë, dhe do të dëmtonte besueshmërinë e Rusisë si një partner tregtar dhe diplomatik i besueshëm për edhe më gjatë.

Kjo thekson rëndësinë e Bashkimit Europian dhe gatishmërinë e tij për të sanksionuar Rusinë si një mënyrë për të penguar Putin; Përforcimet e trupave të NATO-s janë më pak për parandalimin sesa për sigurinë. Askush nuk pret që Rusia të testojë angazhimin e NATO-s ndaj mbrojtjes kolektive të anëtarëve të saj, të cilat nuk e përfshijnë Ukrainën.

Shtetet e Bashkuara gjithashtu mund të përdorin sanksione të rëndësishme ekonomike, veçanërisht mbi bankat ruse dhe importin e pjesëve kryesore teknike, si çipat. Por Shtetet e Bashkuara kanë një tregti relativisht të vogël me Rusinë krahasuar me Bashkimin Europian, i cili është partneri më i madh tregtar i Rusisë.

Pra, ka shumë rëndësi se si Bashkimi Europian zgjedh të ushtrojë çështjet e saj të pushtetit ekonomik, prandaj administrata e Bidenit ka shpenzuar aq duke informuar europianët dhe duke u lidhur me ta.

Dhe pavarësisht dallimeve midis vendeve Europiane, të cilat do të paguajnë çmimin më të madh për sanksione dhe kundër-sanksione ruse, gjatësia e kësaj krize ka mundësuar negociata thelbësore për një paketë serioze të sanksioneve, përkthen lapsi.al. Zyrtarët Europianë kanë ndërtuar atë që ata e konsiderojnë një grup të fuqishëm bazë të sanksioneve nëse Rusia pushton Ukrainën, me mundësi për ta rritur atë në varësi të asaj që Putin do të bëjë.

Qeveria e re gjermane, me koalicion trepartiak, tani ka pasur kohë për të debatuar çështjen brenda vendit dhe për t’u angazhuar në një paketë serioze sanksionesh, duke përfshirë tashmë edhe goditjen e Nord Stream 2. Miratimi gjerman i tubacionit ka qenë i ngadalshëm deri të paktën këtë verë, dhe duke folur së bashku me kancelaren Olaf Scholz në Uashington këtë javë, Presidenti Biden tha: “Nëse Rusia pushton, kjo do të thotë tanke ose trupa që kalojnë përsëri kufirin e Ukrainës, atëherë nuk do të ketë më një rrymë Nord 2.” 

Por Europa është e ndjeshme edhe ndaj kundër-sanksioneve ruse, pra jo vetëm ndërprerjeve në furnizimin me energji (gaz dhe naftë), të cilat Moska mund t’ia fajësojnë aksidenteve ose dëmtimeve të tubacioneve dhe jo sikur po shkel kontratat me Europën. Edhe pak ditë të ndërprerjeve të gazit do të rrisin çmimet e larta të energjisë, duke tronditur votuesit dhe duke panikosur tregun e aksioneve.

Europa varet nga Rusia edhe për lëndë të para të ndryshme të rëndësishme, nga paladiumi, tek titani, e deri te potasi, një eksport i madh i Bjellorusisë kritik për plehrat, pavarësisht sanksioneve ekzistuese. Çështja, tha një zyrtar i lartë europian, është të sigurohet që Rusia, objektivi i sanksioneve, të ndjejë më shumë dhimbje sesa europianët.

Pra zyrtarët e BE-së po diskutojnë se cilat vende mund të lëndohen më shumë nga sanksionet apo ndonjë përgjigje ruse dhe çfarë mund të bëjë Brukseli për të kufizuar dhimbjen. Kroacia u mor si një shembull i mirë pasi Rusia u godit nga BE-ja me sanksione në vitin 2014, pas aneksimit të Krimesë dhe rrëzimit të një avioni malajzian nga separatistët pro-rusë në Ukrainën lindore. Kroacia u ndikua nga kundërsanksionet ruse, duke përfshirë ndalimin e disa importeve ushqimore. Brukseli më pas punoi me Zagrebin për të minimizuar humbjet.

Si gjithmonë, shumë varet nga zoti Putin.

Nigel Gould-Davies, një ish-diplomat britanik tani me Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike, mendon se kjo periudhë e detyrimit diplomatik “nuk është një alternativë ndaj agresionit, por një prelud i mundshëm” – citon lapsi.al, me ngritjen ushtarake të Rusisë rreth Ukrainës, shoqëruar me sulme kibernetike dhe një reduktim të furnizimeve me gaz në Evropë, duke treguar përgatitje të paprecedentë për veprime ushtarake.

Por përgjigja e Shteteve të Bashkuara dhe Europës ka qenë çuditërisht e fortë, shkruan ai, duke reduktuar opsionet e Putin ndërsa Ukraina po shkon drejt Perëndimit. Tani, tha ai, “agresioni është opsioni i vetëm që nuk është i sigurt se do ta lërë Rusinë në një pozitë diplomatike më të keqe se përpara përgatitjeve të krizës”. 

Dmitri Trenin, drejtori i Qendrës së Moskës Carnegie, nuk është aq i sigurt. Putin mund të shpallte lehtësisht një fitore diplomatike, argumentoi Trenin në gazetën ruse Kommersant dhe tha se Putin ishte në gjendje të “detyronte Perëndimin të negocionte përfundimisht me ne për çështjet e sigurisë europiane”. Kjo përfshin ringjalljen e marrëveshjeve të Minskut, të cilat përcaktuan një rrugë për një Ukrainë më federale dhe një armëpushim të qëndrueshëm atje.

Ose Putin mund të hedhë zarin ushtarakisht, gjë që Trenin e konsideron si të pamundur duke pasur parasysh rrezikun e gjakderdhjes dhe koston ekonomike.

Putin do t’i dilte më mirë me një operacion më të vogël, si pushtimi i Donetskut dhe Luhanskut në Ukrainën lindore, të cilin Duma ruse tashmë e ka votuar ta aneksojë, ose një seri sulmesh kibernetike që tronditin qeverinë ukrainase dhe do të kishte shumë më pak gjasa që të prodhojnin sanksione ndëshkuese nga Uashingtoni dhe Brukseli.

Megjithatë, tha Trenin, në Rusi është shfaqur një politikë e re, e cila shkëputet nga përpjekjet e kaluara nën drejtimin e Mikhail Gorbaçovit dhe Boris Jelcinit për t’u integruar dhe bashkëpunuar me Perëndimin.

“Po sikur ndarja nga Perëndimi për të cilën foli presidenti Putin si përgjigje ndaj perspektivës së ‘sanksioneve nga ferri’ të SHBA-së bëhet realitet?” pyeti ai. “Po sikur Rusia përfundimisht të nisë një kurs krejtësisht të ndryshëm të politikës së jashtme dhe të brendshme, i cili do të përfshinte gjithashtu sferat ekonomike, sociale dhe ideologjike?” 

Vetëm zoti Putin mund t’i përgjigjet pyetjes, tha Trenin. “Është e pamundur të kuptosh përgjigjen e tij nga jashtë. Rusia ka aftësitë për të zbatuar të dy skenarët.” 

/New York Times, përshtati në shqip ©LAPSI.AL