NATO-ja duhet të qëndrojë në Kosovë deri sa Kosova të hyjë në NATO. Sa shpejt?
1.
Ka edhe më shumë. Tridhjetë vjet pas shembjes së Murit të Berlinit, ideja për një Evropë të Bashkuar është në konkurrencë me një Euro-Azi të bashkuar. Serbia do të nënshkruajë pjesëmarrjen në Bashkimin Ekonomik Euro-Aziatik (të prirë nga Rusia, e në shoqëri me Kazakistanin, Kirgistanin dhe shtete të asaj orbite) dy javë para shënimit të tridhjetë-vjetorit të shembjes së Murit të Berlinit.
Po ashtu, në këtë tridhjetë-vjetor të rënies së Murit të Berlinit, sytë e Serbisë tërhiqen edhe më drejt Lindjes, tej Rusisë e drejt Kinës. Ky vend ka investuar, nëpërmjet të ndërmarrjeve të veta shtetërore, rreth katër miliardë dollarë prej vitit 2011 e këtej, dhe ka zotuar pesë miliardë dollarë kredi për investime infrastrukturore. Firma kineze “Huawei” tashmë ka instaluar teknologjinë për njohje faciale (facial recognition) , me të cilin kompjuterët e policisë së Beogradit mund ta identifikojnë çdo person të cilin e konsiderojnë të rrezikshëm apo në fjalorin e sigurimsave serbë, “interesant nga aspekti i sigurisë”.
Nëse kjo firmë e instalon edhe rrjetin mobil 5G në Serbi, mund të hapet mundësia që të rritet për një shkallë shumë më të lartë përgjimi në Kosovë, nëpërmjet rrjetit telefonik serb në Kosovë, të cilin e ka legalizuar pushteti i Kosovës në bisedimet e veta në Bruksel.
2.
Kosova është e pasigurt në një Evropë që ka hyrë në cikël dilemash, dilemash që fillojnë me Brexitin në Perëndim dhe arrijnë te sa do të depërtojnë fuqitë joevropiane nga Lindja (Rusia, Kina, mbase Turqia). Për Kosovën, konflikti i papërfunduar me Serbinë është vetvetiu pengesë për finalizimin e shtetndërtimit. Por ky konflikt i papërfunduar është njëkohësisht mjet i Rusisë për të penguar konsolidimin e demokracisë liberale në Evropë, të simbolizuar nga anëtarësimi në NATO dhe BE. Rusia u përpoq, me tentim grusht shteti në Mal të Zi (përfshirë këtu edhe planin për vrasjen e liderit të saj Gjukanoviq), të ndalë aderimin e këtij vendi në NATO. Rusia u përpoq, nëpërmjet të trazimit të skenës në Maqedoninë Veriore, të pengojë të njëjtën gjë. Në Kosovë dhe Bosnjë-Hercegovinë, Rusia tregoi me sukses se si mund të pengojë konsolidimin demokratik, me zgjerim të NATO-s dhe të BE-së. Kosova dhe Bosnjë-Hercegovina mbahen si konflikte të papërfunduara – e para në relacion me Serbinë, e dyta në relacion me Republikën serbe brenda shtetit – dhe kështu të paafta për të ecur drejt konsolidimit demokratik. Në pikëvështrimin rus, Kosova gjendet në hartë së bashku me Ukrainën, Gjeorgjinë, republikat baltike dhe çdo shtet tjetër ku mund të goditet konsolidimi i Perëndimit. Në këtë hartë, Serbia duhet të luajë rolin e penguesit të konsolidimit.
Përgjigja e Kosovës deri më sot ka qenë e personalizuar me Hashim Thaçin – një kombinim injorance, korrupsioni dhe kërkim imuniteti nga ndjekja penale. Përgjatë dhjetë vjetëve, Kosova e pavarur ka hapur, me politikën e vet të jashtme, dyert për sulm kundër tërësisë tokësore dhe rendit kushtetues, aq sa të deklarojë publikisht nëpërmjet të zyrtarëve të saj se shpallja e pavarësisë dhe njohja e legalitetit të kësaj shpalljeje nga GJND-ja janë të negociueshme.
3.
