Investimet e huaja në pasuri të paluajtshme pësuan rënie për të dytin tremujor radhazi. Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, për tremujorin e dytë të këtij viti investimet e të huajve në pasuri të paluajtshme në Shqipëri kishin vlerën e 78 milionë eurove, në rënie me 6% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Në total, për të gjithë 6-mujorin e parë të vitit, vlera e investimeve të huaja në pasuri të paluajtshme ka zbritur në 127 milionë euro, në rënie me 14.2% krahasuar me 6-mujorin e parë të vitit të kaluar. Megjithatë, sektori i pasurive të paluajtshme vazhdon të ruajë një pozicion të rëndësishëm në strukturën e investimeve të huaja, duke u renditur i dyti për flukset e reja, pas industrisë nxjerrëse.
Blerjet e shtetasve të huaj në vitet e fundit janë bërë një faktor me peshë të konsiderueshme në tregun e pronave në Shqipëri dhe kanë shënuar rritje të shpejtë veçanërisht pas pandemisë, në periudhën 2021-2022. Për shkak të pozicionit të Shqipërisë, klimës, sistemit të favorshëm të taksimit dhe çmimeve relativisht të ulëta të pronave në bregdet krahasuar me vendet konkurrente, shumë shtetas të huaj kanë vendosin të investojnë në një pronë në Shqipëri.
Por, këtë vit ky segment i blerësve duket se ka filluar të ndikohet nga rritja e normave të interesit. Vitin e kaluar, bankat qendrore nisën një rritje të shpejtë të normave të interesit, si kundërpërgjigje ndaj inflacionit të lartë. Banka kryesore qendrore europiane, duke filluar nga ECB-ja, kanë vijuar me vendosmëri shtrëngimin monetar edhe këtë vit. Mjedisi inflacionist dhe rritja e fortë e normave të interesit mund të ketë nisur të japë efektet e veta në ecurinë e investimeve në prona në Shqipëri nga shtetasit e huaj.
Me rënien e investimeve në prona, sektori me vlerën më të lartë të investimeve të huaja në Shqipëri për këtë vit është rikthyer të jetë industria nxjerrëse.
Për 6-mujorin, investimet në sektorin e industrisë nxjerrëse arritën në 133 milionë euro, në rritje me 16% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Çmimet e larta të naftës bruto në tregjet ndërkombëtare në dy vitet e fundi se kanë nxitur edhe shtimin e investimeve të huaja në nxjerrjen e naftës në Shqipëri. Përveç rolit të investitorit kryesor, Bankers Petroleum, vlerësohet se një peshë në rritje mund të kenë edhe investimet e Shell, në zonën naftëmbajtëse të Shpiragut, ku ekzistojnë pritshmëri për ekzistencën e rezervave të mëdha të naftës bruto.
Rritje mjaft të lartë këtë vit po shënojnë edhe investimet në sektorin financiar, që për 6-mujorin arritën në 120 milionë euro, në rritje me 145% krahasuar me 6-mujorin e parë të vitit të kaluar. Kjo rritja e ka renditur sektorin financiar të tretin në renditjen e investimeve të huaja, pas industrisë nxjerrëse dhe pronave.
Në veçanti, sektori bankar sjell në vazhdimësi flukse të konsiderueshme investimesh, për shkak se rritja e bankave tregtare kërkon shtim gradual të kapitalit aksioner. Një ndikim të konsiderueshëm në këtë sektor ka dhënë edhe forcimi I kërkesave rregullatore për kapital duke filluar nga viti 2019, që ka detyruar aksionerët të forcojnë kapitalizimin, kryesisht nëpërmjet riinvestimit të fitimeve.
Mes sektorëve të tjerë me kontribut të rëndësishëm në investimet e huaja, në rënie këtë vit paraqiten energjetika dhe industria përpunuese. Investimet e huaja në energjetikë kanë rënë në 68 milionë euro, 34% më pak krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Energjetika udhëhoqi rritjen e investimeve të huaja direkte në Shqipëri për vite me radhë, kryesisht falë investimit madhor në gazsjellësin TAP, por edhe projekteve të tjera të rëndësishme të investimeve të huaja, sidomos në energjinë hidrike. Në vitet e fundit, investimet e reja kanë qenë kryesisht të fokusuara në energjinë diellore.
Një tjetër sektor ku këtë vit po shënohet rënie e ndjeshme e investimeve të huaja direkte është industria përpunuese. Për 6-mujorin, investimet e huaja në këtë sektor arritën në 46 milionë euro, në rënie me 45% krahasuar me një vit më parë.
Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, investimet e huaja direkte në gjysmën e parë të vitit arritën një shifër rekord prej 686 milionë eurosh, niveli më i lartë historik i regjistruar ndonjëherë për këtë periudhë të vitit. Vlera e investimeve të huaja direkte deri tani këtë vit paraqitet në rritje me 8% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë./ Monitor