Tabloja 6-mujore/ Si lufta në Gaza ka shkuar ndryshe nga sa pritej

Vetëm pak ditë pas sulmeve terroriste të Hamasit të 7 tetorit në Izrael, të cilat vranë më shumë se 1200 izraelitë, ministri i Mbrojtjes Yoav Gallant u tha trupave izraelite: “Ajo që ishte në Gaza, nuk do të jetë më”.

Të paktën këtë premtim Izraeli e ka ndjekur, në mos më shumë. Sipas Ministrisë së Shëndetësisë në Gaza, më shumë se 31,000 njerëz janë vrarë në territor, rreth 1.4 për qind e popullsisë. Gaza po përballet me një nivel krize urie, një situatë që do të përkeqësohet pasi disa organizata të ndihmës kanë zvogëluar aktivitetet e tyre pas një sulmi ajror izraelit që vrau shtatë punonjës të ndihmave këtë javë. Rripi i Gazës është bërë pluhur, me rreth 35 për qind të ndërtesave të shkatërruara, sipas Kombeve të Bashkuara. Dhe rreth 85 për qind e popullsisë së Gazës është zhvendosur.

Lexo më tej: Analiza në DW/ Lufta në Gaza vë në sprovë marrëdhëniet historike SHBA – Izrael

Megjithatë, në shumë aspekte, lufta ka ngatërruar pritshmëritë. Në ditët e para pas sulmeve të Hamasit, Izraeli thirri rreth 360,000 rezervistë, mobilizimi më i madh ushtarak në historinë e vendit. Ndërsa numrat aktualë të dislokuar në Gaza nuk janë zbuluar, vlerësimet thonë se numri është vetëm rreth 30,000 trupa në fund të vitit të kaluar, dhe shumë prej tyre tani janë tërhequr.

Kur Izraeli nisi operacionet e tij tokësore në fund të tetorit, komandantët izraelitë parashikuan se do të duheshin rreth tre muaj, përpara se të kalonte në një fazë të re që përfshin fshirjen e xhepave të fundit të rezistencës dhe ngritjen e një strukture të re qeverisëse për Gazën.

Sot, ai afat kohor duket në rastin më të mirë jashtëzakonisht optimist.

Në fund të janarit, agjencitë e inteligjencës amerikane vlerësuan se vetëm rreth 20 deri në 30 për qind e luftëtarëve të Hamasit ishin vrarë dhe se grupi kishte ende municione të mjaftueshme për sulme me muaj të tërë. Pas gjashtë muajsh, nuk ka ende një fund në horizont, dhe planet e qeverisë izraelite të pasluftës ende duken jashtëzakonisht të paqarta.

Një pamje e përzier rajonale

Përtej vetë Gazës, kishte shqetësime të përhapura në ditët pas 7 tetorit se konflikti do të kalonte në një luftë rajonale. Parandalimi i një lufte rajonale ishte një nga qëllimet kryesore, në mos më kryesori, i SHBA-së në ditët e para të konfliktit. Kjo është arsyeja pse Pentagoni vendosi asete duke përfshirë grupe aeroplanmbajtëse në rajon dhe lëshoi paralajmërime për Iranin dhe grupet e tij përfaqësuese që të mos bashkohen në konflikt.

Gjashtë muaj më vonë, tabloja rajonale është e përzier. Grupi militant libanez Hezbollah vazhdon të shkëmbejë zjarr me ushtrinë izraelite mbi kufirin mes dy vendeve. Por pavarësisht disa kërcënimeve periodike, asnjëra palë nuk duket e interesuar për përshkallëzimin e konfliktit në një luftë të gjithanshme.

Në javët pas fillimit të konfliktit, grupet militante të mbështetura nga Irani filluan më shumë se 170 sulme ndaj trupave amerikane në Lindjen e Mesme, duke kulmuar me një sulm që vrau tre trupa amerikane në Jordani më 28 janar. Por që nga përgjigja agresive amerikane ndaj atyre vrasjeve, këto sulme praktikisht janë ndalur. Megjithatë, mbetet për t’u parë nëse kjo “pauzë” mund të përfundojë pas një sulmi të papritur izraelit që vrau një komandant të lartë ushtarak iranian në Damask, Siri, në fillim të kësaj jave.