Qeveria e re e Kosovës – nëse do të jetë një qeveri e ndryshimeve – duhet të përcaktojë si prioritet të vetin strategjik anëtarësimin në NATO. Kjo kërkesë është krejt e natyrshme ngase Kosova e sheh veten pjesë të një rendi të demokracive; para tridhjetë vjetësh kisha privilegjin që së bashku me figura të tjera të shoqërisë civile të formulonim një konsensus të ri të Kosovës, atë të një demokracie perëndimore, një konsensus që në fund prodhoi edhe shtetin e pavarur të Kosovës.
Por kjo kërkesë është krejtësisht e natyrshme edhe nga aspekti i konsolidimit të një zone sigurie në këtë pjesë të Evropës, duke e shtrirë NATO-n edhe në Kosovë. Dhe, për më tepër, kjo kërkesë është e një natyre të veçantë për Kosovën: duke qenë vend i çliruar nga NATO-ja, Kosova ka nevojë historike që të jetë pjesë e kësaj Aleance të çlirimtarëve të vet për të kontribuar për paqen në Evropë dhe gjetiu.
Natyrisht, anëtarësimi në NATO duhet t’i vërë pikë çfarëdo dileme rreth Kosovës, si nga aspekti i identitetit të vet shtetëror ashtu edhe të rendit të saj demokratik. Për shtetet anëtare të NATO-s, në këtë moment, ky do të jetë një sinjal i fortë se politika ruse e pengimit të konsolidimit të NATO-s nuk ka sukses.
Kësi sinjali konsolidimi të Kosovës nuk mund ta bëjnë shtetet e BE-së. Edhe po të mos kishte ndonjë problem me Serbinë, Kosova nuk ka gatishmëri institucionale për të qenë pjesë e BE-së. Ndërkohë BE-ja nuk ka një zë rreth Kosovës; në të janë integruar, me pëlqimin e Kosovës, qëndrimet që e njohin Kosovën si shtet dhe ato që e njohin si provincë e Serbisë.
4.
Përsëritja prej papagajsh se Kosova synon “integrimet euroatlantike” nuk do të mjaftojë. Qeveria e ardhshme e Kosovës duhet t’i përcaktojë konkretisht hapat për anëtarësim në NATO dhe këtë synim normalizimi duhet ta shpallë në formë paralele me synimin tjetër të normalizimit, të përfundimit të konfliktit me Serbinë.
Ekziston një instrument i NATO-s, i cili mund të bashkëdyzojë këto dy synime normalizimi të Kosovës. Ky quhet MAP, shkurt për Membership Action Plan (Plani aksional për anëtarësim) dhe është një paketë detyrimesh përgatitore që i merr shteti, që synon anëtarësimin e që i prezanton si raporte vjetore të NATO-s deri në përmbushje të plotë. Pika e parë e MAP-it është “vullneti për të zgjidhur me mjete paqësore konflikte ndërkombëtare, etnike apo territoriale…”. Qeveria e re, duke kërkuar MAP-in prej NATO-s, do të informonte në mënyrë paralele për punën në përfundimin e konfliktit me Serbinë; që të dyja proceset do të mundë të ishin komplementare.
Dhe kjo nuk do të ishte hapësira e vetme komplementare. MAP-i mund të ishte nxitje për çkapjen e shtetit, ngase pjesë e këtij plani aksional është detyrimi për “zotim ndaj sundimit të ligjit dhe të drejtat e njeriut dhe kontrollit demokratik të forcave të armatosura”. Më tutje, do të ishte instrument i duhur për ta dizajnuar misionin e ushtrisë së ardhshme të Kosovës brenda konceptit të nevojave të NATO-s (“aftësia për të kontribuar për mbrojtjen e organizatës dhe misioneve të saj”).
Dhe së fundmi, do të ishte një prekje e realiteteve të disiplinës buxhetore: Kosova duhet të përgatitet që si standard i NATO-s të ndajë 2 për qind të bruto prodhimit vendor për nevoja të mbrojtjes, që në paratë e sotme do të ishte diku afro 150 milionë euro në vit.
5.
