Shqipëria ka rënë dakord të presë dy qendra të trajtimit të emigrantëve në territorin e saj që do të drejtohen plotësisht nga Italia, sipas një marrëveshjeje që shqetëson shumë aktivistë të të drejtave të njeriut. Megjithatë, Bashkimi Europian, e sheh marrëveshjen si një model të mundshëm në të ardhmen, shkruan Associated Press
Italia është ankuar prej kohësh për mungesën e ndihmës së mjaftueshme nga partnerët e saj të BE-së në trajtimin e emigrantëve që mbërrijnë në brigjet e saj nga Afrika veriore. Kryeministrja e krahut të djathtë të Italisë, Giorgia Meloni është e prirur të tregojë se po merr masa pasi mbërritjet u rritën me 55% këtë vit, në afro 160,000 persona – edhe pse ende shumë nën nivelet e arritura gjatë krizës së 2015-ës.
Në janar, dhoma e ulët e parlamentit të Italisë miratoi marrëveshjen e re me Shqipërinë jo-anëtare të BE-së, e ndjekur një muaj më vonë nga Senati.
Gjithashtu në janar, Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë hodhi poshtë një sfidë ligjore që mund të kishte bllokuar marrëveshjen. Parlamenti i Shqipërisë miratoi marrëveshjen me 77 vota pro të enjten, ndërsa 63 ligjvënës rezultuan të papranishëm pasi opozita refuzoi të merrte pjesë. Presidenti gjithashtu do të nxjerrë një dekret si hapi përfundimtar i miratimit.
Ja çfarë do të thotë e gjithë kjo:
Sipas një marrëveshjeje pesëvjeçare të shpallur në nëntor, Shqipëria do të strehojë deri në 36,000 emigrantë në vit, ndërsa Roma shpejton kërkesat e tyre për azil.
Ata që kapen brenda ujërave territoriale të Italisë, ose nga anijet e shpëtimit të operuara nga organizata joqeveritare, do të ruajnë të drejtën e tyre sipas ligjit ndërkombëtar dhe të BE-së për të aplikuar për azil në Itali dhe për t’i trajtuar kërkesat e tyre atje.
Italia ka rënë dakord të marrë mbrapsht çdo migrant, kërkesa e të cilit është refuzuar dhe ata ka të ngjarë të riatdhesohen. Fëmijët dhe gratë shtatzëna nuk do të mbulohen nga plani.
Një nga qendrat e trajtimit do të vendoset në portin e Shëngjinit, një nga zonat kryesore turistike në detin Adriatik, rreth 75 kilometra në jug të kryeqytetit shqiptar, Tiranës.
Objekti i dytë do të jetë 20 kilometra në veri në një ish-aeroport ushtarak në Gjadër. Italia do të shpenzojë rreth 600 milionë euro gjatë pesë viteve për ndërtimin dhe funksionimin e dy qendrave nën juridiksionin italian. Deri në 3000 emigrantë mund të qëndrojnë në të dy objektet në të njëjtën kohë. Siguria e jashtme do të bëhet nga rojet shqiptare.
Objektet pritet të jenë në funksion deri në pranverë.
Çfarë do të fitojë Italia?
Marrëveshja mund të ndihmojë në lehtësimin e mbipopullimit kronik në qendrat fillestare të trajtimit të azilit në Itali, ku mbahen qindra mijëra emigrantë pas udhëtimeve të rrezikshme detare nëpër Detin Mesdhe nga Libia, Tunizia, Turqia dhe vende të tjera.
Italia ka kërkuar më shumë ndihmë nga vendet e saj të BE-së.
Shumë prej migrantëve nuk kanë të drejtë për azil pasi largohen për shkak të varfërisë, jo përndjekjes apo luftës. Ndërsa presin një vendim përfundimtar për kërkesat e tyre për azil, shumë prej tyre shkojnë në Europën veriore, me shpresën për të gjetur familje ose punë.
Çfarë fiton Shqipëria?
Kur u njoftua marrëveshja, Meloni tha se Shqipëria “sillet sikur të ishte një” nga vendet anëtare të BE-së. Shqipëria “është jo vetëm mike e Italisë, por edhe mike e Bashkimit Europian”, tha ajo.
Shumë njerëz në Shqipëri e shohin këtë si kompensim për mikpritjen italiane kur mijëra shqiptarë që ikën nga varfëria pas rënies së komunizmit në 1991 gjetën strehim në Itali.
Shqipëria, një vend i vogël i Ballkanit Perëndimor, nuk i përket BE-së, por po kërkon anëtarësim, duke filluar bisedimet me Brukselin vitin e kaluar. Pavarësisht varfërisë, ajo ka një histori të pranimit të refugjatëve, duke përfshirë anëtarë të grupit etnik ujgur të Kinës, afganë dhe disidentë nga Irani, si dhe ka pritur një milion shqiptarë etnikë nga Kosova fqinje gjatë kohës së luftës në 1999.
Por anëtarët e opozitës së qendrës së djathtë të Shqipërisë e kundërshtuan marrëveshjen për arsye të të drejtave të njeriut. Tridhjetë ligjvënës të opozitës shkuan në Gjykatën Kushtetuese në një përpjekje të pasuksesshme për të bllokuar ratifikimin.
Cilat janë shqetësimet për aspektin humanitar dhe ligjor?
Ekspertët e migracionit thonë se marrëveshja ndjek një prirje shqetësuese të vendeve të BE-së që shikojnë përtej kufijve të bllokut për të menaxhuar migracionin. Danimarka ka hedhur idenë e dërgimit të azilkërkuesve që do të mbahen në vendet afrikane.
Komisioneri i Këshillit të Europës për të drejtat e njeriut ka shprehur një sërë shqetësimesh, duke përfshirë nëse migrantët do të kenë akses në ndihmën e duhur ligjore.
Komisioni Europian, i cili mbikëqyr zbatimin e ligjeve të BE-së, e la të hapur derën për marrëveshjen, për sa kohë që ajo zbatohet vetëm për emigrantët e kapur në ujërat ndërkombëtare.
Instituti i Politikave të Migracionit në Europë thotë se marrëveshja nuk përshkruan se cilat procedura të migracionit do të ndiqen, duke lënë pyetje të hapura se si do të funksiononte saktësisht procesi./ Nga Associated Press