Ndërsa samiti i klimës COP26 vazhdon në Glasgoë këtë javë, fokusi kthehet tek efekti që ka ndryshimi i klimës tek gratë dhe vajzat në mbarë botën për “Ditën e Gjinisë” më 9 Nëntor.
Ndërsa ndryshimet klimatike prekin të gjitha vendet dhe të gjithë njerëzit, pranohet gjerësisht se popullatat e cenueshme – të varfërit, ata me ushqim dhe strehim të paqëndrueshëm dhe ata që mbështeten në bujqësi – janë më të rrezikuar të përjetojnë efektet negative të modeleve të paparashikueshme të motit, më pak ushqim, uji i pasigurt dhe kushtet e paqëndrueshme të jetesës.
Gratë dhe vajzat tashmë përballen me pabarazi gjinore dhe kur godet fatkeqësia, gjithnjë e më shumë për shkak të ndryshimeve klimatike, janë ato që përballen me beteja unike pas kësaj.
Dhuna
Në vitin 2019, PNUD kaloi kohë në komunitetet ligatinore të Ugandës, të cilët varen nga bujqësia për jetesën e tyre. Siç pritej, studiuesit dëgjuan se si ndryshimi i klimës kishte ndikuar në modelet e motit, duke reduktuar të korrat dhe bagëtitë në të cilat mbështeteshin komunitetet.
Çuditërisht, ata mësuan gjithashtu se si ndryshimi i klimës e përkeqësoi dhunën ndaj grave.
Gratë dhe vajzat detyroheshin të bënin udhëtime të gjata gjatë stinëve të thatësirës për të marrë ushqim dhe ujë, duke i ekspozuar ato ndaj shitësve, fermerëve dhe pronarëve të tokave që do t’i sulmonin seksualisht.
Ndërsa gratë ishin të lodhura nga këto udhëtime të mundimshme dhe ngarkesa në rritje, ato nuk ishin të interesuara për seksin me burrat e tyre dhe disa gra rrëfenin rastet kur burrat e tyre iu përgjigjën mungesës së dëshirës seksuale me dhunë.
Hulumtimi tregoi gjithashtu se si të korrat e dobëta, humbja e bagëtive, të ardhurat e ulëta dhe pasiguria ushqimore ushtronin presion mbi burrat dhe ata shpesh përdornin alkool dhe bëheshin të dhunshëm brenda shtëpisë.
Kur shtëpitë shkatërrohen nga uraganet ose ciklonet, gratë detyrohen të ikin në kampet e përkohshme të zhvendosjes, ku ato janë të ekspozuara ndaj dhunës në rritje nga të huajt.
Relief Web punoi me Sathi, një vajzë e re 14-vjeçare nga Bangladeshi, e cila u detyrua të zhvendosej në një kamp kur shtëpia e saj u përmbyt.
“Natën nuk mund të fle”, thotë ajo. “Nuk kishte derë. Vetëm një fletë plastike mbi kokën tonë. Nëna ime nuk ka fjetur kurrë. Ajo ishte e shqetësuar për mua dhe motrën time.”
Martesa e fëmijëve
Për familjet që tashmë jetojnë në varfëri dhe pasiguri ekstreme dhe mungesë arsimi, rreziqet natyrore dhe moti ekstrem për shkak të ndryshimeve klimatike mund të jenë pika kthese ku familjet ndjehen të detyruara të martojnë vajzat e tyre për mbijetesë.
Ndërsa lidhjet midis ndryshimit të klimës dhe martesës së fëmijëve nuk janë hulumtuar apo evidentuar globalisht, ka pasur raporte ku familjet martojnë vajzat e tyre për të mbrojtur vajzat e tyre dhe reputacionin familjar.
“Për shkak të varfërisë, prindërit i martojnë vajzat e tyre si unë në një moshë shumë të hershme,” thotë Sarmin, një vajzë 14-vjeçare në Bangladesh, për Relief Ëeb. “Jeta është shumë e vështirë për vajzat e reja në fshat.”
Familja e Sarmin humbi gjithçka pas një sërë përmbytjesh dhe si pasojë e martoi atë në një familje tjetër për ta mbajtur të sigurt dhe të ushqyer.
Kontracepsioni
Ndërsa gratë përballen me ndërprerjet klimatike, është thelbësore që ato të kenë akses në kontracepsion për të shmangur shtatzënitë e mëtejshme në mes të krizave.
Por që nga viti 2011, rreth 11.5 milionë grave iu është ndërprerë mundësia për kontracepsion për shkak të zhvendosjes së lidhur me klimën.
Gjatë dekadës së ardhshme, parashikohen 6.2 milionë shtatzëni të padëshiruara, 2.1 milionë aborte të pasigurta dhe 5800 vdekje të nënave nëse nuk plotësohet kërkesa e lartë për kontracepsion.