Qeveria e ardhshme duhet të përcaktojë si objektiv kërkesën për MAP. Që në atë moment do të ketë plot mohues dhe kritikues. Disa, me të drejtë, do të pyesin si është e mundur që NATO-ja, organizata që ka katër shtete anëtare që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, të pranojë fare të diskutojë për këtë gjë. Por edhe për këtë ka përgjigje dhe mundësi trajtimi. Me rëndësi është të bëhet hapi i parë, konceptual.
Para njëzet vjetësh në pyetjen që ma bënin diplomatët dhe gazetarët se sa do të qëndrojë NATO-ja në Kosovë, ritualisht përgjigjesha “Deri sa Kosova të hyjë në NATO”. Kjo thënie ka vlerë të riaktualizuar sot; me një MAP Kosova do të ishte një anëtar i devotshëm i NATO-s në një periudhë edhe më të shkurtër se ç’mendohet.
© KOHA.
analizat e interesit ,dhe strategjit e saje tashme per njerzimin kan deshtuar,arsyet dhe shkaqet jan mallore ,ne burim per eficens dhe pamundesi ,e cila prollon ,vlersim bindje pranim ,te kthimit mbrapsht ne detaja te te efiicences se strategjive ,ku ne kete pike I ben gjith ,me njohjen dhe pranimin qe ecuria ,e jetes ne toke ,nuk pranon me konkurence grabitese imponuese dhe shkatrruese injoranc por formim adekuat,te drejt hak ,detyra dhe pergjegjesi duke kufizuar te gjith ne te drejten e vet ,me mundesi zhvillimi te mendimit aftesive dhe sipas saj I vjen zgjilljet ,bota po shkon drejt keti kuptimi , ose do I futet shkatrrimit total ,padrejtesia ne zhvillimin e vet ka keto karaktere 1 paqartesi 2 stress,3 antivlera 4 pabesin pasigurin urrejtjen perplasjen shkatrrimin neshkimin, zhgenjimin,ku ne fakt edhe ato vet qe ju bejne tjereve nuk I pranojne tu ndollin vet atyre,nga akuzat dhe kunderakuzat ndermjet grupeve konkuruese ,lindje prendim very jug po ndergjegjsohen popujt, duke I ven piken mbi I te keqes ku kriminelet ne burim ndaj popujve do quhen jo me individet apo te kriminalizuarit por kriminalizuesit, e popujve ,ky eshte nje hall I mall qe tashme do ti kapin gjth ato qe popujve ju kan sjellur kete situate,ekstreme ne prag te perplasjeve te medha domosdoshmerish ,se sejcila pale deshiron te ruaj pozicionin e vet si strategji superioriteti ,mbi tjetrin kjo fillon nga individi detri tek grupet me te medha shoqerore se kush tia hell apo shkatrrojne me shum tjetrin qe te ket superioritet ne ekonomi ,por keto karakteristika veprimi dhe vecimi qe jan shfaqur tashme si ralitet e kan emrin padrejtesi, dhe padrejtesin tu behet askush se pranon ,por padrejtesi tjerve ju bejne,padrejtesia lindi ,egoja per para pushtet nga padituria mosthellimi dhe fuqia per te perfituar nga dobesit e tjetrit, te gjith me ligje marrveshje letra flasin per drejtesi por kohet e fundit drejtesi ne interes duke I then keshtu padrejtesis drejtesi ,sepse interesi nje pale per dicka behet padrejtesi per palet tjera perderi sa nuk respektohet e drejta haku I popujve,,por ket padrejtesi do ta kufizojne vlersimi ralitetit njerzore fetarisht shkencerisht dhe praktikisht,qe padrejtesia nuk u krijua si dobi dhe u ndalua per njerzit,nuk eshte funksionale,me te mall ka demin se dobin per te gjith, keshtu qe demin askush nuk e pranon ,rusia kina azia ,apo kushdo menduan von superioritetin ,kjo eshte forma me e gabuar per shkatrrimin e vet, te gjith po veprojn ndaj tjetrit ate qe per vete tu ndollin se deshirojne ,sepse padrejtesia nuk ka siguri ,sejcili sado te mendojne mundohet dhe veprojne ne pikat dhe dobesit e tjetrit per ta mundur