New York Times: Mbreti Çarls i sëmurë me kancer, ç’do të thotë kjo

Mbreti Çarls III është diagnostikuar me kancer dhe po pezullon angazhimet e tij publike për t’iu nënshtruar trajtimit, duke hedhur hije mbi një mbretërim të ngjeshur që filloi më pak se 18 muaj më parë pas vdekjes së nënës së tij, Mbretëreshës Elizabeth II.

Njoftimi, i bërë nga Buckingham Palace të hënën në mbrëmje, erdhi një javë pasi mbreti 75-vjeçar u lirua nga një spital në Londër, pas një procedure për trajtimin e një prostate të zmadhuar.

Pallati nuk bëri të ditur se çfarë lloj kanceri ka Çarls, por një zyrtar i pallatit tha se nuk ishte kancer i prostatës. Mjekët zbuluan kancerin gjatë asaj procedure dhe mbreti filloi trajtimin të hënën.

Lajmi për diagnozën e Çarls-it jehoi nëpër Britani, e cila, pas shtatë dekadash të mbretërimit të Elizabeth-it, ka filluar të ndihet rehat me djalin e saj. Çarls priti më shumë për t’u ngjitur në fron se kushdo në historinë e monarkisë britanike dhe ai ishte një figurë e njohur, me një jetë personale të shpërndarë pa pushim nga mediat britanike në kohën kur u bë sovran.

Si mbret, megjithatë, Çarls është bërë një burrë shteti i moshuar, i sigurt, duke i dhënë një vulë delikate, por të pagabueshme monarkisë. Ai ka udhëtuar gjerësisht dhe ka folur për çështje si ndryshimet klimatike që kanë qenë prej kohësh të rëndësishme për të.

Ankthi për Çarls u përzie me shpresën se ai do të shërohej shpejt. Por në mungesë të detajeve për gjendjen e tij, pashmangshmërisht pati spekulime, pasi njerëzit analizuan njoftimin me katër paragrafë të pallatit.

“Gjatë procedurës së fundit spitalore të mbretit për zmadhimin beninj të prostatës, u vu re një çështje e veçantë shqetësuese,” tha pallati. “Testet e mëvonshme diagnostikuese kanë identifikuar një formë kanceri. Madhëria e tij ka filluar sot një orar trajtimesh të rregullta, kohë gjatë së cilës ai është këshilluar nga mjekët që të shtyjë detyrat me publikun.” 

Zyrtarët e pallatit thanë se mbreti do të vazhdojë të kryejë detyra të tjera, duke përfshirë takimin e tij javor me kryeministrin, si dhe grumbullin e përditshëm të dokumenteve që ai plotëson si kreu i shtetit të Britanisë. Zyrtarët thanë se nuk kishte plane për të emëruar këshilltarë të shtetit për të vepruar në vend të tij, një procedurë që mund të sinjalizojë se mbreti nuk ishte në gjendje të përmbushte detyrat e tij për shkak të sëmundjes.

Pallati tha se Çarls “mbetet plotësisht pozitiv për trajtimin e tij” dhe se ai mezi priste të rifillonte angazhimet publike. Ai u kthye në Londër nga rezidenca e tij në fshat, Sandringham, për të filluar trajtimin si ambulator, thanë zyrtarët e pallatit.

Çarls, i cili u ngjit në fron në shtator 2022, në përgjithësi ka qenë në gjendje të mirë shëndetësore. Si nxënës shkolle, ai vuante nga bajamet e përsëritura, por si i rritur, ai i pëlqente sportet energjike si ecja, polo dhe skijimi.

Zbulimi se mbreti po trajtonte prostatën, dhe tani për diagnozën e tij të kancerit, është i pazakontë për familjen mbretërore, anëtarët e së cilës shpesh tregojnë pak për shëndetin e tyre. Pas vdekjes së mbretëreshës në moshën 96-vjeçare, pallati lëshoi certifikatën e saj të vdekjes, e cila renditi shkakun e vdekjes së saj thjesht si “pleqërinë”. 

Megjithatë, zyrtarët e pallatit të hënën e bënë të qartë se nuk do të jepnin përditësime të rregullta mbi gjendjen e mbretit dhe u kërkuan gazetarëve të mos përpiqeshin të kontaktonin ata që ishin të përfshirë në trajtimin e tij.

Pallati tha në deklaratën e tij se mbreti kishte zgjedhur të ndajë diagnozën e tij “për të parandaluar spekulimet dhe me shpresën se mund të ndihmojë në mirëkuptimin publik për të gjithë ata në mbarë botën që janë të prekur nga kanceri”. 

Djali më i vogël i mbretit, Princi Harry, ka qenë në kontakt me babanë e tij dhe ka planifikuar të udhëtojë në Britani për ta vizituar atë, sipas BBC. Harry është larguar kryesisht nga familja mbretërore që kur ai dhe gruaja e tij, Megan, njoftuan se po tërhiqeshin nga detyrat zyrtare dhe u transferuan në Kaliforni.

Zyrtarët e pallatit thanë se mbretëresha Camilla do të vazhdojë të kryejë një program të plotë angazhimesh zyrtare gjatë trajtimit të bashkëshortit të saj. Ajo ishte një vizitore e shpeshtë gjatë shtrimit të tij në spital për trajtimin e prostatës në Klinikën e Londrës, një spital privat elitar në lagjen Marylebone të qytetit.

