SHBA përballë Rusisë: Si po i rrëshqet nga duart Afrika – amerikanëve

Zyrtarët amerikanë kanë filluar të pranojnë se strategjia e tyre për të nxitur Nigerin dhe vendet e tjera afrikane të goditura nga lufta për të ndërprerë lidhjet me Moskën dhe për të përqafuar normat demokratike nuk po funksionon më.

Prishja e fundit e marrëdhënieve me Nigerin, ku trupat amerikane do të tërhiqen ndërsa mbërrijnë luftëtarët rusë, ka detyruar që brenda administratës së Bidenit të bëhen disa llogari për qasjen e saj për të mbajtur aleatët e saj në pjesë të paqëndrueshme të Afrikës, sipas dy zyrtarëve të njohur me këtë çështje, që do të mbahen anonimë në këtë shkrim.

Vendet në të gjithë kontinentin, duke përfshirë Çadin, Republikën Qendrore të Afrikës, Malin dhe Libinë, janë kthyer drejt Rusisë për ndihmë në siguri. Tani, në Niger, luftëtarët paraushtarakë rusë kanë mbërritur, duke lënë mënjanë SHBA-në dhe duke detyruar tërheqjen e 1,100 personeli ushtarak amerikan atje në muajt e ardhshëm, tha një nga zyrtarët.

Ndërsa Uashingtoni ka ngritur shqetësime për marrëdhëniet e Nigerit me Iranin, zyrtarët amerikanë janë veçanërisht të shqetësuar për të operuar në një vend, qeveria e të cilit ka lidhje gjithnjë e më të ngushta ushtarake me Rusinë.

Junta ushtarake në mars bëri thirrje për shpërbërjen e marrëveshjes që përfshin praninë ushtarake amerikane në vend, por nuk është caktuar një datë për largimin e tyre.

Nëse trupat amerikane largohen, Amerika do të humbasë aksesin në një bazë ushtarake kritike ku mbështetet për të luftuar grupet si ISIS. Baza e dronëve të SHBA-së në Niger përdoret për mbledhjen e inteligjencës, e cila është thelbësore për shënjestrimin e bastioneve terroriste në rajon.

“Kur të gjitha këto vende i dëbuan francezët, ne u përpoqëm të ktheheshim për t’u bërë paqebërës me shpresën se mund të ruanim praninë tonë atje,” tha Cameron Hudson, një ish-oficer i inteligjencës për Afrikën në CIA, duke iu referuar në vendet me qeveri grusht shteti në Afrikë. “E gjithë kjo është e qartë se nuk funksionon. Tani jemi jashtë. Rusia tani është brenda.” 

Këshilli i Sigurisë Kombëtare nuk iu përgjigj një kërkese për koment.

Ligji amerikan e ndalon Uashingtonin të sigurojë fonde për qeveritë e grushtit të shtetit, përfshirë Nigerin. Por zyrtarët amerikanë janë përpjekur të mbajnë marrëdhënie diplomatike me ato vende, shumë prej të cilave kanë burime të mëdha natyrore, në një përpjekje për të rifilluar një ditë mbështetjen ushtarake dhe mbështetje të tjera financiare.

Strategjia e administratës Biden ka qenë të përpiqet të angazhojë qeveritë e grushtit të shtetit dhe të negociojë për zgjedhje demokratike.

Por udhëheqësit afrikanë, ndërsa u thanë diplomatëve dhe zyrtarëve të tjerë amerikanë se duan të mbajnë marrëdhënie me Uashingtonin, kanë kundërshtuar kryesisht sugjerimet se vendet e tyre duhet të përqafojnë më plotësisht demokracinë.

“Me shumicën e këtyre qeverive, ata me të vërtetë nuk duan t’u thuhet se çfarë të bëjnë,” tha një zyrtar i tretë amerikan. “Ka një histori të gjatë të Perëndimit që u thotë vendeve afrikane se si të qeverisin dhe ata më në fund po thonë “mjaft”. 

Disa liderë afrikanë e kanë mirëpritur ndërhyrjen ruse, duke thënë se Moska mund të ofrojë ndihmë të shpejtë të sigurisë kur SHBA-të nuk munden. Të tjerë janë tërhequr kundër kërkesave të SHBA-së për reforma, duke pretenduar se Perëndimi nuk ka të drejtë të mbajë leksione mbi demokracinë në Afrikë kur injoron çështje të ngjashme me aleatët në pjesë të tjera të botës.

Këto kundërshtime, duke përfshirë edhe Nigerin, kanë testuar zyrtarët amerikanë teksa përpiqen të gjejnë një mënyrë për të mbajtur partneritetet e kahershme të Uashingtonit në vendet që kanë pasuri të konsiderueshme të burimeve natyrore.

