Njëzet e pesë pengje janë liruar nga Hamasi, 13 izraelitë dhe 12 tajlandezë, si pjesë e një marrëveshjeje që ka sjellë një pauzë të përkohshme në armiqësitë dhe përfshin lirimin e palestinezëve të burgosur nga Izraeli.
13 izraelitë ndodhen tek Kryqi i Kuq në Egjipt, sipas zyrtarëve izraelitë dhe raporteve të mediave lokale të premten.
Kryeministri i Tajlandës, Srettha Thavisin, tha se 12 pengje tajlandeze ishin liruar, një zhvillim që nuk ishte parashikuar gjatë spekulimeve në ditët e fundit.
Armëpushimi katërditor shënon thyerjen e parë në shtatë javë të luftës në Gaza dhe ofron një lehtësim për 2.3 milionë palestinezët që kanë duruar bombardimet intensive izraelite, dhe për familjet në Izrael të frikësuara për fatin e të dashurve të tyre të zënë rob gjatë sulmit të përgjakshëm të muajit të kaluar nga Hamasi që nisi këtë konflikt.
Kamionët e ndihmës filluan të hyjnë në Rripin e Gazës nga Egjipti rreth 90 minuta pas fillimit të armëpushimit në orën 5 të mëngjesit me orën lokale. Dy nga kamionët, që përfaqësonin organizatat egjiptiane, mbanin pankarta që shkruanin: “Së bashku për njerëzimin”. Një tjetër shkruante: “Për vëllezërit tanë në Gaza”.
Zyrtarët humanitarë thanë se ndihma ishte një pjesë e asaj që ishte e nevojshme dhe se kishte procedura të forta për të parandaluar Hamasin të merrte për ta përdorur sipas dëshirës karburantin dhe ndihmat e tjera, një shqetësim i shprehur në mënyrë të përsëritur nga zyrtarët izraelitë. Një bllokadë pothuajse totale e Gazës nga Izraeli ka çuar në mungesa akute të të gjitha gjërave thelbësore dhe kushte “katastrofike”, thanë agjencitë e ndihmës.
Objektet mjekësore janë shkatërruar në të gjithë territorin dhe mjekët kanë përshkruar përpjekjet për të trajtuar një numër “dërrmues” të viktimave të plagosur rëndë me furnizime të pamjaftueshme.
Armëpushimi, që zgjat katër ose pesë ditë, u njoftua herët të mërkurën dhe ka rritur shpresat për një pauzë më të qëndrueshme të dhunës.
Shikoni këtë video të përgatitur nga gazetari Arbër Kaceli mbi armëpushimin në Gaza:
Për më shumë video si kjo bëjini një like faqes Lapsi Videos në Facebook
Ofensiva izraelite ka vrarë më shumë se 14,000 njerëz, mijëra prej tyre fëmijë, sipas zyrtarëve palestinezë. Më shumë mendohet se janë varrosur nën rrënoja.
Duke nënvizuar brishtësinë e pauzës katër-ditore, një alarm u dëgjua në Izrael në orën 7:15 të mëngjesit, duke paralajmëruar për një raketë të mundshme që do të vinte nga Gaza që synonte një fshat në Izraelin jugor, e ndjekur nga raportet se Izraeli ka gjuajtur sërish me artileri.
Por gjatë mëngjesit dhe pasdites dukej se ishte vendosur një qetësi relative në pjesën më të madhe të Gazës.
Sipas marrëveshjes, Hamasi do të lirojë të paktën 50 nga afërsisht 240 pengjet kryesisht izraelitë që ka mbajtur që nga fillimi i sulmeve në Izraelin jugor më 7 tetor, ku u vranë 1200 njerëz, kryesisht civilë. Nga ana tjetër, Izraeli do të lirojë të paktën 150 të burgosur palestinezë dhe do të lejojë deri në 300 kamionë me ndihma humanitare në Gaza.
Pengët do të priten individualisht ose në grup nga Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq dhe do të çoheshin përtej kufirit dhe do t’u dorëzoheshin ushtarëve të cilët “do të takonin çdo peng dhe do t’i identifikonin fizikisht … për të parë se këta janë njerëzit e duhur”.