kurr nuk ja arrin , vetes se tashme ,shkatrrimi vjen me ritme super te shpejta mbasi planeti toke ka hyre ne fazen e jetes se tije me qera ,kurse njerit ne te po zihen per te perfituar nga njeritjetri duke grabitur njeritjetrin ndersa gjitha gjallesat kan filluar ciklin e dobesimit imunitetit dhe shkatrrimit tyre zhdukjes,,ku pikerisht ne dobit qe sjellin varet ekzistenca jon njerzore ne planetin tone shtepin e perbashket,o njerz ku nje pjese prej jush nga menyra se si veproni ju ka mbetur vetem emri ,dhe egoja pushtetit dhe paras vlersoni ralitetin fetarisht shkencerisht dhe praktikisht qe tu vin mendet ,te bindeni se ate qe jua don shpirti te drejten hakun tuaj sigurin ,paqen shpetimin zgjilljet shpresen ,nuk po jua garantojne gjymtyret tuaja ,sepse ndryshe ndjeni per veten deshironi dhe ndryshe veproni ndaj tjereve nderkohe qe jeta eshte krijuar per gjitha gjallesat ne zinxhirin e funksionit te dobive ,si unitet me drejtesi hak rregull mas , ju perfundimisht po shkatrroni veten me gjymtyret tuaja nderkohe qe ndjeni dhe deshironi te miren vetes suaj ky eshte zhgenjim I mall per ju I malli zot ,ne nje ajet kuranore thot kur ,nuk dini pyesni ato qe dine, ../ zoti ju ullzofte ,komenti behet nga ajo qe un e dua veten te drejten hakun tim ,se eshte natyralitet njerzore jemi ne nje linje natyraliteti ,dhe dhe si veten ju dua dhe ju sepse keshtu eshte modeli qe zoti keshillon ,ket dashuri e po e ndaje me te gjith qe te kuptoni dhe bindeni dhe pranoni qe eshte domosdoshmeri , dobish qe ta duam njeritjetrin dhe te duam per njeri tjetrin gjithcka duam per vetet tone,,ky koment eshte hak qartesie nder njerez ne dobin e tyre qe praktikimi sjell vetem dobi, per gjith ,nuk eshte imponim ,por qe te bindeni pas kesaj beni cte doni por binduni qe ,ciles ti beni sherbimin ate rendiment do merrni ,sepse zoti keshtu I krijoj dhe percaktoj gjithcka,nuk ndoll kurr ajo qe mendojme ne apo presim ne ,pa lejen dhe deshiren e zotit ,krijuesi e ka bere te qarte se per cfar ndeshkon dhe cfar shperblen ,kini frik zotin mos u zhgenjeni ,nuk jan gjerat si deshirojme ne si krijesa na duken ne pamje te pare ne jemi ,sherbyesit e veprimit por gjerat zhvillohen sipas asaj qe kemi zgjellur si veprim ligjet e saj ku padrejtesia ndalohet per te miren tone sepse jell gjitha te keqiat dhe drejtesia haku keshillohet si dobi funksion sukses vula gjitha zgjilljeve per ne njerzimi me miliona vite ka njohur ulje dhe ngjitje ngjitjet gjithmon I ka arritur vetem sipas ullzimit zotit me te drejten hakun perms marrveshjeve ndernjerzore dhe repektimit tyre uroj edhe tani ,per piken e ekstremit ku kemi arritur qe nga me I vogli deri tek me I malli te kuptojme cfar na humb dhe cfar na shpeton duke kerkuar shpetimin per te lehtesuar problemet dhimbjet humbjen varferin rreziqet ne unitet duke perfunduar gjith ne ndihmes dhe plotesues ne dobi me drejtesi hak,,dhe perfunduar me marrveshje elemente sigurie disiplina ligjore qe rralizon normalitetin paqen nder ne ,qe ne te mos mendojme flasim dhe veprojme te keqen ndaj krijeses njeri vetem se te miren kete na mundeson vetem I malli zot ullzimi I drejte I tije
“Dokra t’hinit” ka pas thane i madhi Fishta! Shqiptaret e kosoves dhe jo vetem te Kosoves duhet te ngrihen ne lartesine e kohes e te ndertojne shtetet e tyre fuksionale ne te gjitha parametrat evropjan. Sa per Ruset per kete mendon e vepron SH.B.A. Ne thjesht nuk duhet te bejme idjotizma!