AFP: Ç’po ndodh mes BE-së dhe Ballkanit

Hapja pothuajse e sigurt e negociatave të anëtarësimit me Bashkimin Evropian shkaktoi një valë entuziazmi në Bosnje, megjithatë, për 30 vjet BE-ja po fryn një erë të ngrohtë, por edhe të ftohtë në Ballkan, e cila ka çuar në lodhje, vlerësoi ajo të premten nga agjencia France Presse (AFP).

“Ne kemi hapur derën kryesore të BE-së dhe nuk ka kthim prapa”, tha këtë javë kryeministri i Federatës së BiH-së, Nermin Nikshiq, pasi Komisioni Evropian zyrtarisht rekomandoi fillimin e negociatave të anëtarësimit me Bosnjën

Drejtoresha ekzekutive e Fondit Evropian për Ballkanin, Aleksandra Tomaniç, tha se negociatat konsistojnë në atë që BE-ja thotë se çfarë duhet bërë dhe cilat ligje duhet të miratohen.

Sipas saj, ka një sërë kriteresh politike, institucionale dhe ekonomike. “Sfidat janë të shumta, prandaj rruga do të jetë shumë e gjatë”, shtoi ajo.

Mali i Zi, i cili zyrtarisht filloi negociatat në vitin 2012, dhe Serbia që nga viti 2014 e dinë mirë këtë.

Shqipëria, ndoshta më pro BE-ja në rajon, priti 13 vjet midis statusit të saj kandidat dhe hapjes së negociatave në korrik 2022. Këto negociata filluan disa muaj pas fillimit të pushtimit rus të Ukrainës.

“Kohët e fundit shohim se BE-ja është shumë më aktive në veprime, jo vetëm me fjalë, dhe është më e vetëdijshme për rëndësinë strategjike që ka Ballkani Perëndimor për të. Është e trishtueshme që u desh Vladimir Putin që kjo të ndodhte”, tha kryeministri shqiptar Edi Rama në mes të shkurtit në Bruksel.

Ministri i Jashtëm shqiptar Igli Hasani beson se “procesi po zvarritet” dhe shtoi se Bashkimi Europian “nguroi aq shumë saqë njerëzit janë lodhur prej tij”.

Sipas tij, për këtë shkak ka rënë mbështetja për procesin integrues dhe ka rënë besimi në BE.

“Kjo, natyrisht, hapi mundësinë e ndikimeve armiqësore, në radhë të parë Rusisë,” tha Hasani së fundmi.

“Para disa vitesh Ballkani u bë sërish një kënd lojërash gjeopolitike, si për Turqinë ashtu edhe për SHBA-në”, tha Aleksandra Tomaniç.

France Presse kujton gjithashtu se në tetor Serbia nënshkroi një marrëveshje për tregti të lirë me Kinën, e cila u bë partneri i dytë tregtar i saj.

Për të luftuar këto ndikime, Bashkimi Evropian kohët e fundit ka vënë në tryezë gjashtë miliardë euro, në formën e një plani rritjeje që synon afrimin e Ballkanit me Brukselin.

“Komisioni dëshiron të ecë shpejt sepse është e rëndësishme të sinjalizojmë dëshirën tonë për të ecur përpara me Ballkanin,” i tha AFP-së kreu i misionit të BE-së në Serbi, Emanuele Giauffret.

Plani është i strukturuar rreth katër shtyllave – integrimi në tregun e përbashkët, tregu i përbashkët rajonal, përshpejtimi i reformave themelore dhe rritja e ndihmës financiare.

Megjithatë, “pagesat do t’i nënshtrohen kushteve strikte në lidhje me zbatimin e reformave”, paralajmëruan ambasadorët e vendeve anëtare të BE-së, me theks “në koordinimin e partnerëve për politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë”.

“A është kjo një mënyrë për të prishur lidhjet e Ballkanit me Rusinë”, pyeti France Presse.

Që nga shkurti i vitit 2022, Serbia, e cila është kryesisht e varur nga Moska për importet e gazit, refuzon të zbatojë sanksione kundër Rusisë.

“Nga pikëpamja ekonomike, interesat ruse në sektorin energjetik ekzistojnë, edhe nëse ne hapim një alternativë me ndërlidhjen me Bullgarinë, të financuar nga fondet evropiane”, tha Giauffret.

Shefi i misionit të BE-së shtoi se nuk duhet harruar se 60 për qind e investimeve të huaja në Serbi vijnë nga Bashkimi Evropian dhe se më shumë se 60 për qind e tregtisë është me BE-në. “Ne jemi aktori i parë ekonomik”, shtoi Giauffret.

“Qeveria e Serbisë po tregon interes për planin e rritjes dhe filozofinë e tij. Serbia e kuptoi rëndësinë e nismës”, tha shefi i misionit të BE-së.

Agjencia France Presse kujton se në fund të shkurtit, në një postim të gjatë në Instagram, presidenti serb Aleksandar Vuçiç, “shpërthimet anti-evropiane të të cilit janë po aq të shpeshta sa takimet e tij me ambasadorin rus”, madje ka mbrojtur një integrim më të madh.

“Përsërita vendosmërinë e Serbisë për të vazhduar procesin e reformave dhe integrimit evropian”, shkroi në atë kohë Vuçiç.

Sipas sondazheve të fundit, vetëm 32 për qind e serbëve besojnë në Bashkimin Evropian, 77 për qind në Shqipëri, 54 për qind në Mal të Zi dhe 57 për qind në Bosnje.