Kryeministri i Irakut Haider al-Abadi dhe forcat irakiane të sigurisë meritonin të festonin pas rivendosjes së kontrollit mbi Mosulin, të cilin Shteti Islamik mbajti të pushtuar për tre vjet sipas kërkesës së saj të përgjakshëm për një kalifat. Festimi duhet të jetë i shkurtër. Ende ka shumë punë urgjente për t’u bërë – nga irakianët, Shtetet e Bashkuara, fqinjët rajonalë dhe të tjerë – për të stabilizuar Irakun dhe Sirinë, ndërsa edhe për të punuar gjithashtu për të luftuar ideologjinë e fshehtë të ISIS. Dhe një raport i ri mbi shkallën e lartë të viktimave civile kërkon që Presidenti Trump dhe Pentagoni të rishikojnë se si luftohet një luftë.
Fokusi kundrejt armiqve të ISIS ka qenë për vrarë terroristët në Irak dhe në Siri, ku forcat siriane të mbështetura nga amerikanët janë më afër rikthimit të kryeqendrës të ISIS në Raqqa. Sfida më afatgjate do të jetë adresimi i faktorëve komplekse që kanë krijuar kushtet për të përparuar grupi, duke përfshirë rivalitetet shkatërruese midis myslimanëve sunitë dhe shiitë, korrupsionin dhe dështimin e qeverive për të përmbushur nevojat ekonomike dhe të sigurisë të qytetarëve të tyre.
Në Mosul, ka xhepa të rezistencës dhe kërcënime të mbetura nga qelizat e fjetura të ISIS, bombarduesit vetëvrasës dhe shtëpitë e mbushura me eksplozivë. Çdo kënaqësi për suksesin ushtarak duhet të balancohet nga numri i madh i vdekjeve, me ndoshta mbi 1,000 ushtarë irakianë dhe qindra, nëse jo mijëra, civilë të vrarë gjatë nëntë muajve të luftimeve. ISIS përdorte civilët si mburoja njerëzore, ndërsa forcat e koalicionit të udhëhequr nga Iraku dhe amerikanët mund të kishin bërë më shumë për të mbrojtur civilët, thotë një raport i ri nga Amnesty International.
Banorët e Mosulit janë lënë të traumatizuar nga dhuna psikologjike, seksuale dhe fizike e vuajtur gjatë tre viteve të kontrollit të ISIS. Qyteti është shkatërruar, duke përfshirë xhaminë e portretit Al Nuri dhe pjesën tjetër të trashëgimisë së saj fetare dhe kulturore. Të paktën 1 miliard dollarë janë të nevojshme për rindërtimin, në mënyrë që mijëra irakianë të zhvendosur të mund të kthehen në shtëpi. Koalicioni i kombeve që u bashkuan me Amerikën për të luftuar ISIS ka ngritur fonde nëpërmjet Kombeve të Bashkuara për të rindërtuar Irakun dhe Sirinë; Disa po takohen në Uashington këtë javë për të vendosur mbi hapat e ardhshëm.
Pyetja e qartë është, çfarë vjen më pas? Administrata e Trump deri më tani nuk ka arritur të paraqesë një strategji gjithëpërfshirëse për t’u marrë me rindërtimin e pasluftës në Mosul dhe sfida të tjera. Shtëpia e Bardhë debaton vazhdimisht nëse do të përfshihet në rimëkëmbjen afatgjatë të Irakut, llojin e sipërmarrjes së jashtme që z. Trump denigroi gjatë fushatës zgjedhore. Propozimi i tij për të reduktuar në masë të madhe buxhetin e ndihmës të Departamentit të Shtetit do të kufizonte atë që Amerika mund të bëj. Irakenët mbajnë përgjegjësinë kryesore për stabilizimin e vendit të tyre, por ata nuk mund ta bëjnë këtë pa ndihmë.
Një pyetje pa përgjigje është se si të sigurohet se qeveria shiite e Irakut të garantoj sigurinë e pakicave sunite dhe të përfshijë sunitët në procesin politik. Dështimi për ta bërë këtë, daton në vitin 2003, kur amerikanët pushtuan dhe rrëzuan Saddam Hussein, dhe krijuan terrenin pjellor në të cilin ISIS lulëzoi. Z. Abadi ka qenë më përfshirës sesa paraardhësi i tij, por ka një rrugë të gjatë për të shkuar. Përpjekje serioze janë të nevojshme për të frenuar korrupsionin, gjë që minon besimin e publikut.
Tensionet midis kurdëve dhe irakianëve në Irakun e veriut duhet të menaxhohen, siç duhet të menaxhohen aspiratat kurde për pavarësi në Kurdistanin e Irakut. Parandalimi i Iranit nga zgjerimi i ndikimit të saj në Irak dhe në Siri, ku me Rusinë është një aleat i madh i regjimit të Asadit, është gjithashtu e rëndësishme. Të mbetura pa zgjidhje, situata të tilla do të vazhdojnë të rrënojnë politikën e Irakut dhe do të çojnë në konflikte të reja që ISIS mund të shfrytëzojë.
Një dilemë tjetër është se çfarë duhet të bëjmë për luftëtarët e ISIS, të cilët tani po shkrihen përsëri në komunitetet lokale për t’u rigrupuar, jo vetëm në Lindjen e Mesme, por edhe në pjesë të largëta të globit. Duhet gjithashtu të bëhen përpjekje në nivel lokal për të bindur të rinjtë të mos bashkohen me grupe militante që manipulojnë Islamin për qëllime të dhunshme.
Iraku shkatërroi një mundësi për ta rikrijuar veten në një vend të qëndrueshëm dhe pluralist. Me ISIS në arrati, duhet të shfytëzojë këtë shans të dytë./The New York Times – Lexo.al/