Kryeministri i Greqisë, Mitsotakis është në sherr me kryeministrin shqiptar, Rama. Por kjo mund të ketë implikime të mëdha për politikën e jashtme të Shqipërisë.
Nga Michael Martens, Vjenë
Kur presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky udhëtoi së fundmi për në Athinë për bisedime, kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis organizoi një samit jozyrtar ballkanik ku morën pjesë të gjithë, përveç njërit prej krerëve të shteteve dhe qeverive të rajonit. Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama nuk ishte shprehimisht i ftuar. Kjo është deri tani shenja më e dukshme e një mosmarrëveshjeje midis Athinës dhe Tiranës që zien prej 3 muajsh të mirë dhe që mund të minojë gjithashtu shpresat e Shqipërisë për përparimin e shpejtë të negociatave të anëtarësimit në BE.
Sipas interpretimit të Tiranës, mungesa e respektit të Greqisë për pavarësinë e gjyqësorit shqiptar është shkaku i konfliktit. Sipas interpretimit të Athinës, trajtimi i Shqipërisë ndaj minoritetit grek të vendit është thelbi i çështjes. Kjo pakicë përbën gati 1% të popullsisë së përgjithshme të Shqipërisë. Një nga përfaqësuesit kryesorë të saj është politikani vendas 51-vjeçar Fredi Beleri, i cili u arrestua më 12 maj në qytetin e vogël të Himarës në jug të Shqipërisë, nën ndikimin grek, me akuzën e blerjes së votave për zgjedhjet e ardhshme lokale. Një ndihmës i Belerit mësohet se ka tentuar të blejë votat e 14 zgjedhësve për 50 euro secili. Dy ditë më vonë, Beleri, tashmë në paraburgim, u zgjodh kryetar bashkie nga popullsia vendase.
“Lufta” mes Ramës dhe paraardhësit të tij
Megjithatë, ai nuk ka mundur të marrë detyrën e tij për shkak se Beleri tani është në paraburgim për më shumë se 3 muaj pa filluar ende gjykimi i tij. Ka kaluar tashmë edhe afati ligjor shqiptar për inaugurimin e kryebashkiakut të zgjedhur. Asgjë e besueshme nuk është zbuluar ende sa u takon provave që prokurori ka për këtë çështje. Athina flet për përndjekje për arsye politike dhe e cilëson akuzën ndaj Belerit të sajuar.
Rama kundërshton se drejtësia në Shqipëri është e pavarur dhe se ai nuk ka asnjë lidhje me këtë çështje. Pretendimi i tij se ai nuk kishte asnjë lidhje me këtë çështje do të ishte më bindës nëse Rama nuk do ta kishte denoncuar Belerin si “llum” apo “analfabet” gjatë fushatës zgjedhore. Një vëmendje e tillë ishte befasuese, pasi Himara nuk ka as 8000 banorë dhe për këtë arsye nuk është “e madhe” as për standardet shqiptare.
Ka të paktën dy përgjigje për pyetjen se pse kryeministri i një shteti punon kaq intensivisht kundër kandidatit për kryetar bashkie të një qyteti provincial. Njëra është se Beleri iu bashkua një koalicioni rreth ish-presidentit shqiptar Sali Berisha në fushatën e tij zgjedhore. Ai është edhe paraardhës i Ramës si kreu i qeverisë dhe konsiderohet armiku i tij. Një lloj lufte me prokurë u bë mes Berishës dhe Ramës në Himarë.
A janë shkaku i vërtetë pasuritë e paluajtshme?
Arsyeja e dytë dhe, të paktën sipas vëzhguesve grekë, më e rëndësishme është se Himara ndodhet në të ashtuquajturën Riviera Shqiptare, një rajon turistik me zhvillim të shpejtë me plazhe përrallore dhe parcela ndërtimi të kërkuara. Rama akuzohet nga Athina se ka nevojë për një ndjekës besnik politik në komunitetin himarjot që të mund t’u kalojë pronat më tërheqëse miqve të tij të politikës dhe të biznesit. Bëhet fjalë për jo pak prona grekësh në zonë, të cilat Tirana kërkon t’ua heqë pronarëve të tyre duke përdorur të gjitha truket ligjore ose i ka rrëmbyer tashmë për t’ia dorëzuar investitorëve strategjikë.
Ndryshe nga paraardhësi i tij i bindur, Beleri nuk do ta lejojë më këtë, ka premtuar transparencë absolute për transaksionet e ardhshme të pasurive të paluajtshme dhe kërkon të rihetohen rastet e vjetra të dyshimta, sipas palës greke. Ndaj qeverisë i shkon për shtat që në mungesë të një kryebashkiaku të sapozgjedhur, paraardhësi i tij i rrëzuar të vazhdojë të ketë fjalën e tij në Himarë – sepse i përket Partisë Socialiste të Ramës.
Pretendimi grek se konflikti në Himarë ka të bëjë kryesisht me pronat e paluajtshme dhe shpronësimin e minoritetit grek nuk ka po aq gjasa të ngrihet në gjykatë sa janë edhe pretendimet e prokurorisë publike shqiptare kundër Belerit. Megjithatë, është bërë e qartë, jo vetëm pasi Rama nuk u ftua në Athinë, se kjo është më shumë se thjesht një farsë lokale. Në mes të gushtit, Mitsotakis dërgoi kryetarin e bashkisë së Athinës, nipin e tij Kostas Bakogiannis, për të marrë pjesë në një protestë për të drejtat e minoritetit grek në Himarë. Qeveria në Athinë kërcënon herë indirekt e herë më qartë se bisedimet për anëtarësimin e Shqipërisë në BE, të cilat janë ende në fillim, do të bllokohen nëse Beleri nuk lirohet. Pas vetos së Bullgarisë kundër Maqedonisë së Veriut, kjo do të ishte bllokada e radhës kundër një vendi në procesin e zgjerimit të BE-së në rajon.
Rama nuk është i shqetësuar për momentin. “Është e rëndësishme të pritet seanca gjyqësore në të cilën prokuroria publike do të paraqesë provat e saj”, tha ai në një intervistë të fundit për gazetën e Athinës “Kathimerini”. Ai vuri në dukje se Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit e Shqipërisë, e cila ka paditur Belerin, është krijuar me kërkesë të BE-së dhe është nën mbikëqyrjen e rreptë të saj. Ai nuk mund të përfshihej. Që nga fillimi i reformës në drejtësi në vendin e tij, ka pasur vetëm një ndërhyrje të qeverisë në proces – dhe kjo ishte nga qeveria greke, vuri në dukje Rama. ©Frankfurter Allgemeine Zeitung, LAPSI.al