Sëmundja e Çarls mbyll një periudhë lajmesh shqetësuese shëndetësore për familjen mbretërore. Catherine, gruaja e Princit William, u shtrua në spital për gati dy javë pasi iu nënshtrua një operacioni abdominal. Ajo u lirua javën e kaluar, por Kensington Palace ka publikuar pak detaje rreth rikuperimit të saj, i cili pritet të zgjasë deri pas festës së Pashkëve.

Sarah Ferguson, Dukesha e Jorkut dhe ish-gruaja e vëllait të vogël të mbretit, Princit Andrew, tha së fundmi se ajo ishte diagnostikuar me melanoma, një lloj i rëndë i kancerit të lëkurës. Kjo ishte diagnoza e saj e dytë me kancer brenda një viti. Zonja Ferguson, 64, kishte folur publikisht për vendimin e saj për t’iu nënshtruar një mastektomie dhe operacioni rindërtues vitin e kaluar pas një diagnoze të kancerit të gjirit në verë.

Lajmi për sëmundjen e mbretit solli një vërshim urimesh nga liderët britanikë dhe botërorë, si dhe figura të tjera publike.

“Duke i uruar Madhërisë së Tij një shërim të plotë dhe të shpejtë”, postoi kryeministri Rishi Sunak në rrjetet sociale. “Nuk kam asnjë dyshim se ai do të kthehet në fuqi të plotë brenda një kohe të shkurtër dhe e di që i gjithë vendi do t’i urojë atij të bëhet mirë”. 

Presidenti Biden, në një udhëtim në Las Vegas, u tha gazetarëve: “Jam i shqetësuar për të. Sapo kam dëgjuar për diagnozën e tij.” Zoti Biden, i cili u mirëprit në Kështjellën Windsor nga mbreti korrikun e kaluar, tha se shpresonte të fliste me Çarls së shpejti.

Michelle O’Neill, liderja nacionaliste irlandeze e sapo emëruar si ministre e parë e qeverisë së Irlandës së Veriut, shkroi në X, “Më vjen shumë keq që dëgjoj për sëmundjen e mbretit Çarls dhe dua t’i uroj atij një shërim të plotë dhe të shpejtë.” 

Vëzhguesit mbretërorë hezitonin të spekulonin se si sëmundja e mbretit do të ndikonte tek kurora, duke pasur parasysh informacionin e pakët për gjendjen e tij. Disa vunë në dukje me shpresë karakterizimin optimist të pallatit të gjendjes shpirtërore të Çarls.

“Nëse mbreti ndihet keq seriozisht, atëherë do të ketë pyetje kushtetuese për t’u përgjigjur,” tha Ed Owens, një historian mbretëror i cili kohët e fundit botoi një libër, “Pas Elizabeth: A mund ta shpëtojë veten monarkia?” “Në mënyrë të ngjashme, një periudhë e zgjatur jashtë syve të publikut do të kërkojë që pjesa tjetër e familjes mbretërore, tashmë e tejzgjatur, të bëjë më shumë.” 

Zoti Owens tha se mosha e mbretit i bëri të pashmangshme shqetësimet për shëndetin e tij, duke shtuar: “Janë momente si këto që sjellin në fokus cilësitë shumë njerëzore dhe potencialisht të brishta të kushtetutës së Mbretërisë së Bashkuar”. 

Në kohën e tij të shkurtër në fron, Çarls ka qenë një figurë e vazhdimësisë dhe ndryshimit: duke e drejtuar jetën e tij njëlloj si për dekada, por duke përqafuar një rol më të angazhuar politikisht se nëna e tij.

Vitin e kaluar, ai mikpriti në Kështjellën Windsor presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, pasi ajo nënshkroi një marrëveshje tregtare me Irlandën e Veriut me zotin Sunak. Ngjarja tërhoqi kritika, pasi dukej se i jepte një vulë mbretërore marrëveshjes, në atë që disa e konsideruan një ndërhyrje të pahijshme nga monarku në politikë.

Mbreti bëri dy vizita shumë të suksesshme shtetërore në Europë, duke iu drejtuar Parlamentit Gjerman në gjermanishte të përshtatshme dhe duke tërhequr turma të emocionuara gjatë një shëtitjeje me Presidentin Emmanuel Macron të Francës.

Në dhjetor, Çarls iu drejtua ceremonisë së hapjes së samitit të Kombeve të Bashkuara për klimën në Dubai, duke renditur një sërë fatkeqësish natyrore të lidhura me klimën që kishin prekur botën vitin e fundit: zjarret në Kanada; përmbytjet në Indi, Pakistan dhe Bangladesh; ciklonet në Paqësor; dhe një thatësirë në Afrikën Lindore.

“Ne po e nxjerrim botën natyrore jashtë normave dhe kufijve të balancuar dhe në një territor të rrezikshëm të paeksploruar,” tha ai. “Zgjedhja jonë tani është më e zymtë dhe më e errët: Sa të rrezikshme jemi në të vërtetë të përgatitur që ta bëjmë botën tonë?” 

New York Times, përshtati në shqip ©LAPSI.AL