Banka Botërore ka vlerësuar se Shqipëria duhet të investojë mbi 98 milionë dollarë si pjesë e përgatitjes ndaj emergjencave dhe përgjigjen ndaj tyre (EP&R) në kushtet kur kërcënohet nga katastrofat.
Një raport diagnostikues “Gatishmëria emergjente dhe Vlerësimi i Reagimit” jep në detaje tre skenarë për investimet dhe aspektet kyçe ku duhet të ndalet vëmendja duke shprehur se kjo axhendë duhet të mbështetet edhe nga institucione të tjerë ndërkombëtarë.
“Plani i investimeve përfshin tre skenarë investimesh për një shumë totale prej US $ 98,422,500, të përbërë nga një periudhë afatshkurtër pra investimet e kryera gjatë vitit të parë (10,622,000 dollarë amerikanë), investimet afatmesme të kryera gjatë një periudhe një deri në tre vjet (54,810,500 dollarë amerikanë), dhe investime afatgjata të kryera për më shumë se tre vjet (32,990,000 dollarë amerikanë).
Për të siguruar që asistenca teknike do të jetë në dispozicion për investimet e propozuara, axhenda e RP & R e Shqipërisë duhet të mbështetet nga të tjerë partnerë zhvillimi përveç Bankës Botërore” thuhet në raport
Vlerësimi i raportit të BB
Në vitin 2020, Banka Botërore angazhoi Prepared International (PPI) për të mbështetur Programin e menaxhimit të rrezikut nga katastrofat në Ballkanin Perëndimor duke siguruar një vlerësim të gatishmërisë aktuale të emergjencave kombëtare dhe rajonale dhe kapacitetet për tu përgjigjur në të tilla raste.
“PPI ndërmori vlerësime specifike për kapacitetet në pesë vende të Ballkanit Perëndimor (Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut) duke përdorur metodologjinë diagnostike Ready2Respond (R2R – Gati per tu përgjigjur. Bazuar në këto gjetje, PPI identifikoi investimet prioritare të përgatitjes për emergjenca dhe përgjigjes në nivel lokal dhe rajonal. Ky raport përfshin vlerësimin e kapaciteteve të EP&R(përgatitje për emergjencë dhe përgjigja) të Shqipërisë dhe investimet prioritare lidhur me të.
Diagnostikimi është krijuar për të qenë një bazë objektive, e drejtuar nga të dhënat për të angazhuar homologët e vendeve në projekte të zhvillimit të EP&R. Metodologjia mbështetet në pesë komponentë thelbësorë – kornizat ligjore dhe institucionale, informacioni, objektet, pajisjet dhe personeli – të cilat ndahen më tej në 18 kritere, 72 tregues dhe 360 atribute. Shqipëria ka një rezultat të përgjithshëm prej 156 pikësh nga 360. Rezultatet e vendit variojnë mes kritereve dhe treguesve ku rezultatet më të ulëta u shënuan për sistemet e menaxhimit të informacionit dhe gjeomatikën, dhe rezultatet më të larta për gatishmërinë financiare dhe shërbimet sociale emergjente” thuhet në raport.
I njëjti nënvizon se diagnostikimi arrin në përfundimin se sistemi EP&R në Shqipëri është i mirë rregulluar në atë që njihet si përgjigje e përditshme por gjithsesi ka nevoja të qarta që duhet të zhvillohen dhe të zgjidhen më tej. Sistemit EP&R i mungon baza operacionale për përgjigje të efektshme dhe të koordinuar ndërmjet institucioneve, ndaj katastrofave të një shkalle më të gjerë. Sfidat kryesore me të cilat përballet sistemi përfshijnë zbatimin e plotë të ndryshimeve ligjore të vazhdueshme, ndërtimin e institucioneve, krijimi i planeve të nevojshme të emergjencës dhe i një trajnimi të përbashkët kombëtar për qendrat e emergjencave. Sistemi duhet të kërkojë të largohet nga një qasje ad hoc, dhe në vend të kësaj të punojë në një mënyrë sistematike, të qëndrueshme dhe të integruar, duke u mbështetur në një vizion strategjik afatgjatë.
“Diagnostikimi R2R ka identifikuar disa boshllëqe në struktura, kuadër dhe kapacitete. PPI rekomandon që përpara se sistemi të specializohet më tej për të adresuar rreziqet specifike, investimi duhet të përqendrohet në ato komponentë themelorë EP&R në mënyrë që vendi të mund t’i përgjigjet rreziqeve të tij kryesore: tërmetet, përmbytjet, zjarret në pyje dhe rrëshqitjet e tokës. Në të njëjtën kohë, mjedisi i rrezikut përfshin gjithashtu sfida të reja të tilla si ndryshimi i klimës, migrimi, pandemitë, dhe rritjen e turizmit. Sistemi duhet t’i njohë këto sfida, dhe mund të bëjë pjesën e tij duke zhvilluar më tej disa elementë. Këto ndryshime do të ndihmojnë që Shqipëria të jetë e përgatitur të përballet me sfidat ekzistuese dhe të reja në një mënyrë profesionale dhe koherente, duke lejuar nga ana tjetër që sistemi EP&R të rritet në një mënyrë elastike dhe të qëndrueshme. Janë identifikuar disa praktika të mira në vend. Sfida tani është krijimi i një kornize të unifikuar dhe zbatimi i mësimeve të nxjerra për të mbështetur si përpjekjet individuale edhe forcimin e ndërsjellë të iniciativave të ndryshme” thuhet në raport./Monitor