Lexo më tej: Tensionet në rritje/ Izraeli sulmon konsullatën e Iranit në Siri, vret 6 persona

Përveç disa sulmeve të izoluara, dhe pavarësisht shpresave të Hamasit, ka pasur pak shenja të një kryengritjeje më të gjerë midis palestinezëve në Bregun Perëndimor, ose tensione ndërkomunale brenda vetë Izraelit. Kërcënimi më i madh për stabilitetin politik në Izrael sot nuk vjen nga Bregu Perëndimor, por nga protestat e izraelitëve kundër sundimit të Netanyahut dhe një polemikë e vazhdueshme politike që përfshin rolin e hebrenjve ultra-ortodoksë në ushtrinë e vendit.

Surpriza më e madhe, në nivel rajonal, kanë qenë Houthi-t e Jemenit, të cilët e vendosën veten në hartë me një fushatë të vazhdueshme për të ndërprerë transportin global përmes Detit të Kuq, pavarësisht përpjekjeve më të mira të ushtrisë amerikane dhe aleatëve të saj.

Përtej Lindjes së Mesme, durimi i botës me Izraelin po mbaron. Simpatia globale për Izraelin nuk ishte aspak universale në ditët pas sulmeve të Hamasit, por sot ndjehet shumë larg nga ato momente kur Porta e Brandenburgut, Downing Street 10 dhe Shtëpia e Operës së Sidneit u ndriçuan të gjitha me ngjyrat e flamurit izraelit.

Sa i përket aleatit më të rëndësishëm global të Izraelit, gjërat po ndryshojnë gjithashtu, por më ngadalë.

Një marrëdhënie afër pikës së thyerjes

Në ditët e para të konfliktit, presidenti Joe Biden bëri një vizitë të jashtëzakonshme të kohës së luftës në Izrael, ndërsa një pjesë e administratës ndoqi atë që quhej një strategji e “përqafimit të ariut”, duke shprehur publikisht solidaritetin, por privatisht duke i dizenjuar përgjigjen Izraelit.

Këto ditë, përqafimi po duket shumë më pak miqësor. Zyrtarët, përfshirë vetë presidentin, kanë shprehur zhgënjimin me numrin e lartë të viktimave civile nga sulmet ajrore të Izraelit dhe ndërprerjet në përpjekjet për ndihma në Gaza. Administrata ka ndërmarrë një sërë hapash që do të kishin qenë shumë të pamundur në ditët e para të luftës, duke përfshirë sanksionet ndaj disa kolonëve izraelitë dhe lejimin e një rezolute të Këshillit të Sigurimit të OKB-së që bën thirrje për një armëpushim të menjëhershëm të miratimit, pasi vuri veton ndaj disa mocioneve të mëparshme.

Megjithatë, pavarësisht gjithë zemërimit të brendshëm dhe shprehjeve të zhgënjimit, administrata Biden i ka rezistuar thirrjeve për të ndërmarrë hapa më dramatikë për t’u distancuar nga përpjekjet e luftës izraelite, të tilla si kushtëzimi i ndihmës ushtarake ndaj Izraelit.

Lexo më tej: VOA: Qëndrimet e fundit të SHBA-së ndaj Izraelit, një pikë kthese

Por kjo mund të ndryshojë. Të enjten, zëdhënësi i Shtëpisë së Bardhë, John Kirby, tha se do të kishte ndryshime në politikën e SHBA-së për Gazën nëse nuk shihte hapa konkretë nga Izraeli për të mbrojtur civilët dhe punonjësit e ndihmës dhe për të lejuar më shumë ndihmë në “orët dhe ditët” e ardhshme. Nuk janë ende të qarta se çfarë hapash nga Izraeli do ta plotësonin këtë kërkesë dhe çfarë ndryshimesh mund të konsiderojnë SHBA-të nëse nuk e bëjnë këtë.

Dhe ndryshime më të mëdha po ndodhin diku tjetër në SHBA. Shumica e amerikanëve tani kundërshtojnë veprimet ushtarake të Izraelit, me mbështetjen që ka rënë nga 50 përqind në 36 përqind midis nëntorit dhe marsit.

Rënia është më e theksuar në mesin e demokratëve, por edhe Donald Trump, i cili rrallëherë humbi një mundësi për të shpallur mirëbesimin e tij pro-izraelit dhe për të mbështetur Netanyahun ndërsa ai ishte president, tani thotë se është koha që lufta të përfundojë.

Çfarëdo që të sjellin gjashtë muajt e ardhshëm, ka të ngjarë të ketë pasur një ndryshim të përhershëm dhe afatgjatë në marrëdhëniet SHBA-Izrael.