Të paktën 15 persona janë vrarë ndërsa përleshjet mes forcave irakiane të sigurisë dhe mbështetësve të një kleriku të fuqishëm shiit kanë vazhduar gjatë natës në Bagdad.
Zyrtarët thonë se dhjetëra të tjerë u plagosën pasi protestuesit besnikë të Muqtada al-Sadr sulmuan pallatin presidencial.
Dhuna u ndez pasi Sadr njoftoi tërheqjen e tij nga politika, bën me dije BBC.
Kryeministri i përkohshëm i Irakut ka bërë thirrje për qetësi dhe ushtria ka shpallur shtetrrethim mbarëkombëtar pas trazirave në disa qytete të tjera.
Luftimet në rrugë shpërthyen gjatë natës, ndërsa luftëtarët shkëmbyen të shtëna me armë zjarri dhe gjurmuesit ndriçuan qiellin e natës në dhunën më të keqe që goditi kryeqytetin irakian në vitet e fundit.
Pjesa më e madhe e luftimeve është përqendruar rreth Zonës së Gjelbër të qytetit, një zonë që strehon ndërtesa qeveritare dhe ambasada të huaja.
Zyrtarët e sigurisë thanë se një pjesë e dhunës ishte midis Brigadave të Paqes, një milici besnike ndaj Sadr, dhe anëtarëve të ushtrisë irakiane. Videot e shpërndara në mediat sociale dukej se tregonin disa luftëtarë duke përdorur armatim të rëndë, duke përfshirë granata me raketa (RPG).
Irani ka mbyllur kufijtë e tij me Irakun në mes të luftimeve dhe Kuvajti u ka kërkuar qytetarëve të tij që të largohen menjëherë nga vendi.
Mjekët thanë se 15 mbështetës të Sadr ishin qëlluar për vdekje dhe rreth 350 protestues të tjerë u plagosën, sipas agjencisë së lajmeve AFP.
Një zëdhënës i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres tha se ai ishte i alarmuar nga ngjarjet dhe bëri thirrje për hapa të menjëhershëm për të de-përshkallëzuar situatën.
Dhe Mustafa al-Kadhimi, kryeministri i përkohshëm dhe një aleat i Sadr, ka pezulluar mbledhjet e kabinetit dhe i është lutur klerikut me ndikim që të ndërhyjë dhe të ndalojë dhunën.
Një ndihmës i lartë i Sadr-it i tha më vonë agjencisë shtetërore të lajmeve INA se ai kishte shpallur një grevë urie derisa dhuna dhe përdorimi i armëve të ndalonte.
Ajo pasoi një ditë dhune të shkaktuar nga njoftimi i Sadr se ai po tërhiqej nga jeta politike – një veprim që ai fajësoi për refuzimin e liderëve rivalë shiitë dhe partive për të reformuar sistemin politik irakian.
Në tetor, kandidatët besnikë të Sadr-it fituan shumicën e vendeve në parlamentin e Irakut, por ai nuk arriti të sigurojë vende të mjaftueshme për të formuar një qeveri. Që atëherë ai ka refuzuar të negociojë me grupet shiite të mbështetura nga Irani, duke shkaktuar pothuajse një vit paqëndrueshmërie politike.
Trazirat vazhduan gjatë gjithë natës
“Kam vendosur të mos përzihem në çështjet politike, por tani shpall pensionin tim përfundimtar dhe mbylljen e të gjitha institucioneve sadrist”, tha ai në një deklaratë.
Disa vende fetare të lidhura me lëvizjen e tij do të mbeten të hapura.
Sadr, 48 vjeç, ka qenë një figurë dominuese në jetën publike dhe politike të Irakut për dy dekadat e fundit. Ushtria e tij Mehdi u shfaq si një nga milicitë më të fuqishme që luftuan forcat qeveritare të SHBA-së dhe aleatëve të Irakut pas pushtimit që rrëzoi ish-sundimtarin Saddam Hussein.
Më vonë ai e riemërtoi atë si Brigadat e Paqes dhe mbetet një nga milicitë më të mëdha që tani janë pjesë e forcave të armatosura irakiane.
Megjithëse Ushtria Mehdi kishte lidhje me Iranin, Sadr më vonë ishte distancuar nga fqinji shiit i Irakut dhe ishte ripozicionuar si një nacionalist që dëshironte t’i jepte fund ndikimit të SHBA-së dhe Iranit mbi çështjet e brendshme të Irakut.
Blloku politik rival shiit, Korniza e Koordinimit, me të cilën blloku i Sadr ka qenë në mosmarrëveshje, përfshin kryesisht partitë e mbështetura nga Irani.
Sadr, një nga figurat më të njohura të Irakut me çallmën e tij të zezë, sytë e errët dhe strukturën e rëndë, kishte mbrojtur irakianët e zakonshëm të goditur nga papunësia e lartë, ndërprerjet e vazhdueshme të energjisë elektrike dhe korrupsioni, shkruan BBC.
Ai është një nga figurat e pakta që mund të mobilizojë shpejt qindra mijëra mbështetës në rrugë dhe t’i tërheqë përsëri. Qindra janë vendosur jashtë parlamentit që kur e sulmuan atë dy herë në korrik dhe gusht në shenjë proteste ndaj bllokimit.