Mjekët do të kryenin një “ekzaminim të plotë fizik” të çdo pengu dhe ata do të mund të telefononin me video anëtarët e familjes në një bisedë të monitoruar nga profesionistë.
“Kjo është shumë e rëndësishme… sepse ne nuk e dimë se çfarë dinë ata. Shumë kanë familjarë që nuk jetojnë më, ka fëmijë me prindër të vrarë, vëllezër e motra që janë vrarë gjithashtu”, tha një këshilltar i kryeministrit izraelit Netanyahu i quajtur Ziv Agmon.
Pengët e liruar do të dërgoheshin më pas në objektet mjekësore rreth Izraelit, ku do të ribashkoheshin me të dashurit e tyre.
“Shpresojmë që fotografia të jetë e bukur në fund të ditës”, tha Agmon, duke shtuar se Izraeli do t’i “përmbahej marrëveshjes”.
Ismail Haniyeh, udhëheqësi i Hamasit, tha në një regjistrim të premten se grupi islamik ishte i përkushtuar ndaj marrëveshjes së armëpushimit dhe shkëmbimit të pengjeve për aq kohë sa Izraeli ishte i angazhuar gjithashtu.
Një total prej 39 të burgosurish palestinezë – 24 gra, duke përfshirë disa të dënuar për tentativë vrasjeje për sulme ndaj forcave izraelite, dhe 15 adoleshentë të burgosur për vepra të tilla si gjuajtja e gurëve – do të liroheshin, thanë autoritetet palestineze.
Në Bregun Perëndimor të pushtuar, familjet prisnin me ankth lajmin për lirimin e të burgosurve. Shkëmbimi i pengjeve dhe të burgosurve femra dhe fëmijë fillimisht ishte planifikuar për të enjten pasdite, por u shty pasi çështjet logjistike të minutës së fundit u zgjidhën gjatë 24 orëve të diplomacisë furishme.
Burime pranë negociatave thanë se Izraeli kishte paraqitur një sërë kërkesash të vonuara për sqarimin e çështjeve praktike dhe kërkoi identifikimin e plotë të pengjeve që Hamasi synonte të lironte. Komunikimi ndërmjet palëve duhet të kalojë nga zyrtarët izraelitë në Katar, më pas te liderët e Hamasit jashtë Gazës dhe në fund ata brenda territorit, një proces që ngadalësoi çdo zgjidhje të çështjeve të pazgjidhura, thanë burimet.
Marrëveshja përfshin ndalimin e fluturimeve ushtarake izraelite mbi Gazën jugore, me aktivitetin ajror mbi Gazën veriore të kufizuar në gjashtë orë në ditë. Izraeli ka rënë dakord të mos arrestojë askënd në Gaza për kohëzgjatjen e armëpushimit, sipas një deklarate të Hamasit.
Hamasi kuptohet se është veçanërisht i shqetësuar nga perspektiva e mbikëqyrjes me dron gjatë lirimit të pengjeve, një proces që do të ekspozonte militantët e tyre dhe potencialisht disa nga infrastrukturat e tyre apo edhe vendndodhjen e liderëve kryesorë.
Raportet sugjerojnë se nëse shkëmbimet e para shkojnë mirë dhe Hamasi mund të gjejë më shumë gra pengje ose fëmijë, do të ketë lirime të mëtejshme nga të dyja palët. Disa burime kanë sugjeruar se armëpushimi mund të zgjasë deri në 10 ditë si rezultat.
Marrëveshja, e arritur pas bisedimeve të gjata dhe komplekse të ndërmjetësuara nga Katari, SHBA dhe Egjipti, vjen më shumë se gjashtë javë pas fillimit të konfliktit.
Pjesë të zonës veriore të Gazës janë shkatërruar dhe deri në 1 milion njerëz janë zhvendosur. Izraeli thotë se ka vrarë mijëra luftëtarë të Hamasit, pa paraqitur prova për numërimin e tij.
