Më shumë se 2 dekada që kur NATO hyri në luftë për të ndalur spastrimin etnik në Kosovë, rajoni i Ballkanit është sërish në rrezik. Përshkallëzimi i tensioneve midis qeverisë së Kosovës dhe pakicës etnike serbe të vendit kanë ngritur perspektivën e rikthimit të luftimeve që mund të përfshijnë edhe Serbinë fqinje dhe të rrezikojnë 3700 trupat e NATO-s të stacionuara ende në Kosovë.
Me qeveritë perëndimore të fokusuara në Ukrainë, mosmarrëveshja e gjatë Kosovë – Serbi mund të duket si një shpërqendrim, por injorimi i problemit do të ishte një gabim. SHBA dhe Evropa duhet të ushtrojnë presion më të madh mbi të dyja palët për t’u kthyer në tryezën e bisedimeve dhe për të shmangur një luftë tjetër ballkanike përpara se ajo të fillojë.
Vendi i rreth 1.8 milionë njerëzve, kryesisht shqiptarë etnikë, Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008. Serbia refuzon ta njohë Kosovën si shtet sovran dhe ka mbështetur përpjekjet e serbëve etnikë që jetojnë në veri të vendit për t’i rezistuar autoritetit të qeverisë qendrore në Prishtinë . Një marrëveshje e vitit 2013 e ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian kërkon që Kosova të lejojë një shkallë të vetëqeverisjes për komunitetet etnike serbe. Megjithatë, kryeministri Albin Kurti kundërshton dhënien e ndonjë lëshimi të tillë për sa kohë që qeveria serbe në Beograd mohon të drejtën e Kosovës për të ekzistuar.
Përplasja u intensifikua vjeshtën e kaluar, kur qeveria e Kurtit zbatoi rregullat që u kërkonin serbëve etnikë të përdorin targa të lëshuara nga qeveria e Kosovës dhe jo të Serbisë. Polemika shkaktoi dorëheqjen masive të serbëve etnikë që shërbenin në qeverisjen lokale, duke përfshirë rreth 600 oficerë policie. Banorët në zonat me shumicë serbe të Kosovës ngritën barrikada për të bllokuar hyrjen e forcave qeveritare. Kur autoritetet filluan arrestimin e protestuesve, Serbia ngriti alarmin luftarak për forcat e saj ushtarake dhe kërcënoi se do të ndërhynte. Nën presionin e zyrtarëve perëndimorë muajin e kaluar, presidenti serb Aleksandar Vuçiç i bindi protestuesit të hiqnin barrikadat, por tensionet kanë vazhduar.
BE-ja ka caktuar një afat kohor deri në mars për Kosovën dhe Serbinë për të arritur një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve. Edhe pse perspektivat për sukses duken të zbehta, alternativa është më e keqe. Negociatat e dështuara do të inkurajonin oportunistët nga të dyja palët për të nxitur pasionet sektare për përfitime politike. Siç ndodhi gjatë luftërave ballkanike të viteve 1990, edhe përplasjet e vogla mund të përshkallëzohen me shpejtësi në një konflikt etnik në shkallë të plotë, këtë herë me mijëra trupa të NATO-s të kapur në mes. Armiqësi të tilla do të përkeqësonin më tej marrëdhëniet midis Perëndimit dhe Rusisë, e cila po kërkon të rrisë ndikimin e saj mbi Serbinë dhe të pengojë integrimin e saj në BE.
Evropa nuk mund të përballojë një luftë tjetër. Parandalimi i një të tille kërkon rritjen e angazhimit në rajon dhe mbështetjen tek të gjitha palët për të rifilluar dialogun. Diplomatët perëndimorë duhet t’i bëjnë presion Kurtit që të pezullojë politikat që shihen si provokuese nga pakica serbe e Kosovës, për sa kohë që serbët të ndalojnë sulmet ndaj policisë dhe zyrtarëve të tjerë të qeverisë. BE-ja duhet të përjashtojë avancimin e kërkesës së Serbisë për anëtarësim në union derisa Beogradi të angazhohet për një afat kohor për njohjen e sovranitetit të Kosovës. Nga ana e saj, SHBA duhet t’u bëjë të qartë liderëve të Kosovës se gatishmëria e NATO-s për të mbajtur forcat e saj në terren nuk është e pacaktuar.
Mbështetja e vazhdueshme ushtarake perëndimore për Kosovën duhet të kushtëzohet nga shenjat e përparimit drejt një zgjidhjeje paqësore që u jep komuniteteve serbe një vetëqeverisje më të madhe.
Për dekada, kombet ballkanike kanë luftuar për t’i shpëtuar një historie ndarjesh dhe grindjesh. Diplomacia e qëndrueshme perëndimore është e nevojshme për të shmangur një luftë tjetër në rajon – dhe për të filluar ndërtimin e një të ardhmeje më shpresëdhënëse për popullin e tij. ©Marrë nga Bloomberg, përshtati në shqip LAPSI.al
po afganistanin qe e bete mut mor shkerdhata ju qifsha ropt
Kur gjen komb zvaranikesh mund te beje cfare te doje bota. Ne nuk kemi ditur te mbajme territore. Nuk duam!
Keta barinjte tane, me shume u ec muhabeti me shkijet! Eshte historike kjo, na e heq raca! Qe nga koha e Ahmet bythqimit, pastaj ne epoken e bronzit te Dulles, dhe tani ne epoken e mutit te ketij psykos. Vllaznit tane jane shkijet!
Cfare kane bere arnautet gjate ketyre viteve pavaresi te Kosoves?! Nje MUT te madh! Vete furca! Shtro tapete, ver postera, jargavitu sa andej kendej neper dreka -darka! Ne vend te hapin kufijte, te heqin taksat, vene trare!
Komb zvaranikesh do ngelim tere jeten!
Shqiptaret e ish Jugosllavise nuk u shperben per 100 vjek kolonializimt serb dhe askujt mos ti shkoje mendje se serbet jane te afte te na demtojne tani qe jemi ne pozita ushtarake e ekonomike shume ma te mira e te afte te perballemi me serbet si komb.