Thuaj çfarë të duash për Vladimir Putin, por lufta e tij kundër Ukrainës i hapi sytë europianëve ndaj disa të vërtetave të nënvlerësuara prej kohësh. Njëra është se edhe pas më shumë se 70 vitesh paqeje relative në kontinent, neglizhimi i sigurisë ushtarake paraqet rreziqe të mëdha. Një tjetër është se “ëndrra e gjelbër” e ekonomive moderne të fuqizuara ekskluzivisht nga energjitë e rinovueshme mbetet e paarritshme – dhe aksesi i besueshëm në furnizime të lira të energjisë mbetet thelbësor.
Ndërsa e vërteta e parë u bë e dukshme sapo trupat ruse kaluan në Ukrainë më 24 shkurt, e dyta vetëm gradualisht ka depërtuar në ndërgjegjësimin e publikut. Në fakt, shumë kanë bërë thirrje për një embargo ndaj importeve evropiane të gazit rus. Duke argumentuar kështu se kjo jo vetëm që do të minonte aftësinë e Moskës për të zhvilluar luftën e saj, por gjithashtu do të përshpejtonte përparimin drejt Nirvanës së gjelbër. E gjitha kjo lëvizje me kosto minimale për Evropën në termat e GDP-së së humbur.
Një studim i ri e ekspozon këtë argument për fantazinë që është. Nëse furnizimet me gaz nga Rusia ndërpriten, Gjermania thjesht nuk do të jetë më në gjendje të prodhojë 300 produktet e saj më intensive me gaz. Për të qenë të sigurt, studimi vëren se këto produkte mund të zëvendësohen nga importi. Por ky vlerësim nuk merr parasysh humbjet e mirëqenies që do të rezultonin nga detyrimi i Gjermanisë për të paguar çmime shumë më të larta për këto produkte. Humbje që do të jehonin në të gjithë ekonominë.
Lexo më tej: Gjermani: Shtrenjtimi i energjisë nxit deindustrializimin
Për shkak të efektit të kushteve të tregtisë, mirëqenia e konsumatorëve të gazit dhe mallrave me intensitet të gazit do të binte me rritjen e çmimit të këtyre artikujve të importuar tashmë. Vetëm për shkak se kjo rritje çmimi nuk përfshihet në përkufizimin e PBB-së reale, efektet e një embargoje të gazit në PBB-në evropiane duken të vogla.
Për më tepër, nuk do të prekeshin vetëm konsumatorët e drejtpërdrejtë të 300 produkteve. Nëse, për shembull, metanoli dhe amoniaku që formojnë bazën e prodhimit të plehrave dhe shumë produkte të tjera kimike duhet të importohen nga SHBA, në vend që të prodhohen në vend, industritë në rrjedhën e poshtme dhe ato plotësuese me vlerë të shtuar në Gjermani mund të humbasin konkurrencën. Shumë punë mund të preken derisa të gjendet një bilanc i ri. Nuk është çudi që BASF, kompania më e madhe kimike në botë, ka vendosur të investojë deri në 10 miliardë euro në një fabrikë të re në Kinë.
Zëvendësimi i burimeve të rinovueshme për lëndët djegëse fosile nuk është zgjidhja që shumë besojnë se është. Lëndët djegëse të varura nga moti si era dhe dielli janë thjesht shumë të paparashikueshme për të fuqizuar ekonomitë moderne në mënyrë të besueshme, që do të thotë se burimet e energjisë “të rregullueshme” – qymyri, gazi dhe bërthamore – mbeten thelbësore për të zbutur paqëndrueshmërinë duke u luhatur në mënyrë të kundërt ndaj energjisë së erës dhe diellore. Në një rast të zgjatur “të errësirës” të zgjatur, kur era nuk po fryn dhe dielli nuk shkëlqen, këto burime madje do të duhet të plotësojnë të gjitha kërkesat për energji vetë.
Lexo më tej: Kriza, Scholz vendos t’i lërë në punë centralet bërthamorë
Përqafimi i transportit elektrik (në vend të gazit), ngrohjes dhe pajisjeve shtëpiake do ta përkeqësojë këtë problem duke gjeneruar kërkesë edhe më të madhe për energji elektrike. Kjo kërkon që stoku i impianteve të rregullueshme të energjisë të rritet në proporcion. Për Gjermaninë, që po i shmanget qymyrit, kjo do të thotë termocentrale me gaz. Por gazi tashmë është në mungesë. Ndaj, duhet gjetur një zgjidhje tjetër.
Dikush mund të argumentojë se për këtë shërbejnë bateritë. Me mbledhje energjie kur është e disponueshme dhe ruajtjen e saj derisa të jetë e nevojshme. Por ndërsa bateritë në, të themi, makinat elektrike një ditë do të jenë në gjendje të zbutin luhatjet afatshkurtra në aksesin e energjisë, ne nuk jemi ende aty. Madje nuk jemi as afër. Edhe me teknologjitë më të avancuara të baterive, një ose dy ditë pa erë ose diell do ta ndalonin transportin elektrik. Makinat elektrike përkeqësojnë problemin e mbulimit sezonal. Për sa kohë, pra, para se të kemi bateri që mund të kompensojnë luhatjet sezonale në furnizimet e rinovueshme, duke ruajtur mjaftueshëm energji elektrike – të prodhuar nga dielli i verës dhe stuhitë e vjeshtës – për të kaluar jo vetëm automjetet tona, por të gjitha ekonomitë tona gjatë dimrit?
Lexo më tej: Shqipëria e treta në Europë, për varësinë e lartë nga burimet e rinovueshme të energjisë më 2020
Një e ardhme më realiste, edhe pse ende e largët, do të varej nga termocentralet me karburant hidrogjeni për të kapërcyer boshllëqet e lëna nga era dhe dielli. Por nëse hidrogjeni do të prodhohet ekonomikisht, elektrolizuesit kanë nevojë për një furnizim të qetë dhe të qëndrueshëm me energji elektrike, diçka që ata supozohet ta japin vetë. Se si mund të zgjidhet kjo dilemë është ende në ajër.
Lufta e Ukrainës ka ekspozuar pamëshirshëm mangësitë e tranzicionit të energjisë së gjelbër. Duke detyruar kështu vende të tilla si Gjermania në një eksperiment energjetik në kohë reale. Tani për tani, ata nuk kanë zgjidhje tjetër veçse të blejnë furnizime jashtëzakonisht të shtrenjta të gazit natyror të lëngshëm. Të importojnë dhe nxjerrin më shumë gaz natyror vendas. Si dhe të mbështeten në energjinë bërthamore, të prodhuar në vend ose të importuar.
The Guardian, përshtati në shqip ©LAPSI.AL