Luftimet të enjten kishin vazhduar me intensitet edhe më të madh se normalja, me avionët izraelitë që goditën më shumë se 300 objektiva dhe trupa që u përfshinë në përleshje të rënda rreth kampit të refugjatëve Jabalia në veri të qytetit të Gazës.
Forcat izraelite të mbrojtjes (IDF) u thanë banorëve të Gazës se lufta nuk kishte përfunduar. “Pauza humanitare është e përkohshme”, thuhet në mediat sociale. “Rripi verior i Gazës është një zonë e rrezikshme lufte dhe është e ndaluar të lëvizësh në veri. Për sigurinë tuaj, ju duhet të qëndroni në zonën humanitare në jug.”
Një mesazh i ngjashëm u përsërit në fletëpalosjet e hedhura mbi Gazën jugore, ku pothuajse të gjithë banorët e Gazës po jetojnë pasi u është thënë të largohen nga veriu, ku luftimet midis IDF dhe Hamasit kanë qenë më intensivet.
Izraeli ka rrethuar dhe sulmuar Gazën veriore dhe ka ushtruar presion mbi të gjithë civilët atje që të largohen, gjë që ekspertët e të drejtave të OKB-së thonë se përbën një transferim të dhunshëm, një krim kundër njerëzimit.
Pavarësisht paralajmërimeve, shumë palestinezë të gëzuar por të kujdesshëm dolën nga strehimoret e improvizuara në fillim të armëpushimit për të filluar udhëtimin e gjatë të kthimit në shtëpitë e tyre.
Në qytetin jugor të Khan Younis, i cili ka strehuar dhjetëra mijëra familje të zhvendosura, rrugët ishin të mbushura me njerëz në lëvizje, qindra prej të cilëve shkonin drejt veriut.
Burra, gra dhe fëmijë i mbanin gjërat e tyre në qese plastike, çanta pazari dhe çanta shpine. Një familje u ul në pjesën e pasme të karrocës së mbushur me çanta dhe e tërhiqte nga një gomar. Disa njerëz ngritën sytë drejt qiellit sikur të kërkonin aeroplanë luftarakë izraelitë.
“Tani jam shumë i lumtur, ndihem i qetë,” tha Ahmad Wael, duke ecur së bashku me një dyshek të madh në kokë. “Po kthehem në shtëpinë time, zemrat tona janë të shplodhura, sidomos që ka një armëpushim zyrtar katërditor, më mirë se të kthehemi të jetojmë në çadra. Jam shumë i lodhur duke u ulur atje, pa ushqim dhe ujë. Atje [në shtëpi] mund të jetojmë, pimë çaj, bëjmë bukë duke përdorur zjarr dhe furrë.”
Megjithëse marrëveshja ka rritur shpresat për një armëpushim më të qëndrueshëm, Netanyahu është zotuar se nuk do t’i japë fund fushatës së Izraelit për të shkatërruar Hamasin.
Ministri izraelit i mbrojtjes, Yoav Gallant, tha gjatë një vizite në një bazë detare të enjten: “Ky do të jetë një pushim i shkurtër, në fund të të cilit luftimet do të vazhdojnë intensivisht dhe ne do të krijojmë presion për të rikthyer më shumë pengje. Priten të paktën dy muaj të tjerë luftime.”
Një oficer nga komanda jugore e IDF-së, e cila është përgjegjëse për ofensivën në Gaza, tha për Times of Israel: “Ne do të përdorim shumicën e kohës për hir të gatishmërisë dhe planifikimit të detyrave që priten nga ne menjëherë pas përfundimit të armëpushimit. Ne po përgatitemi të vazhdojmë të sulmojmë me të gjitha forcat menjëherë pas përfundimit të armëpushimit”.
Kufiri verior i Izraelit me Libanin ishte i qetë të premten, një ditë pasi Hezbollahu, një aleat i Hamasit, kreu numrin më të madh të sulmeve në një ditë që nga fillimi i luftimeve atje më 8 tetor.
Lëvizja militante islamike dhe milicia nuk është palë në marrëveshjen e armëpushimit, por pritej gjerësisht të ndalonte sulmet e saj.
The Guardian, përshtati në shqip ©LAPSI.AL