Pas dyerve të mbyllura, zyrtarët gjithnjë e më shumë besojnë se mund të mos jetë e mençur të tërhiqeni plotësisht nga vendet që përjetojnë sfida në demokraci, tha një zyrtar i Departamentit të Drejtësisë.

Të bësh këtë “lë një boshllëk të madh për konkurrentët e tjerë më pak skrupulozë” si Moska apo Pekini për të hyrë.

“Frika është, ‘në rregull, ne do të largohemi dhe Rusia do të hyjë”, tha zyrtari. “A jemi vërtet një partner i mirë nëse largohemi kur ata janë më të cenueshëm?” 

Deri më tani, SHBA është përpjekur të shfrytëzojë sa më shumë opsionet e kufizuara.

Strategjia e tyre më e fundit ka qenë ekspozimi i shkatërrimit të mercenarëve rusë në kontinent, duke përfshirë abuzimet e tyre të mëdha të të drejtave të njeriut në një përpjekje për të dekurajuar vendet që të mos bëhen aleate me Moskën.

“Angazhimi rus në Afrikë nuk është i dobishëm”, tha një zyrtar i dytë amerikan. “Është parazitar.”

Megjithatë, deri më tani, kjo përpjekje nuk ka ndryshuar vendimet e liderëve afrikanë, veçanërisht atyre në qeveritë e grushtit të shtetit, për partneritet me Rusinë. Nevojat e tyre imediate për ndihmë dhe siguri janë shumë të mëdha, tha zyrtari. Dhe SHBA-të nuk mund të ofrojnë një ndihmë të tillë.

“Aty ku rusët kanë një avantazh real ndaj Shteteve të Bashkuara është se ata kanë armë dhe shesin armë, duke përfshirë helikopterët”, tha zyrtari i lartë amerikan. “Dhe ata shesin armë të vogla. Ka shumë sfida të sigurisë në Afrikë dhe afrikanët kanë nevojë për armë.” 

Rusia ka shfrytëzuar mundësinë, duke përdorur mercenarë dhe luftëtarë të tjerë të lidhur me ministrinë e mbrojtjes për të ndihmuar në ofrimin e sigurisë. Në Mali, për shembull, anëtarët e forcës elitare paraushtarake Wagner të Rusisë kanë ndihmuar forcat qeveritare të kryejnë sulme dhe bastisje që kanë vrarë shumë civilë në muajt e fundit, sipas grupeve të të drejtave të njeriut.

Tani, për herë të parë në Niger, ministria ruse e mbrojtjes po mbikëqyr një mision të ri sigurie, duke dërguar luftëtarë paraushtarakë për të ndihmuar në trajnimin e ushtrisë së Nigerit. Lëvizjet e Rusisë ngritën alarmin tek zyrtarët e administratës së Bidenit, të cilët janë përpjekur të negociojnë një marrëveshje me juntën ushtarake që përfundimisht do të lejonte trupat amerikane të qëndronin në vend.

Shumë nga luftëtarët rusë në Niger, dhe ata të nisur për në Burkina Fason fqinje, më parë luftuan nën drejtimin e Yevgeny Prigozhin kur ai udhëhiqte forcat Wagner. Wagner ishte forca paraushtarake më elitare e Rusisë, që vepronte në cepa të ndryshme të botës, duke përfshirë Ukrainën dhe Afrikën.

Që nga përpjekja e tij për përmbysjen e udhëheqësve ushtarakë të vendit verën e kaluar dhe vdekja e tij që pasoi, shumë nga ish-punonjësit e tij janë bashkuar me forcat e reja dhe ekzistuese të sigurisë private të mbikëqyrura nga ushtria dhe shërbimet e inteligjencës të Moskës.

Ende nuk është e qartë se sa shpejt do të largohen forcat amerikane nga Nigeri, ose nëse mund të ketë një mënyrë për të negociuar që ato të mbeten. Një zyrtar i lartë amerikan tha se ekziston mundësia që SHBA të ndihmojë ende në trajnimin e ushtrisë në Niger.

Zëdhënësi i Pentagonit, gjeneral major Patrick Ryder konfirmoi të hënën “fillimin e diskutimeve midis SHBA-së dhe Nigerit për tërheqjen e forcave të SHBA nga vendi” dhe tha se Departamenti i Drejtësisë po dërgon një delegacion të vogël për të marrë pjesë në diskutime. Ai nuk dha një afat kohor për mbërritjen e delegacionit apo për largimin e trupave amerikane nga vendi.

Politico, përshtati në shqip ©LAPSI.AL